Treylerciler ve Noterler eğitimde buluştular

TNB’nin Genel Merkezi’nde 23 Temmuz tarihinde yapılan eğitime, TREDER Başkanı Yalçın Şentürk, TREDER Genel Sekreteri Ayhan Eryazar, TNB Sicil ve Tescil Hizmetler Müdürü Koray Özarslan, TNB Sicil ve Tescil Hizmetleri Müdürlüğü Şefi Aydın Irmak, TNB Bilgi Teknolojileri Yazılım Destek Biriminden Burak Aksoy ve İrfan Sunay, Yazılım Ekip Lideri Ozan Özcan Dolu, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) Uzmanı Burak Çakır, TREDER Teknik Komite Başkanı Fuat Erdem ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan uzmanlar ile TREDER üyesi firmaların konuyla ilgili çalışanları katıldı.

Eğitim etkinliğinin başlaması öncesinde konuşan TREDER Başkanı Yalçın Şentürk, TNB ile yaptıkları işbirliğinin sektör için önemine değinerek, iş birliği sayesinde verilen eğitimlerin sistemin işleyişi için geçiş sürecini hızlandıracağını belirtti.

Türkiye Noterler Birliği Sicil ve Tescil Hizmetleri Müdürü Avukat Koray Özarslan, 1 Şubat 2018 tarihi itibariyle Karayolları Trafik Kanunu ile Araçların Satış Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik gereğince araç tescil işlemlerinin noterler tarafından ARTES isimli sistem üzerinden yapılmaya başlandığını ifade ederek, “Türkiye Noterler Birliği olarak, noterler tarafından yapılan tescil işlemlerinin daha hızlı ve güvenilir şekilde tamamlanması amacıyla çeşitli çalışmalar yapmaktayız. Bu amaç doğrultusunda römork ve yarı römork cinsi araçların tescil işleminin herhangi bir sahte veya usulsüz belge kullanılmadan yapılabilmesini sağlamak istiyoruz. Bunu sağlamanın en etkili yolu olarak ise tescil işleminin yapılabilmesi için gerekli olan araç uygunluk belgesi bilgilerinin imalatçı/ithalatçı firmalardan elektronik ortamda alınması olduğunu düşünüyoruz. Kaldı ki; Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik hükümleri ile Türkiye Noterler Birliğine, araca ait uygunluk belgesi bilgilerinin aracı imal/ithal eden firmalarca elektronik ortamda ARTES’e bildirme zorunluluğu getirmek şeklinde bir yetki de verilmiş durumdadır. 

Bu yetki dahilinde, sektörde faaliyet gösteren tüm firmaları TREDER aracılığı ile önceden bilgilendirip gerekli teknik hazırlıkları yaptıktan sonra, tescil işleminin yapılabilmesi için uygunluk belgesi bilgilerinin elektronik ortamda ARTES’e bildirilmiş olmasını zorunlu hale getirmeyi, bu sayede Türk Standartları Enstitüsü tarafından yetkilendirilmemiş olan veya usulsüz/sahte uygunluk belgesi düzenleyen kişilerin/firmaların talebine istinaden noterlerimizin tescil işlemi yapma tehlikesini de ortadan kaldırmayı planlıyoruz.” şeklinde konuştu.

TNB Sicil ve Tescil Hizmetleri Müdürlüğü Şefi Aydın Irmak ise eğitim toplantısında yaptığı konuşmada sistemin işleyişi hakkında şu bilgileri verdi: “TNB’nin görevinin tescil kuruluşu olarak ARTES Projesi'ni hazırlamak olduğunu söyleyen Irmak, “Görevimiz tüm tarafların girebileceği, işlem yapabileceği bir elektronik ortam oluşturmaktı. Daha önce EGM bu sistemi hazırlamıştı, TNB devraldı, yapıyı oluşturdu ve hizmete sundu. Dolayısıyla bu proje yeni değil. EGM bünyesinde 2012 yılında başladı, 2013 yılında M1 sınıfı araçlarla (otomobil cinsi) ile uygulamaya geçti. 2014 yılında ise N1 sınıfı (kamyonet) araçlar uygulanmaya dahil edildi. Bugüne dek 4 milyon 360 bin aracın kaydı bu sisteme geçmiş durumda. Aslında bu sistemde yapılan; kağıt üzerinde yapılan işlemlerin elektronik ortama aktarılmasıdır.”

