09.10.2016, 15:10

Otobüsün yaşını sormak ayıptır!

İstanbul UKOME’nin 14 Temmuz 2016 tarihli toplantısında, minibüs ve otobüs cinsi taşıtlarla yapılacak turizm taşımalarına ilişkin bir karar alındı. Bunun içinde yer alan, taşıtların 5 yaşı geçmemesi kuralı çok tartışılıyor. Biz de bu konu üzerinde duralım… Öncelikle belirtelim ki, alınan kararlar İstanbul il sınırları içinde yapılacak turizm taşımalarıyla sınırlıdır. 

İyi hususlar…
Alınan kararlardan biri okul taşıtlarının, okulların tatili dönemiyle sınırlı olarak turizm taşımalarında kullanılabilmesi… Bu, hem okul taşıtlarına bu dönemde iş yaratılması hem de turizm taşıma talebinin fazla olduğu yaz döneminde turizm amaçlı taşıt alınıp kış döneminde atıl kapasite doğmasının önlenmesi açısından çok iyi. 
Bu taşımaların sadece özmal taşıtlarla yapılması da bence iyi. Klima zorunluluğu da bu kapsamda görülebilir. Bunun ötesinde bazı şekilsel hususlar var ki, tartışmaya bile değmez.

Üzerinde düşünelim…
Alınan kararlardan birisi taşıtların en az 10 koltuk kapasiteli olması. Düzenlenen husus, minibüs ve otobüsle taşıma olduğuna göre, bunların 10 yaşının altında olma seçeneği zaten yok. 
Bir başka düzenleme gerekli teçhizat bulunması ve çalışır durumda olması zorunluluğu… Karayolları Trafik Kanun ve Yönetmeliğine göre zaten olan bu zorunlulukların UKOME’de karara bağlanması abes. 
Bir de ferdi kaza koltuk sigortası yaptırma şartı var. Bu, adı geçen sigortanın mevzuatına göre zaten zorunlu. Eğer burada yoksa, buraya eklenmeden bu sigortanın yapılması zor. 

5 yaş kuralı
Kararlar arasında taşıtların 0-5 yaş aralığında olması da yer alıyor. İfadenin kötülüğü, 5 yaşı geçmeme şeklindeki ifadenin daha doğru olacağının ötesinde bu kuralın özü çok önemli. 

Mevzuat durumu…
Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği ile Karayolu Taşıma Kanununda taşıma güvenliği dahil, taşımalarla ve araç kullanımıyla ilgili hemen her husus düzenlenmiş bulunuyor. Burada, kullanılacak taşıtların durumu net biçimde yer alıyor. Ancak bunlarda taşıtların yaşına ilişkin bir sınırlama bulunmuyor. Turizm taşımacılığında, bunlar dışında özel düzenleme yapma merakı çok eskidir. Bilinmelidir ki turizm taşımaları düzenlenmesi, turizmle ilgili bakanlığın ve bunun mevzuatının işi değildir. Yoksa okul taşımaları Milli Eğitim Bakanlığının, mal taşımaları Ekonomi veya Ticaretle ilgili bakanlıkların işi olurdu vs. Doğrusu tüm taşımaların UDH Bakanlığının konusu olmasıdır. UDH Bakanlığı taşımalardaki yaş düzenlemesine sadece Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde yer vermiştir. 

Taşıma yönetmelikleri
Belge türüne göre kullanılacak taşıtların yaşı zamanla değiştirilmiştir. Bugünkü D1 ve D2 ile B1 ve B2 belgelerine karşılık gelen yaşlara bakalım: Karayolu Taşıma Kanunu öncesi yönetmeliklerde şehirlerarası taşımalar için 10 yaş, uluslararası taşımalar için 8 yaş kuralı bulunuyordu. 

Taşıma Kanunu sonrası yaş sınırı 16 oldu. Hatta üniversite raporuyla bunun sonrasında da kullanım mümkündü. 2009 yılında yapılan Yönetmelik değişikliğiyle, otobüslere uluslararası taşımalarda 20 yaş sınırı getirilirken şehirlerarası taşımalarda yaş sınırı kaldırıldı. 

Bu arada belge alımını zorlaştırmak amacıyla ilk başvuruda veya asgari özmallarda daha küçük yaşlar arandığı olmuştur, ancak bu taşıtlar eskiyince de kullanılabildi. 

Taşıma güvenliği
Yönetmelik ile yaş sınırı getirilmesinin nedeni mutlaka taşıma güvenliği olmalıdır. Buna yönelik olarak biraz düşük yaşlar belirlenirken, ülkemizdeki taşıt muayene sisteminin Batı standartlarına getirilmesi ve muayeneden geçen taşıtların güvenli olduğunun garanti edilmesi sonrasında yaş sınırı kaldırıldı. Sadece uluslararası taşımalarda, buna ilişkin mevzuat ve şartlardan kaynaklanan 20 yaş sınırı duruyor. 

