30.09.2021, 10:59

Şoför yaşı kaç olmalı?

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde 65 olan şoför çalışma yaş sınırı 69’dan gün almama şeklinde 68’e yükseltildi. Bu konu üzerinde durmak, görüş ve düşüncelerimi yazmak istiyorum. 

Motorsuz taşıtlar 

İnsanların eskiden kullandığı at, eşek gibi hayvanlar üzerindeki kişi, aynı zamanda hayvanı idare eden bir sürücü gibidir. Bu hayvanlarla yük taşınırken yanında yine sürücü mahiyetinde biri bulunmaktaydı. Çocukluğunda büyük deneyim kazanmış biri olarak bunu söylüyorum. 

Develerde olduğu gibi yük taşıyan hayvanları birbirine bağlayıp bir dizi, bir kervan oluşturarak adeta tren katarı gibi sürücüden tasarruf sağlamak ve maliyet düşürmek şeklinde algılanabilirdi. Hayvanların araba, yaylı fayton türünden motorsuz taşıtlarda kullanılmaları halinde hepsinde de kullanılan vasıtayı yönlendiren biri mutlaka bulunmaktadır. 

Motorlu taşıtlar

Zamanla ortaya çıkan ve karayolu, demiryolu, denizyolu modlarında kullanılan her cinsten motorlu taşıtı sevk ve idare eden bir, hatta karayolu dışında çoğu zaman birden fazla kişinin görev yaptığını biliyoruz.

Bunların pilot, şoför gibi özel isimlerinin yanında demiryolu dışındaki modlardan her birinde ayrıca kaptan olarak adlandırılan bir sürücünün bulunması da ilginç olmalı. Demiryolunda ise kaptan kelimesi kullanılmıyor ama kullanılan makinist sözcüğünün de pek aracı sevk ve idare eden bir anlam ifade ettiğini düşünemeyiz. 

Her türden motorlu taşıtı sevk ve idare eden kişilerde bu taşıta uygun özellikler aranacaktır. Bunların en önemlisi ilgili işi yapabilme anlamına gelen lisans, ehliyet, ruhsat gibi belgelerdir. Tabii, bunların yanı sıra sağlık ve eğitim gibi konular da önemlidir. Bir de yaş konusu var: Kişinin işindeki başarısı açısından önemli görülen bir sağlık şartı gibi düşünebiliriz. 

Yaş kaç olmalı

İlk yönetmelikte, otobüslerde ve diğer taşıtlarda şoförlerin yaş sınırının 62 olarak belirlendiğini görüyoruz. Daha sonra bu yaş sınırının istek üzerine 65’e yükseltildiğini de biliyoruz. Şimdi, tekrar yükseltilmesi söz konusu. Peki, her yaşta ya da daha yüksek yaşlarda sürücülük yapmak mümkün mü? Bunu bir başka taşıtla cevaplamak isterim. Çok daha gelişmiş sistemleri olan uçaklarda çoğu zaman özellikle ticari taşımalarda iki pilotun yer aldığını görüyoruz. Bunlarda pilotun fonksiyonlarını büyük ölçüde alabilen otomatik pilot sistemlerinin de olduğunu biliyoruz. Buna rağmen bu taşıtlarda yaş sınırı 63’tür. Bazen iç hatlarda da 65’e kadar izin verildiğini görmekteyiz. Bu örnek iyi anlaşılmalı. Tecrübenin önemi inkar edilemez. Ancak tecrübe sadece karayolunda değil, belki de bundan daha fazla, havayolunda önemlidir. Bu arada karayolu taşıtlarındaki sürücülerde belirli bir fiziksel yeterlilik gerekirken, pilotlarda bunun çok daha azının gerekli olduğunu da hatırlatmak isterim. Bir anlamda bunu ‘sadece oturarak parmakları ile uçak kullanma’ işlemini yapıyorlar diye görebiliriz.

Özel durum

Bir pandemi dönemi yaşadık ve yaşıyoruz. Bu dönemde taşıma ortamında önemli değişiklikler oldu. Kargo taşımacılığı, dağıtım işleri gibi taşımacılık faaliyetleri çok önemli bir biçimde arttı ve bu artışa bağlı olarak da sürücü ihtiyaçları çoğaldı. Bunlar geri dönülmez değişimler olarak görülüyor. Bu durumda artan şoför ihtiyacının karşılanması gerekiyor. Yine pandemi döneminde eğitim vs. gibi konularda pek de iyi işler yapılamamış, iyi sürücü yetişmemiş de olabilir. İş kapasitesi daralan yolcu taşımacılığı, sürücülerin bir kısmını da bu dönemde kaybetti. Bu nedenle şimdi onların şoför kaynağına özellikle ihtiyacı var. Buna da bağlı olarak, ihtiyaçlar nedeniyle çalışma yaşının 68’e yükseltilmesini doğru buluyorum. 

Ancak bunun, geçici bir ihtiyacı karşılama anlamında doğru olduğunu düşünmekteyim. Zaten de yapılan düzenleme kalıcı bir yaş değişikliği değil geçici bir müsaade şeklinde. Yine yönetmelikle yapılması gereken bu değişikliğin başka türden bir mevzuat ile yapılmış olması da dikkat çekidir. Kalıcı olmayan bu değişikliği uygun gördüğümü belirterek, bu hususu noktalamak istiyorum. 

26 yaşın aşağı çekilmesi

Taşımacılar arasında, şoför konusunda çözüm arayanlar başka önerilerini hayata geçiremediklerinde sıra yaşın düşürülmesini istemeye gelir. İstemek serbest, ama bunu bir kez daha düşünmeliler. Bu öneriyi yapanlar acaba kendi otobüslerini önerdikleri yaşlardaki bir sürücüye içleri rahat bir şekilde teslim edebilirler mi? Hatta kendilerinin veya yakınlarının böyle bir sürücüyle seyahatlerini çok güvenli bulurlar mı, özellikle de uzun mesafeli ve/veya trafiğin yoğun olduğu taşımalarda. Bence, bu sürücüler, 26 yaştan önce, imkanları varsa şehiriçi, kısa mesafe, küçük taşıt gibi yerlerde kendilerinin olgunlaşmasını sağlasınlar. ■

Yorumlar (3)
Cml 12 ay önce
Benim anlamadigim 69 yaş siniri 31 12 2023 e kadarmi yoksa devamlimi bu tarihten sonra ne olacak bunu belirtmmemişler
Taha göğüş 3 yıl önce
Ben anlamıyorum ya 21 yaşında tır süren bir kişi niye 26yasinda oto us sursunki gençlerin önünü açın yazık iş bulmada zorlanıyorlar ayrıca gençler daha guwenli daha dayanaklı ve hevesli oldukları için bana daha cazip bir yolculuk olacağını düşündürüyor
Osman Dursun 2 yıl önce
Çünkü TIR da mal taşıyor otobüste insan
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7