Sisteme kaydedilecek araçlarla ilgili ilk işlemin Tip Onay Belgesi ile başladığını, daha sonra uygunluk belgesi alındığını anımsatan Irmak, “Araç bu belge ile bayiye sevk ediliyor ya da firma tarafından satılıyor, ardından fatura düzenleniyor ve trafik tescil kuruluşuna gidiliyordu. 1 Şubat 2018 tarihinden bu yana ise noterler tarafından tescil işlemi yapılıyor. Noter tescil işlemini yaparken, aracın sahiplik belgesine (fatura) bakıyor.. Bizim için ikinci en önemli belge uygunluk belgesidir. Tescile ilişkin tüm teknik verileri bu belgeden alıyoruz. Bu belgeyi de üretici ya da ithalatçı firmadan almamız gerekiyor. Ancak firmadan uygunluk belgesini almadan önce gerekli şartların oluşup oluşmadığını kontrol etmemiz lazım. Aynı zamanda tip onayı belgesini de kontrol etmemiz gerekiyor.”

Sistemi kullanacak tüm tarafların elektronik imzasının olması gerektiğini söyleyen Irmak, “Bakanlık yetkilileri de dahil sisteme elektronik imza ile girilmesi zorunlu. TSE’nin görevi, tescili yapılacak ve uygunluk belgesi düzenlenecek araçların tip onay bilgilerini girmek. Sistemde yetkilendirilecek üretici ve ithalatçı firmaların yetkilendirilmesi TSE tarafından yapılıyor. Dolayısıyla sisteme girebilmek için firmanın yapması gereken ilk iş TSE’ye başvurmak. TSE başvuru doğrultusunda, firmayı sistemde tanımlıyor. İkinci işlem ise her firmaya bir kullanıcının tanımlanması ve bu kullanıcılara yetki verilmesi. Üretici ve ithalatçı firmalar TSE’den yetkiyi aldıktan sonra aracı üretiyorlar. Uygunluk belgesini sistem üzerinden üretiyorlar. Uygunluk Belgesi oluşturulurken 52 maddenin tek tek girilmesine gerek yok.”

TREDER öncülüğünde bir pilot çalışma yaptıklarını ve iki kurum arasındaki işbirliğinin önemli olduğunu söyleyen Aydın Irmak, “Uygunluk belgelerini alıp tescil işlemi esnasında bunu noterin müdahale edemeyeceği şekilde ekrana otomatik olarak yansıtacağız. Bu şekilde sahte belgelerle tescil işlemini önlemiş olacağız Uygunluk belgesini kaynağından alıyoruz. Bir başka ifadeyle aracın gerçekten üretildiği anlamına geliyor. Uygunluk belgesini alırken, aracı hangi bayiye sattıysanız veya gönderildiyse, o bilgileri de alıyoruz. Aracı üreten firma uygunluk belgesini sisteme giriyor ve sattığı bayiyi de belirtiyor.”

Irmak, sistemin tam olarak işlemesi için tüm firmalara her aşamada ellerinden gelen kolaylığı göstereceklerini belirterek, üye olmayanların da bu sistemden faydalanacaklarını belirtti. “Bize TSE’den gelen listede 200’den fazla römork üreticisi vardı. Şu anda kaçının faal olduğunu bilmiyorum. TREDER’in üye sayısı daha kısıtlı. Bizim tüm üyelerle ayrı ayrı irtibat kurmamız mümkün değil. Bu konuda TREDER’den destek istedik. Bu konularda dernek üyesi olsun veya olmasın  bu tür aktivitelerde kendileri tüm firmalara destek olacaklarını bildirdiler. Konu ile ilgili yapılacak çalışmalarda firma taleplerinin TNB’ye TREDER üzerinden gelmesini bekliyoruz.” dedi.

Sistemi kullanmak zorunlu hale gelecek

Yakın zamanda ARTES'i kullanmanın zorunlu hale geleceğini söyleyen Irmak, “Önerimiz, sistemi kullanmanın yasal olarak zorunlu hale gelmeden önce firmaların bir an önce kullanmaya başlamalarıdır. Zorunluluk tarihini de derneklerle görüşerek belirleyeceğiz. Kimseyi zor durumda bırakabilecek bir sürecin içinde yer almak istemiyoruz, ancak 2019 yılı sonuna kadar tüm firmaların sisteme dahil olması ve sistemin zorunlu hale getirilmesini hedefliyoruz” diye konuştu.