28.08.2017, 13:09

Yeni terminal anlayışı

Havalimanı işletmecilerini havalimanlarından tarifeli otobüs seferi yaptırma izninin verildiği Yer Hizmetleri Yönetmeliği Değişikliğini eleştiren bir yazı yazmıştım. Bu eleştirimin özü, bu izinlerin karayolu mevzuatına uyacağı söylenmesine rağmen özünde mevzuata aykırı olduğu ve çift başlı karayolu otoritesinin yaratılacağı idi. 

Daha sonra, bunun devamı olarak BURULAŞ’a Sabiha Gökçen-Bursa seferi yapma izninin verildiğini ve bunun uygun olmayacağını veya olmayabileceğini yazdım. Şimdi BURULAŞ’ın açıklamaları elimizde ve buna göre bir kez daha bu konu üzerinde durmak gerekiyor. 

Burada belirtiyorum ki, BURULAŞ benim problemim değil, bir örnek olarak bunu ele alıyorum. BURULAŞ’ın D1 yetki belgesi olduğunu ve hattının da bu belgeye kayıtlı olduğunu öğrendik. Bunlar iyi, bir de iznin daha öncekiler gibi valilik veya bakanlık izni olmadığını öğrenmiş bulunuyoruz; bu husus çok önemli. İznin valilik veya bakanlıkça verilmesi gibi bir mevzuat yok. Ancak havalimanı işletmecisince verilmesi beğenmesek de bu Yönetmeliğe en azından uygun ve bu yönüyle doğru…

Cevapsız sorular 
Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, D1 belgesini isterken mutlaka zorlanmıştır. Adı geçen seferlerin en azından bir ucu T yetki belgeli firmadan yapılmıyor. Başka bir firma da benzer hatlar ve izinler talep ederse ne olacak?

Tek firma konusu
Eleştirdiğim Yönetmelik her hat için bir otobüsçüye taşıma izni verilmesini öngörüyor. Karayolu mevzuatına uyma zorunluluğu daha burada delinmiş oluyor. Zira karayolu mevzuatı serbest piyasa esasını öngörüyor. Baştan aykırı olan bu durum, şimdi hayata geçmiş oluyor. İkinci olarak, bu tek firmanın nasıl seçildiği veya seçileceği… Bunun fırsat eşitliğine aykırı olduğunu pekala iddia edilebilir, dedikodular da çıkabilir. 

Kombine değil 
Yapılan açıklamada seferlerden faydalanabilmek için yolcu olma şartının aranmadığını öğrenmiş bulunuyoruz. Bu da bu seferlerin havayolu-karayolu kombine taşıması olmadığını gösteriyor. Şu da bilinmeli ki, kombine taşımalar ile ilgili kısıtlar çok fazla idi.  Otobüs seferlerinin havayolu taşımacısı ile sözleşme yapması onun yolcusu olması, kombine taşımacılarını zorlayan havayolu yolcularının firmanın anlaştığı otobüs ile seyahat etmesi bileti havaalanında almak üzere otobüse binememe, karşılayıcı, uğurlayıcının binememesi gibi birçok zorluk vardı. Şimdi kombine olma mecburiyetinin kaldırılması işi kolaylaştırıyor. Bu taşımaların başarı şansını artırıyor.

Entegrasyon 
Seyahatler nadiren bir yolculukla biter. Çoğu zaman aynı moddan veya diğer modlarla ikinci bir seyahat daha gereklidir. Burada entegrasyon olabilmesi için demiryolları hava veya deniz limanının otobüs terminali ile hepsinin aynı yerde olması gerekir. Bu, çoğu zaman zor hatta imkansızdır. Ancak bunlar arasında bağlantı kurularak ara bağlantılarla iş çözülür, ama bu da işi zorlaştırır. Ama karayolu taşımacısının yani otobüsün diğerlerinin bulunduğu yere gitme avantajı var. Bu da karayoluna kolaylık sağlıyor, bu yönüyle de faydalı bir iş denilebilir. 

Terminal şartına uyum 
Tarifeli seferlerin yetki belgeli terminallerden yapılması zorunludur. Bu terminaller de çoğu zaman büyük şehirler dahil tek. Buralarda hizmet veya fiyatta rekabet yok. Üstelik bu tek terminale yolcuların erişmesi de hayli zor. Bu, zaman ve para kaybı demek ve karayolu taşımacılığına zarar veriyor. 

Şimdi havalimanında sefer yapılması, belediye terminalleri dışında ikinci bir seçeneği gündeme getiriyor. Otobüs artık terminaline girmeden havalimanına gidip buradan sefer yapabilecek, yolcular da buradan seyahatlerine başlayabilecekler. Bu seçenek birazcık rekabet getirebilir. Ancak havalimanlarından sefer yapılmasında; kanun ve yönetmelikteki terminal zorunluluğuna pek uymadığını görüyoruz, bunu uyumlu hale getirmek gerekir. 

