30.09.2021, 10:59

Şoför yaşı kaç olmalı?

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde 65 olan şoför çalışma yaş sınırı 69’dan gün almama şeklinde 68’e yükseltildi. Bu konu üzerinde durmak, görüş ve düşüncelerimi yazmak istiyorum. 

Motorsuz taşıtlar 

İnsanların eskiden kullandığı at, eşek gibi hayvanlar üzerindeki kişi, aynı zamanda hayvanı idare eden bir sürücü gibidir. Bu hayvanlarla yük taşınırken yanında yine sürücü mahiyetinde biri bulunmaktaydı. Çocukluğunda büyük deneyim kazanmış biri olarak bunu söylüyorum. 

Develerde olduğu gibi yük taşıyan hayvanları birbirine bağlayıp bir dizi, bir kervan oluşturarak adeta tren katarı gibi sürücüden tasarruf sağlamak ve maliyet düşürmek şeklinde algılanabilirdi. Hayvanların araba, yaylı fayton türünden motorsuz taşıtlarda kullanılmaları halinde hepsinde de kullanılan vasıtayı yönlendiren biri mutlaka bulunmaktadır. 

Motorlu taşıtlar

Zamanla ortaya çıkan ve karayolu, demiryolu, denizyolu modlarında kullanılan her cinsten motorlu taşıtı sevk ve idare eden bir, hatta karayolu dışında çoğu zaman birden fazla kişinin görev yaptığını biliyoruz.

Bunların pilot, şoför gibi özel isimlerinin yanında demiryolu dışındaki modlardan her birinde ayrıca kaptan olarak adlandırılan bir sürücünün bulunması da ilginç olmalı. Demiryolunda ise kaptan kelimesi kullanılmıyor ama kullanılan makinist sözcüğünün de pek aracı sevk ve idare eden bir anlam ifade ettiğini düşünemeyiz. 

Her türden motorlu taşıtı sevk ve idare eden kişilerde bu taşıta uygun özellikler aranacaktır. Bunların en önemlisi ilgili işi yapabilme anlamına gelen lisans, ehliyet, ruhsat gibi belgelerdir. Tabii, bunların yanı sıra sağlık ve eğitim gibi konular da önemlidir. Bir de yaş konusu var: Kişinin işindeki başarısı açısından önemli görülen bir sağlık şartı gibi düşünebiliriz. 

Yaş kaç olmalı

İlk yönetmelikte, otobüslerde ve diğer taşıtlarda şoförlerin yaş sınırının 62 olarak belirlendiğini görüyoruz. Daha sonra bu yaş sınırının istek üzerine 65’e yükseltildiğini de biliyoruz. Şimdi, tekrar yükseltilmesi söz konusu. Peki, her yaşta ya da daha yüksek yaşlarda sürücülük yapmak mümkün mü? Bunu bir başka taşıtla cevaplamak isterim. Çok daha gelişmiş sistemleri olan uçaklarda çoğu zaman özellikle ticari taşımalarda iki pilotun yer aldığını görüyoruz. Bunlarda pilotun fonksiyonlarını büyük ölçüde alabilen otomatik pilot sistemlerinin de olduğunu biliyoruz. Buna rağmen bu taşıtlarda yaş sınırı 63’tür. Bazen iç hatlarda da 65’e kadar izin verildiğini görmekteyiz. Bu örnek iyi anlaşılmalı. Tecrübenin önemi inkar edilemez. Ancak tecrübe sadece karayolunda değil, belki de bundan daha fazla, havayolunda önemlidir. Bu arada karayolu taşıtlarındaki sürücülerde belirli bir fiziksel yeterlilik gerekirken, pilotlarda bunun çok daha azının gerekli olduğunu da hatırlatmak isterim. Bir anlamda bunu ‘sadece oturarak parmakları ile uçak kullanma’ işlemini yapıyorlar diye görebiliriz.

Özel durum

Bir pandemi dönemi yaşadık ve yaşıyoruz. Bu dönemde taşıma ortamında önemli değişiklikler oldu. Kargo taşımacılığı, dağıtım işleri gibi taşımacılık faaliyetleri çok önemli bir biçimde arttı ve bu artışa bağlı olarak da sürücü ihtiyaçları çoğaldı. Bunlar geri dönülmez değişimler olarak görülüyor. Bu durumda artan şoför ihtiyacının karşılanması gerekiyor. Yine pandemi döneminde eğitim vs. gibi konularda pek de iyi işler yapılamamış, iyi sürücü yetişmemiş de olabilir. İş kapasitesi daralan yolcu taşımacılığı, sürücülerin bir kısmını da bu dönemde kaybetti. Bu nedenle şimdi onların şoför kaynağına özellikle ihtiyacı var. Buna da bağlı olarak, ihtiyaçlar nedeniyle çalışma yaşının 68’e yükseltilmesini doğru buluyorum. 

