Ulaştırmada Sürdürülebilirlik ve Küresel Politika Örnekleri - 15

Yüksek hızlı demiryolu (YHD) hizmetlerinin başlamış olduğu kuzeydoğu koridorundaki (NEC) Acela hizmetlerinin de gösterdiği üzere demiryolu taşımacılığı tipik olarak havayollarından geçiş elde etmektedir fakat doğrudan olmaya etkiler vasıtası ile yüksek hızlı demiryolları (YHD) aynı zamanda motorlu taşıt kullanımını da düşürmektedir. Bunun nedeni ise yüksek hızlı demiryolu (YHD) toplama dağıtma ana istasyonlarının mücavir toplu ulaştırmanın büyümesini teşvik etmesidir ve görülmektedir ki toplu ulaştırma artışı özel araç kullanımını üstel olarak düşürebilmekte olup bu da ‘toplu ulaştırma kaldıraç etkisi’ olarak bilinmektedir.

Ana toplama dağıtma merkezleri; arazi kullanımı yoğunlaşmasına yardımcı olmaktadır ve daha büyük nüfus yoğunluğuna sahip kentlerde ise daha çok özel araçlardan yeterli sayıda taşımacılığı daha ziyade toplu ulaştırmaya çekmekte gibi görünmektedir. Bir araştırma ise Boston gibi, toplu ulaştırmaya sahip olan nispeten yüksek nüfus yoğunluklu kentlerdeki insanların, özel araçlara yüksek bağımlılığa sahip olan Atlanta gibi kentlerdekinden %25 daha az araç yolculuk kilometreye (AYK) sahip olduğu sonucuna varmıştır. Bununla beraber Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) hâlihazırda çoğu genişleyen Atlanta’ya benzemektedir, sıkışan Boston’a değil; daha sıkı kentler ve toplumlarda bulunan zengin toplu ulaştırma meskenleri ve yayaya uygun alanlardaki yaşam yönünde bir tercihe insanların artan şekilde yönelmesinden dolayı bu durum değişebilir. 

Bir dizi hayat kalitesi nedenlerine bağlı olarak, artan genç nüfus (milenyum kuşağı) kentlerde yaşamak ve yürüyüp bisiklete binebilecek ve toplu ulaştırmayı kullanabileceği yerler istemektedir. Bunlara katılan insan sayısı her geçen gün artmakta olup özellikle de nüfus patlaması döneminin çocukları olan ve kendi dönemlerinde özel araç kullanan nesil de etkin ve toplu ulaştırma seçeneklerinin olduğu mekânlara ilgi göstermektedir. Göçmenler de geleneksel olarak işe erişim için kentsel alanlara yönelen özelliği ile ilave bir grup durumundadır ve bu yeni gelenlerin çoğu da toplu ulaştırmaya yönelecek gibi görünmektedir. Hepsi birlikte bu üç söz konusu grup; daha sıkı ve merkezi olarak yerleşmiş alanlardaki iş ve ikamet için olan talebi arttıran bir unsuru ortaya koymaktadır. 

Kentsel yaşama olan artan ilginin işaretleri; bir satış noktası olarak, emlak piyasasında bir gayrimenkulün ‘yaya dostu puanı’nı da içermektedir. Bir raporda ise yürünebilirlik, çalışılan 15 metropoliten alanında 13’ünde ev fiyatlarını arttırdığı sonucuna varılmıştır. Yürünebilir mücavir alanların hayat kalitesi ve sağlık faydalarına ilaveten bu söz konusu yerleşimler araç sürmeksizin ulaşma gereksiniminin olduğu yerlerdeki meskûnlar için ulaştırma kaynaklı muhtemel salımların ve enerji taleplerinin düşüşüne yardımcı olmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde araç yolculuk kilometrelerinin artan nüfustan dolayı sürekli olarak tırmanması dâhilinde özel araçla seyahate gereksinimi azaltan karma kullanımlı ve artan yoğunluklu yerleşimler sürdürülebilirlik hedeflerinin yakalanmasında anahtar olacaktır.

Kentsel yaşamın karbon ayak izini azaltmaya öncülük ettiğine dair teşhis; kırsal (ve hatta alt kentsel) ‘doğaya dönüş odaklı’ yaşamın en çevre dostu yaşam tarzı olduğuna dair kanıyı tersine çevirmektedir. Buna karşın yakın dönemlerde çeşitli kent plancıları, ekonomistler ve diğerleri tarafından tartışıldığı üzere kentsel yaşam daha fazla sürdürülebilir olma potansiyeline sahiptir zira çünkü ortalama olarak her bir hane halkı daha az yer işgal etmekte, daha az enerji tüketmekte ve meskûnları da ulaştırma gereksinimlerini bisikletle, yürüyerek ve toplu ulaştırma kullanarak karşılayabilmektedir. Ulaştırmada sürdürülebilirlik, Amerikalıların kentsel yaşam tercihlerindeki ilk neden olmayabilir, fakat yakın dönemde gerçekleşmekte olan otomobile bağımlılıktan uzaklaşıp diğer ulaştırma türlerine (demiryolları da dâhil olmak üzere) geçiş eğilimi ise söz konusu bu kentleşme eğilimi ile eş güdümlü olarak gelişmektedir. Yüksek düzeydeki araç kullanımları aynı zamanda özellikle de mobil iletişim başta olmak üzere bilgi teknolojisindeki ilerlemelere bağlı olarak diğer kültürel değişimlerden etkilenmektedir.