AŞTİ Ankara Otogarı yenileniyor

Röportaj: Erkan YILMAZ

Ankara Büyükşehir Belediyesi iştirak şirketi BUGSAŞ’ın işletimini yaptığı AŞTİ 25 yıllık ihmalden sonra yepyeni bir görünüme kavuşuyor.

Cumhuriyetimizin başkenti Ankara’nın ulaşım merkezi konumunda olan AŞTİ’de Ocak ayında başlayan yenileme çalışmaları devam ediyor. AŞTİ’nin işletimini yürüten şirket olan BUGSAŞ’ın Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç ile yenileme çalışmaları, pandemi sürecinde esnafa verdikleri destekler  ile ilgili çok geniş bir  söyleşi gerçekleştirdik 

AŞTİ VE BUGSAŞ İLE 25 YILLIK SÜREÇ  

■ BUGSAŞ’ın faaliyet alanını AŞTİ, ANKARAY ve Ankara Metrosu işletmeleri ve teleferik sistemi oluşturuyor. İlk olarak AĞSAŞ adı altında başlayan süreç 1995 yılında BUĞSAŞ adı altında bir yapılanma ile devam etmiş. AŞTİ işletmesini ise BUĞSAŞ 1997 yılında üstlenmiş. 25 yıllık AŞTİ işletim sürecini değerlendirmek gerekirse nereden nereye gelinmiş? 25 yıllık süreci değerlendirebilir misiniz?

- 9 ekim 1990 tarihinde AGSAŞ ünvan altında doğalgaz altyapı yatırımları ile dönüşüm sistemlerine yatırım yapılması amacıyla kurulmuş 27 nisan 1995 tarihinde BUGSAŞ Başkent Ulaşım Doğalgaz Altyapı Hizmetleri Proje Taahhüt Anonim Şirketi ünvanı ile şirket ana sözleşmesindeki faaliyet sahaları genişletilmiş ve 7 Temmuz 1995 tarihinde EGO Genel Müdürlüğü ile imzalanan anlaşma çerçevesinde Ankaray, Ankara Metrosu İşletmeleri ve teleferik 2018 tarihine kadar -BUĞSAŞ tarafından işletilmiştir. 2018 tarihinde işletmelerin sorumluluğu EGO’ya devredilmiştir. Halen EGO Genel Müdürlüğü bünyesinde 6000 personel görev almaktadır. 

Ankara Otogarı AŞTİ’nin işletmesi 01.01.1997 tarihinden bu zamana kadar BUGSAŞ tarafından yapılmaktadır. AŞTİ kompleksi içerisinde yaklaşık 400 esnafımızla aramızda kira sözleşmesi mevcuttur. Geçen 25 yıllık süreçte kanaatimce olumlu yönde değil olumsuz yönde gelişmeler olmuştur. Otogar taşınma projesi gündemde tutularak AŞTİ’de yenileme, geliştirme faaliyetleri yapılmamıştır. İlk yapım aşamasında yeterli olacağı düşünülen ancak şu anda amaca hizmet edemeyen büfeler, dükkanlar ve süreç içerisinde uydurulmuş standlar, gişelerin durumu Cumhuriyetimizin başkentine yakışmaz duruma gelmiştir. Esnafımızın daha düzenli, daha planlı, daha nezih bir ortamda ticaret yapmaya layık olduğunu düşünüyorum. 25 yılda gelinen süreçteki durumun esnafımızın layık olmadığı bir durum olduğunu değerlendiriyorum. 

ANKARA METROSU

■ Ankara Metrosu işletmesi ve teleferik sistemi işletmesi ile ilgili bilgilerde verirseniz sevinirim.

