01.09.2014, 13:15

Otobüsçülerin dertleri hiç bitmez

İyi günleri olan yaz döneminde bile otobüsçülerin dertleri sürer. Bu nedenle otobübüsçülük üzerinde zaman zaman durmak gerekiyor. Otobüsçüleri iki gruba ayırıyoruz: Birisi tarifeli, diğeri tarifesiz otobüsçüler. Tarifeli otobüsçüler günden güne azalıyor; gerek firma, gerek otobüs sayısı bakımından toplam otobüslerin yüzde 20’sine gerilediler. Buna karşılık, tarifesiz otobüs işletmeciliği hızla büyümeye devam ediyor. Buna turizm otobüsçülüğü de demek doğru olur. Turizmdeki gelişmelere bağlı olarak bu otobüsçülük büyüyor. 

Otobüsçülerin şikayetleri 

Zaman zaman tarifesiz otobüsçülerin bazı şikayetlerini duysak bile gündemi esas işgal eden her zaman tarifeli otobüsçüler olmuştur. Şikayetlerine rağmen günden güne daha azaldıklarına göre bu şikayetleri ya fayda getirmiyor ya da çözümsüz konular üzerinde duruyorlar. 

Tarifeli otobüslerin kuralları 

Öncelikle tarifeli otobüsçülerin tarifesizlere göre pekçok kuralı olduğunu bilmeliyiz. Bunlar zaman ve ücret tarifesi kuralları, bilet kuralları ve otogar kuralları şeklinde özetlenebilir. Bilindiği gibi tarifeli otobüsçülerde otogarlardan kalkış ve varış zorunlu. Bunu otogarla ilgili pek çok düzenlemenin yer aldığı karayolu mevzuatı öngörüyor. Bunların pek de bir sonuç getirmediğini pratikte hiçbir faydası olmadığını daha önce çeşitli yazılarımda belirttim.  Otogardan kalkış ve varış zorunluluğu  olmalı mı, olmamalı mı?  Bu, gereksiz bir tartışma. Karayolu mevzuatı bu konuda taşımacıları serbest bırakacak olsa bile belediyeler yine kural koyarak otobüsçülerin belirli bir yerden kalkmasını sağlayacaklardır. Dolayısıyla tarifeli otobüsçülükte her zaman bir otogar düzeni olmak zorundadır. 

Belediye ve özel otogarlar 

Otogarlar sorunları otobüsçünün gündeminden hiç eksik olmaz. Otogarları yapıp işleten esas olarak belediyelerdir. Her ne kadar karayolu taşıma mevzuatı özel kişilerin de otogar yapıp işletmelerine imkan veriyorsa da bu pratikte mümkün değildir. Zira bir yerde otogar yapılabilmesi için bunun imar planlarına işlenmesi ve belediyece uygun görülmesi gerekir ki bu da ancak belediye eliyle gerçekleşebilecek bir durumdur.  Özel işletmecilerin yapabileceği tek iş belki belediyelerin yaptığı otogarları işletmek veya satın almaktır. Ancak belediye otogarlarında yaşanan sorunların özel otogarlarda daha da artarak devam ettiğini hepimiz biliyoruz.

Otogarların sorunları 

Otogarlarla ilgili sorunları ikiye ayırmak mümkün. Birincisi yapım aşamasındaki sorunlar, ikincisi de işletme aşamasındaki sorunlar. Yapım aşamasındaki sorunları otogarın yeri, büyüklüğü ve otogarın yapısı şeklinde ele alabiliriz. Pekçok mimar otogar konusunda deneyim sahibi değildir. Zira her şehirde uzun sürede ancak bir otogar yapılması söz konusudur. Pekçok mimar bir deneyim sahibi olmaksızın otogar işinde görev almaktadır. Bu ve benzeri sorunları azaltmak için ya deneyimli mimarlardan hizmet alınması gerekir ya da belediyelerin başka yerlerdeki otogar örneklerinden faydalanması gerekir. Bu faydalanmanın yolu da başka yerlerdeki başarılı projelerin mimarları ile otobüs işletmecilerinin bu konudaki görüşlerine başvurulmasıdır. Yani karşılıklı bir dayanışma ile otogarların yapımına ilişkin konular üzerinde durulmalı ve dahi iyi otogarların yapılması sağlanmalıdır. İyi yapılmayan otogarlarda işletme aşamasında önemli problemler yaşanmaktadır. Bunun bir şekli hizmetin kötü oluşudur, bir şekli de otogarlardan alınacak hizmetlerin pahalı oluşudur. Uygun yapılmayan otogarlarda gerek yazıhanelerin gerekse diğer ticari birimlerin kiraları yüksek olmakta ayrıca işletme giderleri de yükselmektedir. Keza iyi yapılmayan otogarlarda otobüslerin çıkış ücretleri olumsuz yönde etkilenmekte ve çıkış ücretleri artmaktadır. 

