15.07.2015, 18:29

Terminal zamları

Son günlerde, bazı terminallerin ücretlerine zam yapıldığı haberleri dikkat çekti. Ben de, bu haftaki köşe yazımda, bu hususa yer vermek istiyorum. Aslında konu eski ama önemli bir konudur. Otogar ücretleri, otobüs işletmeciliği maliyetleri içinde çok önemli bir yer tutuyor. Hatta akaryakıt ücretlerinden sonra ikinci sırayı alıyor. Bu nedenle, üzerinde ne kadar durulsa yeridir. Öncelerde çok ilgi gösterilen otogar ücretleri son zamanlarda biraz unutuldu, unutturulmak istendi.
Bazı sivil toplum örgütleri artık terminal ücretleri konusunda görüş belirtmiyor, tepki vermiyor. Keza sektör sorunları üzerinde görüş belirten bazı kişiler de bu konuyu görmezden geliyor. Ama bu da konunun önemsiz olduğu anlamına gelmez. Bu nedenle üzerinde önemle durulması gerekli...

Özel terminal konusu 
Öncelerde, terminaller, sadece belediyeler tarafından işletilirdi ve belediyeler tarafından da belirlenen ücretler tahsil edilirdi ki, bu ücretler genellikle daha düşük ücretler olurdu. Zaman içinde, bazı belediyeler ülkemizdeki özelleştirme rüzgarından hareketle, bazı terminalleri özelleştirme yoluna gittiler. Bazıları da bunu yaptırıp, işletme şeklinde özelleştirme yollarını buldular. Böylece terminaller bazı kişiler için önemli bir gelir kapısı oldu. Buna otobüsçüler de dahil oldu, yani otobüsçüler de taşımacılık yerine terminal işletmeciliği ile gelir kazanma yoluna gittiler. Önceden otobüsçülerin karşısında olan terminal işletmecileri, böylece otobüsçülerin içine girmiş oldu. Bu önemli bir problemdi. Keşke hepsi belediye tarafından işletilebilseydi. Bugün terminal ücretlerine özel terminaller nedeniyle ses çıkarmayan sivil toplum örgütleri ve kişiler sadece belediyeler tarafından işletilme halinde -bugünkü ücretin yarısı bile alınsaydı- ben eminim ki, çok büyük tepki gösterirlerdi. Hele küçük bir zam yapılsaydı, ona da tepkileri fazla olurdu: Terminali protesto edelim, girmeyelim, belediyeye yürüyelim gibi tepkiler verirlerdi, ama buna rağmen yine de belediyece işletilme halinde bu ücretlerin makul olduğunu kabul etmek gerekir. 

Öğrendiğime göre, Alibeyköy Terminali’nde alınan ücretler de 10 liradan 14 liraya çıkmış. Belki başka zamları görmeyen otobüsçüler, yine buna tepki verme yolunu seçebilirler. 

Mevzuat yönü 
Bilindiği üzere, ülkemiz ilk kez bir Taşıma Kanunu’na ve tüm hususları kapsayan bir Taşıma Yönetmeliği’ne kavuştu. Bunun pek çok olumlulukları olduğunu ben de ifade ettim. Ama abartmama da gerekiyor. Özellikle de eksik yönlerini mutlaka belirtmek gerekiyor. Yeni mevzuatın en çok övündüğü konulardan birisi de terminalleri düzenlemiş olmasıydı. Aslında Kanunda düzenleneceği belirtilmese de Yönetmelik ile bu düzenlemeler yapıldı. Peki ne sonuç verdi?
Öncelikle terminallerle ilgili konu mevzuatta, birinci olarak, taşıma unsurları içinde yer alıyor.  
Burada da iki önemli husus var. Birisi; özel terminal yapıp, işletebilme hakkı veriyor. Ama Yönetmeliğin bunu vermesi yetmiyor. Bugüne kadar hiçbir kimse, kendisine ticari olarak işletebileceği bir özel terminal yapamamıştır. Yaptıkları, sadece kendi araçlarının faydalanacağı; ticari mahiyet taşımayan, para kazanma amacı gütmeyen, kendine hizmet veren terminallerdir sadece. Bunun dışındaki özel terminaller ancak belediyelere ait terminallerin işletilmesi şeklinde olmuştur diyebiliriz. Dolayısıyla özel terminal işletmeciliği hakkı verilmesinin pek büyük bir sonucu olmamıştır. Bu da önemlidir... Şüphesiz, yeterli bir terminalin nasıl olacağı tanımlanmış, tarif edilmiştir.  Peki, buna uymayan terminallere ne olmuştur? Yetki belgesi verilmemiştir. Yetki belgesi verilmeyince ne olmuştur? Onlar terminal bulunmayan yerlerdeki kalkış ve varışların düzenlenmesine ilişkin husus kapsamında yine kullanılmışlardır. Dolayısıyla bu hususun da çok önemli bir sonuç verdiğini söylemek mümkün değildir. 