5 yaş sınırı…
UKOME kararında 5 yaş sınırının gerekçesi belirtilmiyor. Bunun iki açıklaması olabilir: Taşıma güvenliği ve taşıma konforu. Bugün muayeneden geçen taşıtı güvenli kabul etmek zorundayız. Aksi halde mevzuat ile yaş sınırı getirilmesi düşünülebilir. Tabii ki, güvenlik İstanbul’la ve turizm taşımalarıyla sınırlı değil. Eğer 5 yaş adı geçen taşımalar için doğru olsaydı daha uzak mesafelere giden ve daha zor şartlarda görev yapan taşıtlara 3 yaş, 4 yaş gibi daha ağır sınırlar getirilmeliydi. Acaba doğrusu bu da UDH Bakanlığı bunu görmüyor mu? 

Değerlendirme…
Uluslararası ve şehirlerarası uzak mesafe taşımalarında aranmayan bir kuralı, iliçi turizm taşımasında aramak anlaşılır gibi değildir. Keza İstanbul için gerekli olan sınır diğer illerdeki turizm taşımaları için de gerekli olmaz mı? Turizm taşımalarında gerekli olan güvenlik öğrenci ve personel servis taşımalarında, belediye otobüsleri dahil iliçi toplu taşımalarda niye gerekli olmasın? Bunlarla taşınan insanlar önemli değil mi? Keza İstanbul’da otobüs dışı taşımalar özellikle de taksiler niye düşünülmez? 

Karayolu taşıma mevzuatı İstanbul dahil tüm Türkiye’de geçerlidir. İller buna aykırı kararlar almamalıdır, alamazlar. Belediye kanunları ile belediyelere ve UKOME’lere verilen yetkiler yanlış yorumlanmamalıdır. Buradaki kelimelere dikkat edilirse bu türden hakların olmadığı görülür. Dolayısıyla 5 yaş sınırının hukuki bir yanı ve mantığı yoktur. 

Canım, fena mı?
Şüphesiz ki insanlar ve bu kapsamda turizm taşımasına konu olanlar iyi şeylere layıktır. Ancak bu düşünce her şeyin lüks olması zorunluluğunu getirmez. Yoksa bütün belediye otobüsleri yepyeni olmalıdır. Taşıma güvenliğine ilişkin temel kurallar ilgili mevzuatta yer almıştır. Bunun ötesinde konfor artırıcı iyileştirmeler zorlama konusu yapılmayıp piyasaya bırakılmalıdır. Paşa gönlü yepyeni, klimalı, altın kaplamalı, havyar ikramlı otobüs isteyenler piyasadan bunu bulup kiralayarak bununla seyahat edebilirler. Ancak bu keyif herkese zorlama şekline dönüştürülemez. Aksi doğru olsaydı, Karayolları Trafik Kanununa, “taşıtlar 5 yaşından sonra kullanılamaz” kuralı konurdu. Şimdi ne yapılıyor? Eski taşıtların kullanımı yasaklanmayla değil, hurdaya ayırmanın teşvikiyle önlenmeye çalışılıyor. Bu kural, bir kez daha düşünülmeli. Yoksa ben de lüks belediye otobüsü istiyorum. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 16 44
2. Fenerbahçe 16 36
3. Samsunspor 16 30
4. Göztepe 16 28
5. Eyüpspor 17 27
6. Beşiktaş 16 26
7. Başakşehir 15 22
8. Gaziantep FK 16 21
9. Antalyaspor 16 21
10. Konyaspor 16 20
11. Rizespor 16 20
12. Trabzonspor 16 19
13. Kasımpasa 15 19
14. Sivasspor 17 19
15. Alanyaspor 16 18
16. Kayserispor 16 15
17. Bodrumspor 16 14
18. Hatayspor 15 9
19. A.Demirspor 15 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 17 35
2. Bandırmaspor 17 33
3. Karagümrük 17 31
4. Erzurumspor 17 29
5. Keçiörengücü 17 27
6. Igdir FK 17 25
7. Ahlatçı Çorum FK 17 25
8. İstanbulspor 17 24
9. Ankaragücü 17 24
10. Manisa FK 17 23
11. Pendikspor 17 23
12. Gençlerbirliği 16 23
13. Esenler Erokspor 17 22
14. Ümraniye 16 22
15. Boluspor 17 22
16. Amed Sportif 16 22
17. Şanlıurfaspor 17 21
18. Sakaryaspor 17 21
19. Adanaspor 16 11
20. Yeni Malatyaspor 17 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 16 39
2. Chelsea 17 35
3. Arsenal 17 33
4. Nottingham Forest 17 31
5. Bournemouth 17 28
6. Aston Villa 17 28
7. M.City 17 27
8. Newcastle 17 26
9. Fulham 17 25
10. Brighton 17 25
11. Tottenham 17 23
12. Brentford 17 23
13. M. United 17 22
14. West Ham United 17 20
15. Everton 16 16
16. Crystal Palace 17 16
17. Leicester City 17 14
18. Wolves 17 12
19. Ipswich Town 17 12
20. Southampton 17 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 18 41
2. Real Madrid 18 40
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Villarreal 18 30
6. Mallorca 19 30
7. Real Sociedad 18 25
8. Girona 18 25
9. Real Betis 18 25
10. Osasuna 18 25
11. Celta Vigo 18 24
12. Rayo Vallecano 18 22
13. Las Palmas 18 22
14. Sevilla 18 22
15. Leganes 18 18
16. Deportivo Alaves 18 17
17. Getafe 18 16
18. Espanyol 18 15
19. Valencia 17 12
20. Real Valladolid 18 12