15.11.2021, 12:14

Tarifeli taşımalar farklı ve çok önemlidir

Üsteki başlık, yazının okunması açısından epey tehlikeli gibi. Başlığı okuyup da diğer taşımaları önemsiz gördüğüm düşünülerek, lütfen, yazımı okumaktan vazgeçmemenizi dilerim. 
Taşımalar pek çok şekilde sınıflandırmaya, ayrımlandırmaya tabi tutulabilir, tutuluyor da. Önce yolcu ve yük (eşya taşımaları) şeklinde sonra yurtdışı (uluslararası) ve yurtiçi şeklinde… Yurtdışı olanları Türkiye topraklarından hiç geçmeyen, transit geçen veya kalkış ya da varış noktalarından biri Türkiye olan (ikili) taşımalar şeklinde ayırmak mümkün. 

Yurtiçi taşımaları da illerarası (şehirlerarası) ve iliçi olarak ayırabiliriz. İllerarası olanları da 100 km altı ve üstü diye ayırıyoruz. 100 km üstü taşımaları da kısa-orta ve uzun mesafe olarak ayrıca ayırabiliriz. İliçi olanlarda da şehiriçi (belediye alanı içi) ve şehirdışı ayrımı yapmak mümkün. Ama büyükşehirlerde ilin tamamı bir şehir olduğundan bu ayrım yapılamıyor. Yine buralarda bile merkezi ilçelerin bulunduğu şehir merkezi (il merkezi) ve merkezin dışındaki yerler ayrımı mümkün.  Bu ayrımlara büyük taşıt ve küçük taşıt (otomobil ve kamyonet) ile taşıma ayrımı eklenebilir. Şehir merkezinde belediye yetkisinde olan yolcu taşımaları; belediye otobüsü, halk otobüsü, minibüs dolmuş, taksi dolmuş ve taksi yanında servis aracı, etkinlik/grup aracı ve belediye izinli/denetimli/ruhsatlı merkez dışına taşıma yapan yolcu otobüsleri, minibüsleri olarak sıralanabilir.

Tarifeli-tarifesiz taşımalar

Tüm taşımalarda özellikle de yolcu taşımalarında çok önemli ayrım bu. Tarifeli taşımalar belirli bir kalkış ve varış noktaları arasında belirli bir güzergahta belirli bir zaman ve ücret tarifesine bağlı olarak yapılıyor. Tarifesiz taşımalarda ise bu şartlar yok. Tarifeli taşımalarda adı geçen şartların tümüne uyma zorunluluğu çok ağır bir uygulama. Öyle ki yolcu azlığı, iklim kötülüğü, personel veya araç yokluğu ya da araç arızası gibi nedenlerle bunları yapmamak mümkün değil. Bu farkları görmek lazım.

Tarifeli/tarifesiz taşımalar arasındaki çok önemli bir ayrıma dikkat çekmek gerekir. Tarifesiz taşımalar, grup adına hareket edebilen birisinin taşımacı ile yapacağı sözleşmeye göre yapılıyor. Beğenmeyen taşımacı bunu kabul etmeyip, sözleşme imzalamaz ve taşıma yapmaz. Sözleşme imzalandığında tabiî ki yapacak ve şartlara uyacak. Bu taşımalardan sadece söz konusu kapsamdaki grupta yer alan kişiler yararlanabilir. Yani herkese açık değildir. Her ne kadar şimdi birden fazla grubun yer aldığı toplama gruplar olabiliyor ve bu şekilde grup görünümüyle taşıta eklenmek mümkün ise de yine de durum böyle. Belirtilen nedenlerle tarifesiz taşımalara grup taşıma denilmesi gayet de yerindedir. Bu arada belirtelim ki, turizm taşımaları tarifesiz yani grup taşımalarının özel bir şekli olup gruptakiler turist niteliğindedir. Yine bunlar arasında yer alan transfer de bu taşımaların özel hallerinden birisinin süslü ifadesinden başka bir şey değildir. 

Tarifeli taşımalar ise grup şartı olmaksızın herkesin faydalanabildiği taşımalardır. Ben bu yüzden bunlara bireysel faydalanmalı taşımalar diyorum. İsteyen daha iyi bir ad bulur ve yazarsa sevinirim. Bir grubun üyesi olmayan, hususi aracı bulunmayan, hususi aracı olup da kullanma imkanı bulunmayan veya ekonomik gücü, yaşı, sağlık durumu vs. nedenlerle kullanmayı tercih etmeyen kişiler tarifeli taşımalardan faydalanabilirler. Çünkü bunlar herkesin kullanımına her şartta açıktır. 