Terminallerle ilgili bir başka düzenleme terminallerle ilgili maddelerdedir. Bunlar terminallerin kullanımını zorunlu hale getirmiş, tüm indirme bindirmeleri neredeyse terminallere yönlendirmiştir. Nasıl olduğu belli olmayan bir ara durak bulunmakla birlikte neredeyse belediyelerin özel izin verdiği indirme bindirme noktaları dışında tüm indirme bindirmelerin terminallerde yapılması zorunluluğu vardır. Bir de terminal bulunmayan yerlerde ne olacağı, demin de ifade ettiğim gibi belirtilmiştir, ama çokça bir çıkış yolu değildir. 

Yer bulunmaması halinde yapılacak uygulama vardır -ki bu da yine pek bir çıkış yolu sağlamamaktadır.

Terminal işletmeciliği 
Yönetmeliğin en önemli kısmı belki de terminal işletmeciliği bölümüdür. Burada öncelikle, bir maddede terminal işletmecilerinin yükümlülükleri çok geniş olarak belirtilmiştir Ancak terminallerin bu yükümlülükleri yerine getirecek şekilde işletilip işletilmedikleri tartışma konusudur. İsteyenler yönetmeliğin 63’üncü maddesindeki terminal işletmeciliğindeki yükümlülüklere bakıp, bunların hangi ölçüde ne ölçüde yerine getirildiğine kendileri karar verebilirler. 

Terminal ücretleri 
Yönetmeliğin en önemli düzenlemesi bu madde olarak görülebilir. Burada da dikkati çeken iki husus vardır. Birisi. terminallerin çıkışlarında yolcu taşımada kullanılan otobüslerden makul bir ücret alınabileceğidir. İkincisi ise terminallere yolcu getiren özel araçlarla ilgilidir. Özel araçların da 25 dakikaya, bazı hallerde de 50 dakikaya kadar ücret ödemeyeceği; bundan sonra otopark ücretinin de makul olacağı belirtilmiştir. Şimdi, Bakanlığa şunu sormak isterim: acaba bu 25 dakika ve 50 dakika kuralı uygulanmakta mıdır? Uygulanmıyorsa, niye uygulanmıyor? Bu kural Yönetmelik'e uygulanmak için konulmamış mıdır? Bakanlık koyduğu kuralın yeterince takipçisi midir? 

İkinci ve en önemli soru alınan ücretlerin makul olup olmadığıdır. Bu  otopark ücreti için de geçerli olmakla birlikte en çok da otobüs çıkış ücreti için önemli bir sorudur. Şimdi, Bakanlığa yine şu soruyu sormak isterim: Terminallerde alınan çıkış ücretlerini Bakanlık makul görüyor mu? Vaktiyle yazmıştım; herkesin makulü kendine. Makulle ölçü olmaz, ama ben söylüyorum: benim makulüme bu ücretler uymuyor. Bakanlığın makulünü bilmiyorum, merak da ediyorum. Bakanlığın makulü açısından da bu ücretlerin durumunu öğrenmek istiyorum. 

Eğer makul bulmuyorlarsa, Yönetmeliğe aykırılığı gidermeleri gerektiğini hatırlatmak isterim.   
Herkesin Bayramını en içten dileklerimle kutluyorum. ■ 
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7