Otobüsçü ne yapsın?

Çok yıllar önce bir tiyatro oyunu vardı, öğrenciliğimizde izlemiştik. Şimdiki deyimle interaktif bir oyundu… Bir yere geliyor, oyuncular soruyordu: “Mehmet şimdi ne yapsın?” Gelen önerilere uygun devam ediyordu… Tabii ki, şunu yapsa bu, bunu yapsa şu sonuç doğar. Oyun öyle düzenlenmişti ki, hep bir soruya çıkıyordu yol. Şimdi onu mesleğimize uyarlayacağım, kalemim yettiğince.

Almanya’da, otobüs şoförleriyle ilgili bir yasa girmiş yürürlüğe: Araçta dinlenmek yeterli değildir. 45 saatlik haftalık dinlenmenin araçta değil, normal insanlar gibi normal yatakta geçirilmesi gerekir. Haklı bir gerekçe. Çünkü otobüs şoförü can taşıyor. Arkasında 45-50 kişinin sorumluluğuyla direksiyon sallıyor gece gündüz, yazda kışta. En ufak bir mazereti yok, yitip giden canların arkasından. 

Bizde, sadece şehirlerarası yolcu taşımacılığı firmalarının otogarlardan kalkan otobüsleri denetleniyor. Korsan taşımacılar hala denetlenemiyor ve kaza sonrasında (bu, servis aracı bile olsa “otobüs kaza yaptı” diye haber oluyor, otobüs deyince de akla şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan araçlar geliyor) suç bizim üzerimize atılıyor.

Otogar çıkışlarındaki denetimlerde, polis araçta iki şoförün olup olmadığını da kontrol ediyor. Türkiye’nin bir ucundan kalkıp diğer bir ucuna giden otobüste de iki şoför olup olmadığına bakılıyor. Oysa ikinci şoför yoldan alınabilir, dolayısıyla da tam dinlenmiş olabilir, dinç ve zinde çıkar direksiyonun başına.

Şimdi, firma sahipleri ve sorumluları böyle bir kanunun bizim ülkemizde uygulanamayacağını ileri sürecekler. Çünkü zamandan tasarruf gibi iş gücünden de tasarruf etmeyi bir kâr sayıyorlar. Oysa çalışanın hakkını tam vereceksin, o da verimli hizmet verecek. Bizim meslektaşlar devletten alamadıkları haklarının zararını çalışanlar üzerinden çıkarmayı severler. Hepimiz için geçerli bu. Havayolu şirketlerinin haksız rekabeti sürüyor, üçüncü köprü konusu duruyor, otogarlar duruyor, ücretsiz parklar duruyor, transit otobüsler için alınan ücretler duruyor, telif hakları hala sürüncemede, yasa ve yönetmelik duruyor, belge sistemi ne olacak belli değil… O kadar çok sorun var ki!

Bütün yollar otobüsçünün zarar etmesine çıkıyor. Sormanın tam sırası: Otobüsçü şimdi ne yapsın? ■