- Ankara Metrosu işletmesi ve teleferik işletmesi EGO Genel Müdürlüğü’ne bağlı Raylı Sistemler Dairesi Başkanlığı tarafından işletilmektedir. İlgili başkanlık bünyesinde 2500 BUGSAŞ çalışanı bulunmaktadır. İşletim sorumluluğu tamamen EGO Genel Müdürlüğü’ndedir.
Ankara Metrosu’nda, 36 bombardier 108 crrc aracı olmak üzere toplam araç sayısı 144’tür. 3’lü set halinde pik saatlerde 4 dakikada diğer saatlerde ise 9 dakika aralığında m1 - m2 - m3 hatlarında pik saatlerde 32 tren normal saatlerde 22 tren ile hizmet vermekte olup günlük ortalama 142 bin ile 150 bin yolcu taşınmaktadır. Bu rakam pandemi öncesi yaklaşık 350 bin – 370 bin civarındadır. Sistemde toplam 43 istasyon, Macunköy ve Koru olmak üzere iki depolama ve bakım merkezi bulunmaktadır. Hatları Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Sincan ve Yenimahalle ilçelerinden geçmektedir.

Ankaray, Ankara'daki toplu taşıma koduyla A1, Türkiye'nin başkenti Ankara'da hizmet veren 8,5 kilometrelik metro sistemidir.  Hattın bir ucu şehrin Yenimahalle ilçesinin güneydoğusundaki AŞTİ'den başlayıp, Dikimevi Durağı’nda son bulur.  11 istasyon ve bir depolama bakım hattı bulunmaktadır. Toplam 11 araç ile günlük ortalama 60 bin yolcu taşınmaktadır.  Pandemi öncesinde bu rakam yaklaşık 140 bin civarındadır. 

Toplu taşıma amaçlı teleferik Türkiye’de ilk defa Ankara'da yapılmıştır. Yenimahalle Metro İstasyonu’nda başlayan Yenimahalle-Şentepe Hattı’nın 4 durak 106 kabini bulunmaktadır. Sistemin uzunluğu 3.257 metredir. Hat ile havadan 2400 kişi/saat kapasiteli toplu taşıma sağlanmaktadır.  Teleferik sistemimiz covid-19 pandemisi önlemleri kapsamında, 21 mart 2020 tarihinden itibaren geçici olarak hizmete kapatılmıştır.

400 GÜNLÜK YENİLEME ÇALIŞMALARI 

■ AŞTİ’de Ocak ayında yenilenmeye yönelik bir çalışma başlatıldı. Bu süreç ne zaman tamamlanacak? Yenilenme süreci neleri içeriyor? Yenilenme çalışmaları esnafa ve hizmet alan yolculara ne gibi kazanımlar sağlayacak? Yenilenme maliyetinin ne kadar olmasını bekliyorsunuz?

- 25 yıllık ihmal edilmiş bir süreç söz konusu. AŞTİ Ankara Otogarı’nın layık olduğu şekilde yenilenmesinin maliyetleri çok yüksek. Ankara Büyükşehir Belediyesi olarak bu pandemi döneminde çok büyük maliyetleri olan renovasyon projelerini uygulamadık ancak bir yerden başlamamız gerekiyordu. Daha az maliyetle yenilenme ihalesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığımız tarafından yapıldı ve çalışmalara başlandı. İhale bedeli 30 milyon 687 bin 724 lira 21 kuruş olup süresi 400 gündür. Ancak daha erken bir tarihte bitirilmesini umut ediyorum. 
AŞTİ kompleksinin yönetmeliklere göre yenilenmesi yapım işi kapsamında olan işler;
• Yollarda zemin izolasyonu yapımı
• Gelen yolcu katı asma tavan yenilenmesi
• Bina zemin kaplaması yapımı
• Buhar kazanlarının doğalgaza dönüştürülmesi
• Engelli asansörü yapımı
• Yangın tahliye projesi
• Kamera takip sistemi yapımıdır.