Kiralar ve çıkış ücretleri 

Her ne kadar otogar çıkış ücretini belirleyen tek şey otogar yapımı ve işletmesi ile ilgili maliyetler değil, işletme anlayışı ise de otogar yapımına ilişkin hususlar da önemlidir. Yazıhane ve iş yeri kiralarının hem makul olması hem de belirli bir süre için işletmecilerin önlerini görebilecek bir anlayışla kiraya çıkarılaları gerekir. Her yıl ihale yapılması gibi anlayış kabul edilemez. Şüphesiz ki bunun alternatifi olarak bir yazıhaneyi, bir ticari birimi alan kişilerin de çok uzun süre düşük bedellerle burasını adeta tapulu malları gibi kullanmaları da hoş görülemez. Bunun bir çözümü olarak dört beş yıllık kiralama ve ihale sürelerinin iyi olacağı düşünülebilir. Ancak bunların da yetmeyeceği açıktır. 

Her otogara farklı kural olmaz

Bazı kişiler otogarlarla ilgili genel konuşmayı sevmiyorlar. Herkes kendi menfaatine göre otogar üzerinde konuşmak istiyor. Bir otogarda farklı kural, başka kural olmasını isteyenler var. Halbuki otobüsçünün menfaatine göre otogarlarla ilgili genel kurallar konuşulması lazım. Otobüsçülerin sivil toplum örgütleri de ne yazık ki, belli otogarlara tavır almaktan çekinebiliyorlar. Ama bazı belediyelerce işletilen otogarlarda ise daha olumlu tavır sergileyebiliyorlar. 

Otogarlarla ilgili anlayış 

Aslında otogarlarla ilgili anlayışın otobüsçülüğün gelişen durumuna göre yeniden gözden geçirilmesi gerekebilir. Otogarlarda çok sayıda yazıhane ve acente mevcut. Şüphesiz ki otogardaki yazıhaneler birkaç kişinin elinde olmasın, ama bu kadar çok yazıhanecinin de ekmek parası kazanması mümkün değil. Mevcut yazıhanelerin üçte biri hatta çeyreği bile hizmet vermeye yeter. Ama bunu da yazıhane sahipleri pek istemiyorlar. Gelişen teknoloji Uzun vadede, otogarlarda bilet satılmasını bile gerekli kılmıyor. Başka yerlerden alınan biletlerle insanlar otogara gelip otobüslerine binecekler. Bu nedenle otogarlarda yazıhane olmasına bile gerek kalmayacak. Halbuki mevzuat, otogarda herkesin bir yazıhanesi olmasını zorunlu kılıyor. Bunların zaman içinde gözden geçirip, gelişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevzuatın da buna göre değiştirilmesi gerekir. Tabii, bu durumdan otogardaki yazıhaneciler ve acenteler zarar görecekler. Bu da gelişen teknolojinin kaçınılmaz bir sonucu. Bugün ise otogarlarda hakim durumdaki yazıhane ve acente sahipleri bunların görülmesini ve konuşulmasını pek de istemiyor. 

Gerçekler bir gün karşımıza çıkar 

Ama gerçekleri görmemek sorunların çözülmesini sağlamıyor. Gerçekler acı da olsa bir gün mutlaka karşımıza çıkıyor. Bu nedenle önlem alıp önceden bunlara hazırlıklı olacak çalışmalar yapılmalı, toplantılar düzenlenmeli. Otogarlar geleceğin koşullarına uygun hale getirilmelidir. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7