Kötü taşıma yoktur

Tüm taşımalar iyidir. Ticari veya toplu olan taşımalar daha iyidir. Hem ticari hem de toplu olan taşımalar en iyisidir. Bunlardan da tarifeli taşımalar; herkesin faydalanmasına, üstelik de önceden garanti edilen biçimde faydalanmasına açık olan özellikleriyle taşımaların temelidir. Zaten öncelerde sadece bu türden taşımalar vardı. Gruplar dahi bunlardan faydalanırdı. Diğer taşımalar olmasa da sadece bunlar toplumun tüm ihtiyaçlarını bazı eksiklikleriyle karşılayabilir.  Bu nedenle tarifeli taşımalar mutlaka yaşatılmalıdır.

Ne yapmalı? 

Tarifeli taşımaların yaşatılması için ne yapmalı sorusuna cevap vermekten biraz kaçınacağım. Bunları kolaylaştıran destekleyen her şey tabii ki yapılmalı ve doğal alarak, serbest piyasa mantığına ve rekabet esasına zarar vermeden. Kolaylaştırıcı olan birini söyleyeyim: Tarifeli taşımalardaki indirme-bindirme düzeni. 

Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği’nde bununla ilgili çok ağır şartlar var. Halbuki hiçbirisinin olmasına gerek yok. Gereken şartlar tüm taşıtlar için Trafik Kanununda zaten var. Tarifeli taşımalar için niye ayrı şartlar yazılsın? Otoyolların indirme-bindirme yasakları herkes için yürürlükte. Gerekli hallerde yerleşim merkezlerinde UKOME’ler veya trafik komisyonları ayrıca özel kararlar alabiliyorlar.  
Bana kalırsa büyükşehirlerdeki kalkış-varış noktaları dışında bu taşımalara hiçbir kural koymamak lazım. Bazı yerleşim merkezleri yönetimleri sırf terminale para kazandırmak için bir yolcuyu indirmek veya bir yolcuyu almak üzere otobüsleri ana yollardan çok uzaklardaki terminallere zorla yönlendirilebiliyorlar. Bunu kabul etmek mümkün değildir.  

Bir söz daha 

Hep tekrarlarım, üniversite diploması olandan lise diploması sorulmaz. Aynı şekilde tarifeli taşıma yapma belgesi olanın tarifesiz taşıma yapmak için ayrıca bir belge almasına hiç gerek olmamalıdır. Tarifesiz taşıma yapma yeterliliği, tarifeli taşımadan daha az olup bu yeterlilik tarifeli taşımacıda zaten vardır. Tarifeli taşıma belgesi olan, bunu iade edip başka hiçbir şart aranmaksızın tarifesiz taşıma belgesi alabiliyor. Bu nedenle tarifeli taşımacılar aynı belgeleriyle tarifesiz taşımaları da yapabilmelidirler. Bu, tarifeli taşımacılara kullanmadıkları kapasitelerini kullanma imkanı vererek yaşatma yönünde destek olacaktır. 

Yük taşımaları 

Bunlarda da tarifeli, tarifesiz ayrımı yapılabilir. Ancak bir kişiye hizmet veren, yani grup taşıma benzeri sadece bir kişinin yükünü taşıyan bir taşıtta bir tarifeye zaten gerek yoktur. Ancak bazı kargo taşımalarının tarifeli taşıma mecburiyeti vardı ve bu kaldırıldı. Tarifesiz kargo taşıması yapmak da serbest olabilir. Belgesi müsait olanlar sadece bunu yapar. Ama isteyen tarifeli taşıma belgesi alıp tarifeli ve tarifesiz kargo taşıması yapabilmeli. Tarifeli taşıma belgeli taşımacıyı tercih etmek isteyenler de bunları tercih eder ve taşımacı da bunların avantajına sahip olur. 

Burada belirtelim ki, tarifeli-tarifesiz kargo taşımaları yanında nakliyat ambarı işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği gibi yük taşıma hizmetleri de herkesin faydalanmasına açık olan taşıma türleridir. İlla bir taşıtlık yükü olmaksızın en küçük yükünü de, insanlar bu taşımalarda taşıtabilirler. Taşıma mevzuatında yer alan parça başına taşıma hizmeti ancak bu taşımacılar tarafından yerine getirilen bir hizmet olup bu türden taşımaların da yaşatılması, desteklenmesi gerekir. Taşımacılar sadece büyük miktarda yükü olana değil, küçük paketi olana bile hizmet verecek yeterlilikte ve yaygınlıkta olmalıdırlar ve bu türden taşımalar çok önemlidir.  

29 Ekim Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun. ■

Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 13 23
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 12 14
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Ümraniye 13 18
11. Keçiörengücü 13 18
12. Pendikspor 13 18
13. Esenler Erokspor 12 17
14. İstanbulspor 13 17
15. Manisa FK 13 17
16. Gençlerbirliği 12 15
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 13 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Getafe 14 13
16. Deportivo Alaves 13 13
17. Las Palmas 13 12
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 14 9
20. Valencia 11 7