GES PROJESİ İLE ELEKTRİK MALİYETİ DÜŞECEK

- Bunun yanı sıra AŞTİ’ye çatı tipi GES Projesi’ni başlattık. Mevcut çatıdaki yılların vermiş olduğu deformasyon ve izolasyon sıkıntısı yaşanmasından kaynaklı çatıda yenilemeye gidilmesine karar verilmiştir. Yeni yapılacak çatı ‘Çatı Tipi GES’ Projesine uygun olacak şekilde tasarlanmıştır. 7/24 aktif olarak hizmet veren AŞTİ işletmemizin yıllık elektrik tüketimi çatıda izolasyonun yeterli olmaması sebebi ile oldukça fazla olup yıllık yaklaşık 8.000.000 kwh’dır. Yapılacak olan yeni çatı ve çatı tipi GES ile birlikte elektrik tüketiminin azalacağı ve kullanılacak elektriğin iç tüketiminin yarısını karşılayacağı saptanmıştır. Yapılmış olan fizibilite çalışmaları sonucunda AŞTİ işletmemizin çatısına panel yerleştirilebilir alanın 15.000m2 olduğu ve 5.084 adet panelle yıllık 2.926.000 kwh elektrik üretilebileceği hesaplanmıştır.
Bunlara ilaveten gelişen şartlara ayak uyduramamış büfe özelliğini yitirmiş dükkanların, stand adı altında ortalarda görülen kitapçı, telefoncu, hattat gibi işletmelerin otogarımıza yakışır şekilde amaçlarına hizmet edebilecek şekle getirilmesi, otobüs gişelerimizin yaygın durumundan kurtarılarak merkeze yaklaştırılacak şekilde planladığımız projeyide en kısa zamanda gerçekleştirip AŞTİ'yi kötü görüntüden ve haksız rekabet durumundan kurtarmayı planlamaktayız. 

Bütün bu süreçleri AŞTİ kompleksinin yönetmeliklere göre yenilenmesi yapım işi süreci devam ederken bitirmeyi planlıyoruz. Tüm bu yenilenme çalışmaları sonucunda öncelikle Cumhuriyetin başkentine yakışır bir otogar kazanma adına çok büyük bir adım tamamlanmış olacaktır. Daha huzurlu, daha görsel, daha planlı bir otogara kavuşacağız. Yapılacak projeler sonucunda esnafımıza ağır gelen ortak gider masrafında çok ciddi düşüşler olacağını görüyoruz. (kazanların değişimi, ges sisteminin kurulumu yakıt ve elektrik tasarrufu sağlayacaktır.)

BUGSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç: AŞTİ esnafının, otobüs esnafının görüşleriyle birlikte yenileme çalışmalarına başladıklarını söylüyor.

Nasıl bir AŞTİ hayal ediyoruz

■ Yenilenme sürecinde esnaf ile diyalog süreci nasıl oluştu? Esnafın beklentilerini ne ölçüde karşılayacak bir çalışma yapılıyor? Esnaf ile ne kadar sıklıkla bir araya gelerek görüş alışverişinde bulunuyorsunuz? 

- Esnaf dostu belediyecilik anlayışıyla hareket ediyoruz. BUĞSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı olduğum ilk günlerde pandemi kurallarını da gözeterek AŞTİ esnafının tamamını 5 güne yayarak toplantı salonumuzda toplayıp sıkıntılarına ortak olduğumu ve nasıl bir AŞTİ hayal ettiğimizi anlattım. Diyaloğa açık, adil ve şeffaf bir yönetim sergileyeceğimize dair söz verdik. 

Yenilenme sürecinde de AŞTİ esnaf temsilcisi dernek başkan ve yöneticilerine projelerimizi anlattık, fikirlerini aldık, web sitemizde yayınladık. Kapılarımız esnafımıza ardına kadar açık. Merak edilen ne varsa yöneticilerimizin yanına gelip bilgi alabilirler. Esnafın beklentisi fırsat eşitliği, adil bir düzen, Cumhuriyetimizin başkentine yakışır, huzurlu, temiz, daha az masraflı bir otogar ise evet bütün beklentilerini karşılayacak bir çalışma bu yapılan. Herkesi mutlu etmek elbette mümkün değil. Biz pastayı adil dağıtmak, adalet, akıl ve vicdan ile şirketimizi yönetmek gayretindeyiz. Bugüne kadar esnaf ile en çok görüşen en çok toplantı yapan yönetim kurulu başkanı olduğumu sorduğunuzda bütün esnaf söyleyecektir. Biz esnafımızla iç içeyiz BUĞSAŞ yöneticilerimizin kapısı ardına kadar açık, randevu sistemi yok arzu eden arzu ettiği zaman bizlerle görüşebilir.

ÇIĞIRTKAN SORUNU 

■ AŞTİ’de çığırtkan sorunu olduğu ve buna bir çözüm isteği dile getiriliyor. Bu konuda neler söylersiniz?

