Teli̇f Hakları Koordi̇nasyonu Ve Hakem Kurulu

İstanbul Ticaret Odası’nda 10 Mayıs Salı günü, yıllardır kangren haline gelen telif haklarına yönelik Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Nermin Kırım ve Telif Hakları Genel Müdürü Sayın Ali Atlıhan ile bir araya geldik. Sanatçıların, daha önceden ayrı bir telden çalarken 4 meslek örgütü bir araya gelerek bir üst birlik kurduğunu gördük. Ama toplantıda, toplam 27 meslek örgütü olduğunu öğrendik.  Hangisi ile ve nasıl anlaşılacağı da meçhul. Biz TOFED’in önerilerini gündeme getirdik. 

Birinci iddiamız: Ulaştırma Bakanlığı, Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği ile otobüs içinde genel yayını yasakladı. Koltuk arkası ekranlarla bireysel yayın imkanı getirildi. Koltuk arkası ekranlardan da radyo ve tv yayını var. Radyolar ve televizyonlar yaptıkları yayınları telif haklarını ödeyerek gerçekleştiriyorlar.  Telif hakkının hem radyo-televizyonların vermesi, hem de otobüsçünün vermesi bir koyundan iki post çıkartma anlayışıdır ve bu yanlıştır. Telif hakları ödenmiş bir müzik dinlendiğinde ikinci bir telif hakkının doğmaması gerektiğini savunuyoruz. Bu televizyonlarda yayınlanan filmler için de geçerli. Otobüslerde özel olarak bir sanatçının CD’sinin çalması halinde telif hakkı doğabilir, ancak bunun tespiti de çok mümkün değil. Zaten açık yayın izni de yok.

Otobüs firmalarına yönelik açılmış bir sürü dava var. Bunlar arasında ulusal firmalar da var. Firmanın özmal ve kiralık ayrımı yapılmadan otobüs listesi alınıyor, bir tutanak tutuluyor ve talep edilen ücretle otobüs sayısı çarpılarak hayali davalar açılıyor. Sektör mensuplarının çoğu, akıl almaz 2-3 milyon TL bedellerle yargılanıyor. Yetmiyormuş gibi bir de hapis cezası isteniyor. Bu ücret tarifesinin nasıl belirlendiği bile belli değil.  

Telif ücretlerinin belirlenmesi 

Telif haklarını belirleyenler; devletçe denetlenen, bağımsız kurul değil. Her sene 9’uncu ayda yeniden belirliyorlar. Geçen sene 700 lira olan bu sene 1200 lira olmuş. Enflasyon mu yüzde yüz arttı, TEFE, TÜFE mi arttı? Bizim birinci iddiamız bizim telif haklarına dahil olmadığımız konusu... Ama eğer dahil ediliyorsak, telif bedellerinin sanatçı meslek birlikleri tarafından belirlenmesi ne kadar doğru? Bizim somut önerimiz telif hakları ile ilgili Koordinasyon ve Hakem Kurulu oluşturulsun. Bu önerimiz Bakanlık ve Müsteşar Yardımcısı tarafından olumlu bulundu. 

Daha önce bir Uzlaşma Kurulu oluşturulmuş. Sanatçı örgütleri ile otobüsçü örgütleri toplanmış, adı Uzlaşma Kurulu ama sanatçılar, uzlaşmamak için geliyorlar. Biz bunun yerine bir Hakem Kurulunun oluşturulmasını istiyoruz Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, TOBB temsilcileri, ticaret odalarının telif haklarından etkilenen meslek gruplarının temsilcileri, otelci birlikleri, restoran, yeme içme sektörü birlikleri ve otobüsçü birliklerinin bir araya geleceği Telif Hakları Kurulu, ama mutlak olarak Bakanlığın kontrolünde olması lazım. 

10 Mayıs’taki toplantı ile endişelerimiz biraz azaldı. Sanatçıların sesleri daha gür çıkıyor. Hükümet yetkilileri ile bir araya geldikleri her ortamda taleplerini dile getiriyorlar. Biz sanatçıların telif haklarının hiç ödenmemesi gerektiğini söylemiyoruz. Ama devletin, bir kesime hak verirken diğer kesimleri yıpratmamalı; sadece telif haklarını talep edenlerin gözüyle bakmaması lazım. İstanbul Ticaret Odası’nın düzenlediği ve Bakanlığın üst düzey yetkililerinin katıldığı bu toplantı geç yapılmıştır ama faydalı olmuştur. 

Bizim önerimiz bu toplantının devam etmesi… Ama asıl taraf olan sanatçı meslek birliklerinin katılımı sağlanmalı. Ondan sonra telif hakları koordinasyon ve hakem kurulu kurulsun. Hangi meslek biriminin ne kadar ödeyeceği, fiyatlarını Hakem Kurulu belirlesin. Bize kalırsa hiç ödemeyelim, ama sanatçılara da kalırsa yılda yüzde 50 zam yapıyorlar. Biz, onların da katılacağı toplantı ile bu kurulun hayata geçmesini; bu süre zarfında fiyatların Bakanlık ve taraflar tarafından kabul edilmeden, firmalara açılan maddi ve manevi tazminat davaları ile ceza davalarının önlenmesini talep ettik. Bu talebimiz olumlu karşılandı. Şimdi, bu girişimlerin hayata geçmesini bekliyoruz.

Bu toplantıyı düzenleyen İTO 23. Meslek Komitesi’ne ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teşekkür ediyoruz.

İyi haftalar diliyorum. ■