Sürücü yaşı 25 oldu

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 16 Temmuz 2023 tarih ve 32250 sayılı Resmi Gazete’de Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayınlandı. 

Çok önemli hususların yer almadığı değişiklikteki bazı düzenlemeler üzerinde durmakta fayda bulunuyor. 

Sürücü yaşı 25 oldu 

-Değişikliğin 4’üncü maddesinde Yönetmeliğin 34’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının b bendindeki 24 yaşından gün almış şeklindeki sürücü yaşı 24 yaşını tamamlamış şekline getirildi. Sanki 24 yaş değişmemiş gibi izlenim var ise de gerçek öğle değil. Önceden var olan 24 yaşından gün almış ifadesi 23 yaşını tamamlamış olarak düşünülürse, yenisindeki 24 yaşını tamamlamış ifadesi ile 1 yaş büyütülmüş olmaktadır. Bir başka bakışla yeni düzenlemedeki 24 yaşını tamamlamış ifadesi 25 yaşından gün alma anlamına geldiğine eskiden ki 24 yaşından gün alma haline göre yine 1 yaş artış görülmektedir. Keşke 24 yaşından gün almış ifadesini, 24 yaşını tamamlamış şekline getirmek yerine 25 yaşından gün almış denilseydi. 

Araç tescili

-Değişikliğin 5’inci maddesinde Yönetmeliğin 40’ıncı maddesinin 15’inci fıkrasındaki araç tescilinin yapıldığı tarihi 5 iş gününü aşmayan ve taşıma yapılmayan taşıtların belgeye kaydedilmeden taşımalarda kullanılabilmesi ifadesi araç tescilinin yapıldığı tarihi izleyen günden 5 iş gününü aşmayan şekline getirilmiş. Amacı anlamak zor. Muhtemelen tescilin yapıldığı günün 5 iş gününe dahil olup olmadığı sorununu çözmek istemişler. Ancak yeni düzenlemedeki araç tescil tarihini izleyen günden ifadesi bunu tam netleştirmiyor, izleyen günün dahil olup olmadığı yine tartışılabilir. 

Taşımaya uygun bilet kesilmesi 

-Yönetmelik değişikliğinin 6’ıncı maddesinde Yönetmeliğin acentelerin yükümlülükleri başlıklı 42’inci maddesine 12’inci fıkra ekleniyor. Buna göre acenteler tarifeli taşımalarda ücret tarifesi, zaman tarifesi, taşıma güzergahı ve ara duraklara uygun olmayan bilet kestiklerinde yetki belgesi sahibine 5 uyarma verilecek. Burada uyarma verilecek olan acente olarak görünüyor. Ama yetki belgesi sahibine ifadesi taşımacı olarak anlaşılabilir. Keşke, doğrudan acenteye 5 uyarma cezası olarak ifade edilseydi. 

Ayrıca tarifesiz taşımacılar adına yolcu bileti veya bilet yerine geçecek belge tanzim eden yetki belgesi sahiplerine 10 uyarma verilecek. Burada da 10 uyarmanın taşımacıya değil, acenteye verileceği önemli. Ancak tarifesiz taşımacının biletinin olması vs gibi hallerde tarifesiz taşımacının da bundan sorumlu olması hali mümkün olabilir. Bu husus dikkate alınmalıdır. 

Zaman tarifeleri 

-Değişikliğin 7’inci maddesinde Yönetmeliğin zaman tarifeleri başlıklı 57’inci maddesinin 2’inci ve 3’üncü fıkraları değiştiriliyor. Bu fıkralar daha önce değiştirildiğinde işin karıştığını ve bu fıkraların aynı duruma geldiklerini yazmıştım. Şimdi bu yanlış düzeltiliyor. Ayrıca zaman tarifelerinde 4 aylık süre dolduğunda eski tarifenin geçerliliğinin süreceği ve istendiğinde değişiklik hakkının kullanılabileceği netleştiriliyor. Ücret tarifelerinde olan bu anlayışın zaman tarifelerine de net olarak getirilmesi çok yerindedir. Çok öncelerde ücret ve zaman tarifelerinde son bulduğunda yenisini almazsan eskisini 4 ay daha kullanma zorunluluğu gibi çok mantıksız düzenlemeler vardı. Şimdi taşımacının serbestliği daha da arttırıldı. Ancak ücret tarifelerinde enflasyonun ve akaryakıt fiyatlarının önemli ölçüde yükselmelerinde taşımacıların yeni ücret tarifesi alma hakları yönünde bir iyileştirme ne yazık ki hala yok. En azından bu günlerde gerçekleşen önemli akaryakıt fiyat artışları karşısında hemen bir yeni ücret tarifesi alma hakkı geçici de olsa verilmelidir. 

Erken inen yolcular

-Değişikliğin 8’inci maddesi ile Yönetmeliğin uyarma başlıklı 69’uncu maddesinde 8’inci fıkra eklendi. Buna göre varış noktasından önce inen yolcuların 30 dakika içinde bildirilmesi zorunluluğu getiriliyor ve 5 uyarma cezası öngörülüyor. Burada varış noktası olarak neyin kast edildiği önemli. Örneğin İstanbul-Ankara seferinde varış noktası olarak Ankara yazdıran 1 yolcu, Ankara ili sınırları içindeki Kahraman Kazan’da indiğinde bu bildirim zorunluluğu var mıdır? Ya da Kahraman Kazan’da inecek yolcular Ankara yerine Kahraman Kazan yazdırmak zorunda mıdır? Bir de büyükşehir olmayan illerde durum daha da değişebilir. Ankara-İstanbul seferinde Gerede’de inecek yolcu Bolu yazdırıp Gerede’de inebilir mi, yoksa Gerede yazdırmak zorunda mıdır? Bazı firmalar İstanbul gibi büyük şehirlerde iniş noktasını semt olarak yazabiliyor. İstanbul yazdıran birisi İstanbul içindeki Dudullu’da inerse bu zorunluluk doğar mı? 

e-devlet üzerinden yapılan işlemler 

-Değişikliğin 9’uncu maddesinde Yönetmeliğin belge ücretleri başlıklı 73’üncü maddesinin 8’inci fıkrasındaki e-devlet üzerinden yapılan işlemlerde indirim yapılacak işlem tutarları güncelleniyor. Eskiden 20 bin TL olan yüzde 5’lik indirim işlem tutarı 32 bin 854 TL’ye yükseltiliyor. 32 bin 854 TL ile 82 bin 135 TL işlemleri arasında indirim yüzde 4, 32 bin 854 TL’lik bir işlem yüzde 5 indirim hakkından faydalanabilecek mi? Açıklamada alt sınırların aralığa dahil olduğu belirtiliyor. Yani 32 bin 854 TL’lik işlem yüzde 4’lük aralığa dahil oluyor ve yüzde 5 indirim hakkını kaybediyor. Yani yüzde 5’lik indirim hakkında üst sınır 32 bin 854 TL değil 32 bin 853 TL oluyor. Tablo bu anlayışla düzenlenip alt sınırın nereye dahil olacağı ifadesi gereksiz hale getirilemez mi? 

Yeni işlem büyüklükleri şu şekilde; 

a) 32.854 TL’ye kadar olan işlemde %5,
b) 32.854 TL ile 82.135 TL arasındaki işlemde %4,
c) 82.135 TL ile 164.270 TL arasındaki işlemde %3,
ç) 164.270 TL ile 328.540 TL arasındaki işlemde %2,
d) 328.540 TL üzerindeki işlemde %1. ■