- Çığırtkanlık malum vatandaşı rahatsız eden, esnafın birbirlerinin rızkını çalmasına neden olan bir suç. Bu konuyu da esnafımızla el ele vererek halledeceğimizi düşünüyorum. Bugüne kadar 200 kadar kişiye çığırtkanlıktan gerek zabıta gerek polis aracılığıyla yasal işlem yapıldı. Bir kısım işletmelerimize cezai işlem uyguladık. Yazıhaneci kiracılarımızla kira sözleşmemizde bir ay içerisinde 3 defa, 1 yıl içerisinde 7 defa çığırtkanlık cezası verilirse kira sözleşmesinin fesih yoluna gidileceğine dair madde var. Bugüne kadar bu maddeyi uygulamadık. Çünkü bu durum biraz da AŞTİ’nin mimarı yapısına, giriş kapıları ile yazıhanelerinin fiziki yerleşiminden kaynaklanıyor. Çünkü yolcunun yüzde 80’i iki kapıdan giriyor. Buralara uzak yazıhaneler yolcu almak için çığırtkanlık yapıyor. Biz tadilat pojemiz ile bu sorunu temelden çözmeyi, yazıhaneleri karşılıklı olarak merkezde toplamayı cafe, büfe vb. Tesisleri kanatlara yerleştirmek suretiyle adil rekabet koşulları oluşturmayı öngörüyoruz.

BUGSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç: AŞTİ esnafının, otobüs esnafının bütün problemlerini çözmek için buradayız.

ESNAF DOSTU BELEDİYECİLİK

■ Yıllardır sektörde kaptanların dinlenmesine imkan sağlayacak birimlerin oluşturulması konuşulur. Bu noktada İstanbul Otogarı’nda İBB’nin işletimi üstlenmesi sonrasında kaptanlara yönelik hizmet sunacak bir bina inşa edildi. AŞTİ’de kaptanlara yönelik bu tür bir çalışma olacak mı?

- Şu an için böyle bir projemiz mevcut değil. Ancak bu türden eksiklik hissettiğimiz konuları yönetim olarak değerlendirme toplantılarımızda gündeme getiriyoruz. Olması gereken birşey. Bütün sorunların çözümü için çalışıyoruz, çalışacağız. Biz bir yerden başladık yaraya neşter vurduk. AŞTİ’nin esnafının, otobüs esnafının bütün problemlerini zaman içinde çözeceğimizi söyleyebilirim. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Mansur Yavaş’ın esnaf dostu belediyecilik yaklaşımıyla hareket ederek, esnafımızla omuz omuza her sorunun üstesinden geleceğimize dair inancım tamdır.

AŞTI’de otobüsçüye verilen destekler

■ Pandemi sürecini nasıl geçirdiniz, bu süreçte çok zor günler geçiren esnafa ve yazıhanecilere destekler de verdiniz, 2021’in ilk 6 aylık sürecinde kira ücretlerinin yüzde 50 düşürüldüğü ve eski borçların da 2022’ye ertelendiği yönünde açıklamalarınız oldu. Bu süreci değerlendirirseniz sevinirim?

- Pandemi süreci Türkiye’de yaşayan tüm esnaflar gibi otogar esnaf ve çalışanlar içinde zor bir süreçti. Zorluklarla geçirilen bu süreçte Sayın Mansur Yavaş’ın“cimri olma zamanı değildir” talimatıyla yönetim olarak esnafımıza her türlü desteği sağladık. Aldığımız yönetim kurulu kararı ile AŞTİ esnafının 2020 yılı Mart, Nisan, Mayıs kiralarının tamamen alınmaması, 2020 yılı dahil ve önceki borçlarının herhangi bir faiz uygulanmaksızın 2022 yılına ertelenmesi, 12 eşit taksitler halinde ödenmesi, 2020 yılı ve öncesine ait borçlarının tamamını bir defada 31 Mart 2021 tarihine kadar ödeyecek esnafa yüzde 50 indirimle alınması kararlaştırılmıştır. Aynı şekilde otobüs giriş ücretlerinde de önce yüzde  50 sonra yüzde 65 indirim sağladık. Normalleşme ile birlikte eski fiyata döndük ve bir artış yapmayı düşünmüyoruz. Pandeminin yaralarını normalleşme sürecinde de birlikte sarmaya devam edeceğiz. 