Ancak bunun, geçici bir ihtiyacı karşılama anlamında doğru olduğunu düşünmekteyim. Zaten de yapılan düzenleme kalıcı bir yaş değişikliği değil geçici bir müsaade şeklinde. Yine yönetmelikle yapılması gereken bu değişikliğin başka türden bir mevzuat ile yapılmış olması da dikkat çekidir. Kalıcı olmayan bu değişikliği uygun gördüğümü belirterek, bu hususu noktalamak istiyorum. 

26 yaşın aşağı çekilmesi

Taşımacılar arasında, şoför konusunda çözüm arayanlar başka önerilerini hayata geçiremediklerinde sıra yaşın düşürülmesini istemeye gelir. İstemek serbest, ama bunu bir kez daha düşünmeliler. Bu öneriyi yapanlar acaba kendi otobüslerini önerdikleri yaşlardaki bir sürücüye içleri rahat bir şekilde teslim edebilirler mi? Hatta kendilerinin veya yakınlarının böyle bir sürücüyle seyahatlerini çok güvenli bulurlar mı, özellikle de uzun mesafeli ve/veya trafiğin yoğun olduğu taşımalarda. Bence, bu sürücüler, 26 yaştan önce, imkanları varsa şehiriçi, kısa mesafe, küçük taşıt gibi yerlerde kendilerinin olgunlaşmasını sağlasınlar. ■

Yorumlar (3)
Cml 13 ay önce
Benim anlamadigim 69 yaş siniri 31 12 2023 e kadarmi yoksa devamlimi bu tarihten sonra ne olacak bunu belirtmmemişler
Taha göğüş 3 yıl önce
Ben anlamıyorum ya 21 yaşında tır süren bir kişi niye 26yasinda oto us sursunki gençlerin önünü açın yazık iş bulmada zorlanıyorlar ayrıca gençler daha guwenli daha dayanaklı ve hevesli oldukları için bana daha cazip bir yolculuk olacağını düşündürüyor
Osman Dursun 2 yıl önce
Çünkü TIR da mal taşıyor otobüste insan
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 12 34
2. Fenerbahçe 12 29
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 13 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 12 16
9. Rizespor 12 16
10. Gaziantep FK 12 15
11. Kasımpasa 12 14
12. Konyaspor 12 14
13. Antalyaspor 12 14
14. Trabzonspor 11 12
15. Kayserispor 12 12
16. Bodrumspor 13 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Boluspor 13 21
7. Ankaragücü 13 19
8. Ahlatçı Çorum FK 12 19
9. Keçiörengücü 13 18
10. Şanlıurfaspor 13 18
11. Ümraniye 13 18
12. Gençlerbirliği 13 18
13. Pendikspor 13 18
14. Esenler Erokspor 12 17
15. İstanbulspor 13 17
16. Manisa FK 13 17
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 13 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 12 23
3. Chelsea 12 22
4. Arsenal 12 22
5. Brighton 12 22
6. Tottenham 12 19
7. Nottingham Forest 12 19
8. Aston Villa 12 19
9. Newcastle 11 18
10. Fulham 12 18
11. Brentford 12 17
12. M. United 11 15
13. Bournemouth 12 15
14. West Ham United 11 12
15. Everton 12 11
16. Leicester City 12 10
17. Wolves 12 9
18. Crystal Palace 12 8
19. Ipswich Town 11 8
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 14 34
2. Atletico Madrid 14 29
3. Real Madrid 12 27
4. Villarreal 12 24
5. Girona 14 21
6. Mallorca 14 21
7. Osasuna 13 21
8. Athletic Bilbao 13 20
9. Real Betis 14 20
10. Real Sociedad 13 18
11. Celta Vigo 14 18
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Getafe 14 13
16. Deportivo Alaves 14 13
17. Las Palmas 14 12
18. Valencia 12 10
19. Espanyol 13 10
20. Real Valladolid 14 9