19.03.2021, 15:15

Sosyal Kimlik

Hepimiz doğduğumuzda bir kimlik sahibi oluyoruz. Sahip olduğumuz bu kimlik, hayatımızın her aşamasında bize eşlik ediyor. Zaman içinde başka kimliklere de sahip olmaya başlıyoruz. Bunlar da bizim sosyal kimliklerimiz oluyor. 

Ailede bir çocuk doğduğunda baba, anne, dede, abi, abla gibi onlarca çok sosyal kimlik dağıtımı yapılıyor. Bunlar toplumun size kazandırdığı sosyal kimliklerdir ve hem kalıcı hem de değerlidir. Bunun dışında mevki, makam ve üstlenilen görevler de sosyal kimlik oluşturuyor. Ad kullanımı olmaksızın doktor bey, sayın başkanım, sayın vekilim gibi unvanlar ile hitap edilmeye başlanıyor. 

Gün geliyor, sosyal kimlik öz kimliğin önüne geçiyor. Hepimiz tanışmalarda bazı insanların sosyal kimliklerini daha ön plana çıkardığına şahit olmuşuzdur. Burada verilmek istenilen mesajın “önemsenmek” olduğunu; öz kimliği yeterli olmayan insanların yöneldiği bir davranış olduğunu düşünüyorum.  

Yakın zamanda kaybettiğimiz Doğan Cüceloğlu, bir sohbetinde, bu konuyu çok güzel işlemişti. Kendisini rahmetle anıyorum ve bu yazının da vesilesi olduğu için hala topluma faydalı olmaya devam ediyor. 

Hoca, sohbetinde seminer vermek için bir okula gittiğinde koridordaki adamın duruşundan, kıyafetinden ve tavırlarından  “okul müdürü bu olmalı” diye düşünür. Yanına yaklaştığında “Doğan hocam hoş geldiniz,  ben okul müdürüyüm” diye kendini tanıtır. “Abi adın yok mu senin” diye sorulduğunda o zaman adını söylemek zorunda kaldığını ve hatta yanında bir hanım varsa o da kendisini “ben de müdür beyin hanımıyım” diye tanıttığını anlatır. 

Bu örnekteki gibi bazıları için sosyal kimlik gerçek kimliğinin çok ötesinde olabiliyor. O mevkie gelmek haliyle kolay değildir ve yüksek ihtimalle o mevki için çok bedel de ödenmiş olabilir. Bunun karşılığında imtiyazlı bir davranış beklemek hak olarak görülmeli midir?

Geçen gün aracım için otoparkın önündeyken, bir adam park için geldi ve görevliyi sordu. Ben de, “gelecek şimdi, bırakın siz, alırlar” dediğimde nedense “ben emekli albayım” diyerek kendini tanıttı. 

Bizim sektörümüzde de bunlara sıklıkla rastlamaktayız. Bir yurtdışı seyahatinde, yanımdaki arkadaşım bir hanımla tanışma aşamasında kendini tanıtırken sınırlı lisanı ile “I am boss. I have bus company” (“Ben bir otobüs firmasının patronuyum”) diye tanıttı. Hâlbuki böyle bir tanışıklık için karşı tarafın bunu asla önemsemediği aşikâr. İletişim için güçlü özellikleri olmadığından, alışkanlıkla kendini güçlü gösterme gereği duyduğunu biliyorum. 

Kılık kıyafetimizle, bindiğimiz araba, kullandığımız aksesuar veya saatlerle karşı tarafa hep mesaj verme telaşındayız. Özümüz güçlüyse ambalajın o denli önemi olmadığını anlıyor olmamız gerekmez mi?  

Geçmişte, firmalar, sahip oldukları aracın markası ve modelini ön plana çıkararak avantaj sağlamaya çalışıyorlardı. Onlara, araçların insanın giydiği ayakkabılar olduğunu; ayakkabının çok kaliteli olmasının insanı çok kaliteli yapmayacağını, o yüzden aracın marka ya da modelden ziyade firmanın kalitesinin arttırmanın çok daha önemli olduğunu anlatmaya çalışırdım.  

İki örnek hafızamda hala çok canlı olarak yer alır. Kamil Koç sitesinin web sayfasında, rahmetli Kamil Koç’un “kendim Mercedes’e bineceğime müşterilerimi Mercedes’e bindirim” ifadesi ile, geçmişteki bir İstanbul belediye başkanının cenaze araçlarının teslim töreninde markasını işaret ederek “insanlar yaşarken binemedikleri Mercedes’e öldüklerinde bari binsinler” gibi ifade kullanmıştı. 

Öz kimliği güçlü olmayan insanların, sosyal kimlikleri ile ailede, iş ortamında otorite kurmaya çalışmaları kaçınılmazdır. 
İnsan, öncelikle kendini tanımaya yönelik bir çalışma yapmalı, sonrasında ise çocukları, müşterileri ve çalışanları ile çok daha nitelikli bir ilişki kuracağından emin olabilirler. ■

Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7