Demiryolu garı ve hava veya denizyolu limanı gibi yerlerde yetki belgeli terminal şartı aranmayacağını; işletmecinin göstereceği yerlerden sefer yapılabileceğini Yönetmeliğe eklemek bu sorunu çözebilir. 

Olası itirazlar
Belediye veya özel kişiler tarafından işletilen terminaller bundan zarar görebilirler. Henüz bir başlangıç olsa da zamanla bunların yaygınlaşmasıyla bu zarar büyüyebilir. Bu nedenle de bu düzenlemeye terminal işletmecileri karşı çıkacaklardır. Bunun da en önemli savunma noktası taşıma güvenliği olacaktır. 

Yetki belgeli terminallerde ‘polis kontrolü var, uygun olmayan taşıt ve sürücülerin çıkması mümkün değil’ şeklinde. Şunu unutmamak lazım, artık yolcu taşımacılığının yüzde 80’i tarifesiz seferler şeklinde yapılıyor ve bunlar terminal denetimine de tabi değiller. Sadece yollarda denetleniyorlar. Böyle olunca grup taşıması yapan otobüslerin diğerlerinden daha üstün olduğunu söylemek mümkün mü? Bence değil. 

Yaşadığımız birtakım olaylar bu iddiayı geçersiz kılıyor. Hatta zaman zaman tersini düşündürüyor. Bu yönüyle terminallerdeki kontrolü çok önemsemeyip tüm taşıtlar için yollarda denetlemeyi esas alan bir sistem geliştirmek lazım. Taşıma güvenliğini terminalde değil başka noktalarda aramak gerekir. 

Yeni yaklaşım 
Ben yolculara kolaylık getirilmesinden yanayım. Bu nedenle karayolu terminallerinden her havalimanına sefer yapılabilmesini desteklerim. Tabii, bununla uygun mevzuat olması veya yaratılması şartıyla. 
Burada işlerin tamamının Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğünce yürütülmesi önemli. Bir de isteyen herkesin serbest rekabet esasıyla bu hatlara girebilmesi gerekir. Aksi takdirde firma seçimleri hep tartışmalı hale gelecektir. Hatta öyle olacak ki, bir firma bir havalimanınından yapılacak tüm seferlerin iznini alıp orada tek tabanca çalışmak isteyebilir. Bu rekabetsiz durum hoşuna da gidebilir. 
Ama bu pek de uzun olmaz. Bakarsanız, bu işte büyük paralar dönebilir, hatta hatlar veya firmalar ihale yoluyla belirlenebilir. Eğer istenen bu değilse buralar mutlaka rekabete açılmalı, bütün taşımacıların faydalanabileceği terminal özellikli alanlar yaratılmalıdır. Böylece yolcular ve taşımacılar belediye terminallerine mahkum edilmemiş olur. Bu konu üzerinde durulmaya değer. Şimdilik bu kadarla yetinelim. 
Herkese kazasız iyi bayramlar dilerim. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 12 34
2. Fenerbahçe 12 29
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 13 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 12 16
9. Rizespor 12 16
10. Gaziantep FK 12 15
11. Kasımpasa 12 14
12. Konyaspor 12 14
13. Antalyaspor 12 14
14. Trabzonspor 11 12
15. Kayserispor 12 12
16. Bodrumspor 13 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Boluspor 13 21
7. Ankaragücü 13 19
8. Ahlatçı Çorum FK 12 19
9. Keçiörengücü 13 18
10. Şanlıurfaspor 13 18
11. Ümraniye 13 18
12. Gençlerbirliği 13 18
13. Pendikspor 13 18
14. Esenler Erokspor 12 17
15. İstanbulspor 13 17
16. Manisa FK 13 17
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 13 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 12 23
3. Chelsea 12 22
4. Arsenal 12 22
5. Brighton 12 22
6. Tottenham 12 19
7. Nottingham Forest 12 19
8. Aston Villa 12 19
9. Newcastle 11 18
10. Fulham 12 18
11. Brentford 12 17
12. M. United 11 15
13. Bournemouth 12 15
14. West Ham United 11 12
15. Everton 12 11
16. Leicester City 12 10
17. Wolves 12 9
18. Crystal Palace 12 8
19. Ipswich Town 11 8
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 14 34
2. Atletico Madrid 14 29
3. Real Madrid 12 27
4. Villarreal 12 24
5. Girona 14 21
6. Mallorca 14 21
7. Osasuna 13 21
8. Athletic Bilbao 13 20
9. Real Betis 14 20
10. Real Sociedad 13 18
11. Celta Vigo 14 18
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Getafe 14 13
16. Deportivo Alaves 14 13
17. Las Palmas 14 12
18. Valencia 12 10
19. Espanyol 13 10
20. Real Valladolid 14 9