Ulaştırma Projeleri ve Yüksek Hız Sistemleri ve Enerji - 5

Nijerya’da ulaştırma türleri; sırasıyla karayolları, demiryolları, limanlar, boru hatları, iç suyolları ve havayollarını içermekte olup karayolları ve ardından da havayolları en büyük türel paya sahiptirler. 2009-2010 yılları arasında ulaştırmadaki katma değer artışı %6,83’den %6,72’ye düşerek yavaşlama kaydederken bu durum ülkedeki düşük güvenlik düzeylerine bağlı olarak raylı sistemler ve karayollarının etkinliklere ve yetersiz koşullara bağlı olarak ticaretin yavaşlaması ile ilgilidir. Demiryolları ve boru hatlarındaki gelişim 2009-2010 yılları arasında %5,75’den %5,81’e yükselmiştir. Söz konusu gelişme çeşitli demiryolu ray ve ekipmanlarındaki başarılı rehabilitasyon çalışmaları ve boru hatlarında sabotajların azaltılması sayesinde yükseltilmiştir. Tablo 5, Nijerya’da ulaştırma sektöründe 2009 ve 2010 yılları arasındaki etkinlikleri özetlemektedir.

Şekil 2. Nijerya’da Petrol Ürünlerinde Nominal Fiyat Artışları (Nijerya Nairası/Litre)

 

 

Tablo 5. 2009-2010 Yıllarında Nijerya’da Ulaştırma Sektörünün Katma Değeri

 

Sürdürülebilir sosyal kalkınma ve yatırımlardaki artışta merkezi bir gereksinim, yakıt hizmetlerine erişimdir. Petrol piyasasında yatırımların harekete geçirilmesinde ekonomik gelişimin hayati bir rolü olmasına rağmen, sürdürülebilir enerji için yeterli erişimi tek başına sağlayamamaktadır. Nijerya Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYİH) büyüme oranı verileri, 2004-2007 yılları periyodunda %6,01’i gösterirken söz konusu değer 2008-2011 yılları arası için ise %6,61 olarak tespit edilmiştir. Aynı periyotlar için ulaştırma sektörü enerji erişiminde %2,06 ve %2,19’luk gelişim değerleri kaydedilmiştir. Ülkede ulaştırmada enerji erişimi, Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYİH) ve bütün enerji erişimindeki artışa rağmen, aşağıda Şekil 3’de görüldüğü üzere halen %50’nin altında kalmaktadır.

Nijerya ekonomisinin çeşitli yönlerinde benzin fiyatı etkisi ile ilgili alanlardaki araştırmacılar bir kısım ampirik çalışmalar ortaya atılmıştır. 2002 yılında yapılan bir çalışmada 1986-2011 yılları periyodu için Nijerya’da çeşitli makro ekonomik değişkenler ile yurtiçi yakıt fiyatları arasında bire bir bağıntı varlığı ampirik olarak sınanmıştır. Bu tarz araştırmalar kapsamında; uygun analizler için vektör otoregresif (VAR) modeli ve vektörel hata düzeltme (VEC) modeli uygulanmaktadır. Vektör otoregresif (VAR) modeli, aynı düzenle entegre edilmiş fakat eş entegre olmayan değişken grupları için yurtiçi yakıt ücretlerinden kısa vadeli ilgi oranlarına tek yönlü nedensellik bulunduğunu ortaya koymaktayken vektörel hata düzeltme (VEC) modeli uzun vadede yurtiçi yakıt fiyatlarından enflasyon oranına nedenselliğin varlığı ile kısa vadede de aynı komutla entegre ve eş entegre değişkenler çiftinin nedenselliğinin varlığını ortaya koymaktadır. Ayrıca hükümet tarafından mutlaka sübvansiyonların kaldırılması konusunda ve benzin fiyatlarındaki artışa göre petrol endüstrisinin alt sektörlerindeki özelleştirmeler ile ilgili tedbirli davranmalıdır.

Şekil 3. Nijerya’da Ulaştırmada Enerji Erişimi ve GSYİH Büyüme Oranları