Ayrıca 2021 yılında kira artışı değil, yüzde 50 kira indirimi yaptık. 2021 yılı 1 ocak tarihinden başlamak üzere ortak gider katkı payında yüzde 30 indirim sağladık. Otogar taksi esnafının günlük ücretinde de yüzde 50 indirim sağladık. Bütün bunlar pandeminin belediye gelirlerinde de yüzde 45 azalmaya neden olduğu bir ortamda Mansur Yavaş belediyeciliğinin esnaf dostu uygulamalarıdır.

OTOBÜS ÇIKIŞ ÜCRETLERİ 

■ Otobüs çıkış ücretleri noktasında indirimler yapıldı mı? Bundan sonraki süreç için düşünceleriniz neler?

- AŞTİ otogarımız T1 Belgeli bir işletmedir. Otobüslerin giriş çıkış, park ücret tarifeleri Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı ulaştırma bölge müdürlüğünün belirlemiş olduğu tavan ücretlere göre belirlenmekte ve uygulanmaktadır. BUĞSAŞ şirketimizin AŞTİ’de tek geliri otobüs giriş, çıkış ve park ücretlerinden olduğunuda ifade etmek isterim. Esnafımızın kira ve ortak gider ödeyemediği pandemi döneminde şirketimiz AŞTİ’nin ortak gideri olan elektrik, doğalgaz, su faturalarını, temizlik ve küçük bakım onarım giderlerini eksiksiz ve gecikmeksizin ödemiştir. Buna rağmen otobüs giriş çıkış ücretlerinde;

Başkanlık talimatı gereği; 24.03.2020 - 21.05.2020 tarihleri arasında yüzde 50 indirim uygulanarak, 46+ koltuklu otobüslerin giriş ücreti 100 TL iken 50 TL alınmıştır.

Ulaştırma Bölge Müdürlüğü tarafından 21.05.2020 – 05.09.2020 tarihleri arasında fiyat tarifesinde indirime gidilmiş bu sayede 46+ koltuklu otobüslerde giriş ücreti 100 TL iken 35 TL alınmıştır.

Otobüsçü esnafın işlerin azlığından dert yanması üzerine otobüs park ücretlerinde 1 Temmuz 2021 tarihine kadar 24 saati aşan bekleme sürelerinde tarife 24 saat üstü her gün için 41 TL iken 15 TL ücret alınması şeklinde belirlenerek indirim sağlanmıştır. 

NORMALLEŞME İLE AŞTİ’DE HAREKETLİLİK

■ AŞTİ’de 1 Temmuz sonrası normalleşme sürecinin başlaması ile nasıl bir hareketlilik yaşanıyor? Kurban Bayramı’nda hareketlilik ne seviyede oldu? Otobüs giriş ve çıkış rakamları ile bunu ifade edebilir misiniz?

- 01.07.2021 sonrası pandemi yasaklarının bitmesiyle birlikte yaklaşık 1.300 araç ile 45.000 yolcu AŞTİ’yi ziyaret etmiş, Kurban Bayramı yoğunluğu ile birlikte günlük yaklaşık 1.800 araç seviyelerine çıkmış, ortalama 80.000 üzerinde günlük yolcu sayısına varmıştır. Bayram süresi boyunca günlük bu sayı 150.000 civarına ulaşmıştır. 01/07/2021 sonrası pandemi yasaklarının bitmesi ve yolcu sınırlandırılmasının kaldırılması ile şu an günlük yolcu sayımız ortalama 45.000 kişidir.

ÜCRETSİZ SERVİSLER

■ AŞTİ’ de ücretsiz şehiriçi servis uygulaması birçok ilde örnek olarak gösterilen bir uygulama. Ücretleri BUĞSAŞ topluyor, kooperatife aktarıyor. Bu süreç nasıl yürütülüyor. Önümüzdeki dönemde daha farklı yapılanmalar planlanıyor mu?  

