14.05.2013, 16:40

Terminallere genel bakış ve Alibeyköy…

Terminal sözcüğü otobüsçülüğe hatta taşımacılığa özgü bir kavram değil. Genelde büyük bir sistemin uç noktası olarak anlam taşıyor. Bilgisayar terminali, Ceyhan petrol terminali gibi… Taşımacılıkta da taşımaların başlangıç-bitiş noktası olarak anlamlı. Tabii, kalkış-varış noktası olduğu gibi transit noktası da olabilir. Havalimanlarında, denizyollarında da karayolu gibi, bu tür yerlere terminal deniliyor. Otogarlar ise karayolu terminallerinin özel bir hali. 
Bu arada ana taşıma sonrasında servis taşımaları ile gidilebilen noktalara da terminal dendiği oluyor: Taksim terminali, Kızılay terminali, Basmane terminali, Şişhane terminali (vaktiyle havayolu için) gibi… 

Havayolu terminalleri

Daha önce Atatürk Havalimanında, Antalya’da, Ankara’da havalimanında yeni terminaller yapıldı. Bunlarda sadece terminal ünitesi söz konusu idi. İstanbul’un yeni (üçüncü değil; mevcut birinci havalimanı Atatürk kapanıyor. Yenisi birinci veya ikinci olacak) havalimanında ise terminal dahil tüm havalimanı yapılıyor. Bu yönüyle ülkemizdeki bazı otobüs terminallerine benzetilebilir. 

Benzerlik ve farklar…

Yeni havalimanı tıpkı bazı otobüs terminalleri gibi yap-işlet-devret yöntemiyle yapılacak. Yine tesadüf ki işletme süresi olan 25 yıl da bazı otobüs terminallerine uyuyor. Ama işletme döneminde önemli bir fark var: Otobüs terminallerinde yapım sonrası-devretme öncesi işletme döneminde hak sahibine hiçbir ödeme yapılmaksızın kazanç elde ediliyor. Yeni havalimanında ise işletme süresi boyunca her yıl 1 milyar TL’yi geçen bir kaynak kamuya aktarılacak. Önemli bir sözleşme farkı! Bazıları diyebilir ki ‘ama havalimanının geliri fazla’. Peki, gideri az mı?
Şüphesiz ki işletme döneminde hak sahibine ödeme yapılmayan ihale de mümkün. Bu durumda ihalenin en kısa işletme süresi isteyene verilmesi gerekir. Pek çok havalimanı terminali bu şekilde ihale edildi ve iki-üç yıl gibi işletme süreleri verildi. yeni havalimanında da para istenmeseydi 10 yıl kadar bir işletme süresine havalimanı yaptırılabilirdi. Nerede 25 yıl, nerede 10 yıl! Başarılar, mukayese edilmeli.

Alibeyköy Terminali

Alibeyköy Otobüs Terminalinin bitmek üzere olduğu, yakında hizmete gireceği biliniyor. Ama belirsizlikler de sürüyor. Herkes kendi aklınca çözümler sunuyor. Bir de ben yazayım, bakayım. 
Önce kalkış-varış durumu: Burası T yetki belgesi alma şartlarını sağlıyor mu; sağlıyor. İsterse alabilir mi; alabilir. Almaması için bir neden var mı; yok. Alırsa ne olur? Buradan kalkış-varış hakkı doğar. Bu hak doğmasın diye, buna karşı çıkılır mı? T yetki belgesi almak isteyenler bu hakkın doğmasının kimler için ne gibi sakıncalar getireceğini açıklamalı. Belediye bazı kişilerin değil, kamunun, otobüsçünün, yolcuların menfaatlerini düşüneceğine göre… 

Kalkış-varış mantığı

Alibeyköy’de bugün için satılan bilet çok az olabilir. Bu, zaman içinde artabileceği gibi, artan teknoloji ve iletişime göre tüm terminallerde bilet satışının günden güne azalması da söz konusu. Önemli olan bilet satışı değil, buradan hizmet almak isteyen yolcu sayısıdır ki buna, buraya kolay erişebilecek tüm bölgelerin yolcuları da dahildir. Bu sayıya göre buradan otobüs kaldırmak rantabl olmazsa kimse zaten kaldırmaz. Bu nedenle kimsenin otobüsçü yerine düşünmesine gerek yok. Otobüsçüler de doğruları bilebilirler veya olası yanlışlarını zaman içinde düzeltebilirler. 

Peron kullanımı

Otogar tipi yazıhanelerde herkes kendi yazıhanesi önündeki peronunu kullanır ve burayı sadece kendisi kullanır. Diğer tiplerde ise peronların kim tarafından kullanılacağı belli değildir ve her işletmeci kullanabilir. Alibeyköy Terminali de böyle olmalıdır. Dolayısıyla peron dağılımı değil yazıhane dağılımı söz konusu olmalı. 

Yazıhaneler kime verilecek?

Yazıhanelerin tahsisinin otobüs sefer sayısına göre düzenlenmesinden söz ediliyor. Burada yazıhanelerin iki işletim hali olacağını belirtelim: Birisi firma tarafından, diğeri acente tarafından kullanım. Acentenin bulunması hallerinde; bu yazıhane firmanın kendisine mi verilecek, acentesine mi? Firma, acentesini değiştirince sorun olacak mı? Bir firma hem kendisine bilet keser hem de acentelik yaparsa hepsi için mi yazıhane hak sahibi olacak?

Küçükleri korumak…

Küçük firmaların tek başlarına bir yazıhane almaları mümkün olmadığı gibi 20 çok küçük firmanın bir araya gelip bir yazıhane alması dahi söz konusu değil. Öyleyse bunlar nasıl korunacak? Bunların korunması demesek bile yazıhaneciler arasında uygun komisyonla hizmet rekabeti nasıl sağlanacak? Bunun tek çözümü var: Buradaki 20 yazıhanenin en az 15 ve üzerinde işletmeciye verilmesi. Çok çok otobüs kaldıran birkaç firma dışında hiç kimseye iki yazıhane verilmemesi. Böylece küçük otobüsçüler için seçim imkanı doğar. Yine küçük firmaların hizmet alabileceği acente bulabilmeleri açısından 10 civarında yazıhanenin, firması olsa bile acentelik hizmeti de verebilecek kişilere verilmesi uygun olur. Ve yine İstanbul için az görülebilen 20 yazıhanenin bazı firma ve acenteler tarafından kapılıp/kapatılıp küçüklere şans tanınmaması halinde İSPARK’ın devreye girmesi gerekir. Buna biletini dışarıdan satan firmaların kendilerine yazıhane veya acentelik bulamasalar bile giriş-çıkış ücretini ödeyerek burayı kullanabilmeleri de dahil olmalıdır. 
Tüm sorunlar için burayı İSPARK işletmeli, işlettirme halinde ise en azından kamusal sorumlulukla hakça işletilme müdahale hakkını saklı tutmalıdır. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7