- Şüphesiz ki ücretsiz servis uygulaması halka hizmet açısından iyi bir uygulamadır. Bu hizmet 2005 yılından itibaren  “SS Ankara Otogar İşletmeciler Otobüs İşletmeciliği ve Servis Hizmetleri Taşıma ve İşletme Kooperatifi” ABB UKOME Kararıyla almış olduğu yetkiye dayanarak yapmaktadır. Giriş ücretini kooperatif yönetim kurulu kararı ile belirlemiş olup kooperatifin makbuzları karşılığında ücreti toplamaktadır. Şu anki ücret 20 TL’dir. Bu ücreti BUĞSAŞ şirket olarak toplamamaktadır. Otobüs gişelerinde kulübelerimizde şirket personeli otobüs giriş ücretini makbuz karşılığı tahsil ederken kulübelerin mevcut konumu ve durumu gereğince personelimizin yanında bulunan kooperatifin tahsil sorumlusu personel tarafından toplanan 20 TL’ler teslim alınmaktadır. Yani kooperatifin tahsil etmiş olduğu paranın kontrolü şirketimize ait değildir. Bu yanlış anlaşılmayı düzeltmek isterim. Kooperatif personelinin şirketimize ait kulübenin dışında bir başka uygulamayla tahsilat yapması otobüslerin ikinci bir tahsilat işleminden geçmesine ve tıkanmalara yol açar diye düşünüyorum. Elbette ücretsiz şehiriçi servis uygulamasında da meydana gelen sorunlarını, vatandaşımızın sıkıntılarını takip ediyoruz. Ortak akılla her şeyde olduğu gibi bu sisteminde daha güzel hizmet ve hesap verilebilir hale getirilebileceğine dair inancım tamdır. 

AŞTİ’DE ÜCRETSİZ İNTERNET ERİŞİMİ

■ Pandemi süreciyle birlikte hizmet süreçlerinde dijitalleşme çok konuşuldu. AŞTİ’de dijitalleşmeye yönelik bir çalışma var mı? Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin meydanlarda ücretsiz internet Wİ-Fİ bağlantısı AŞTİ’de olacak mı? 

- AŞTİ’de tüm vatandaşımızın yararlanabileceği Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin sunmuş olduğu ücretsiz Wİ-Fİ hizmeti mevcuttur. Yolcuların otobüslerin hareket saatlerini  daha rahat öğrenmesi adına “Yolcu Sefer Bilgilendirme Sistemimiz” bulunmaktadır. Sistem güncelleştirme-yenileme aşamasında hizmete devam etmektedir.  AŞTİ’ye giriş çıkış yapan tüm araçlar otomasyon sistemiyle kayıt altına alınmaktadır. Ayrıca otopark ve otobüs giriş çıkışlarında “Plaka Tanıma Sistemi (PTS)” bulunmaktadır.  

PANDEMİ ÖNLEMLERİ 

■ Vakaların yeniden yükselişe geçtiği bu günlerde sizin AŞTİ’de aldığınız önlemler var mı? Yeni kapanma süreci gündeme gelirse ne gibi çalışmalar yapılması planlanıyor? 

- AŞTİ’de COVİD-19 pandemi süreciyle alakalı olarak birçok önlem alınmıştır. Temizlik ve dezenfeksiyona her zaman olduğundan daha fazla dikkat edilmektedir. Vatandaşımızın sağlığı için; 15 adet pilli, 5 adet elektrikli dezenfektan noktası bulundurmaktayız. AŞTİ içerisine giriş çıkışlarda ateş ölçer ile ölçüm yapılmaktadır. 13 adet el, 8 adet sabit ve 2 adet termal kameralı ateş ölçer cihazı bulundurmaktayız. Hem personelimiz ve esnafımızın daha duyarlı hale gelmesi hem de tüm halkımızın bu süreçte daha dikkatli olması adına gün içinde sürekli maske ve mesafe anonslarımız yapılmaktadır. 

Yeni bir kapanma süreci gelirse sürecin şartlarına göre tedbirler geliştirecek tecrübe ve birikime sahibiz. Esnafımızın her zaman yanında olacağız. El ele verip üstesinden gelemeyeceğiz sorun olmaz. ■