Yolcu taşımacıları sorunlara çözüm aradı

ÖZEL HABER: ERKAN YILMAZ / İTO

İstanbul Ticaret Odası’nda 30 Ocak Perşembe günü düzenlenen mevzuat çalıştayına Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdür Vekili Mahmut Gürses, İstanbul Bölge Müdür Yardımcısı Yalçın Doğan, TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım, İTO Meclis Üyesi ve TTDER Genel Sekreteri Mehmet Öksüz, TOFED Başkanı Birol Özcan, İSTAB Başkanı Turgay Gül, Yönetim Kurulu Üyeleri, TÜSFED Başkanı Hakan Orduhan, İstanbul Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası Başkanı Göksel Ovacık, 22 ve 23 nolu İTO Meslek Komitesi üyeleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü yetkilileri, İstanbul Emniyet Müdürlüğü Trafik Şube Müdürlüğü yetkilileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilisi ve sektör mensupları katıldı.





Toplantıda sektör mensupları görüşlerini dile getirdiler.

TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi Başkanı Mustafa Yıldırım, turizm araçlarına yönelik yapılan denetimlere yönelik değerlendirmelerde bulundu: Denetim yapılan araç sayısı 10 bin 102. Kesilen ceza tutarı 5 milyon 244 bin TL. 60 gün süre ile 700 araç bağlandı. Acentelere 830 bin TL kesilmiş, işyerlerine 4 milyonun üzerine ceza kesilmiş. Toplam 10 milyon 873 bin TL’nin üzerinde turizm işletmecilerine ceza kesilmiş. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2918 sayılı yasaya dayanarak yol belgesi dayatması ile turizm taşımacıları sıkıntı yaşıyor. Servis araçlarının bayram da, yoğun yaz sürecinde taşıma yapması doğrudur. Ama servis araçlarının D2 belgeli taşımacılarla sözleşme yaparak buna yapması büyük önem taşıyor. Burada taşıt kartı ücretinin de daha makul seviyeye getirilmesi önemlidir. Turizm taşımacılarına yönelik belediyelerin farklı uygulamaları sıkıntılar yaratıyor. U-ETDS çok önemli bir adımdır. Denetimi çok hızlı ve kolay hale getiren bir sistem. Hiçbir belgeye ihtiyaç duymadan artık taşımacılar çalışabilmeli” dedi.



UKOME kararları

TOFED Başkanı Birol Özcan, çok fazla belge çıkarıldığını belirterek, “Bu belgeler bizim aleyhimize oluyor. Turizm taşımacılarının da birçok sorunu var. Umarız bu toplantı sorunlarımıza çözüm bulmamıza katkı sağlar. UKOME kararlarının sektörle birlikte değerlendirilerek alınması sonradan yaşanması muhtemel sorunları da önleyecektir. İkinci köprünün şehirlerarası arası otobüslere de açılması ve bunun UKOME ‘de bir an önce alınması gerekiyor” dedi.

Yönetmelik eşya ve yolcu taşımacılığı ile ayrılmalı

TOF Başkan Danışmanı Nusret Ertürk, Yönetmelik ile yapılan değişikliği bazı maddeler dışında olumlu bulduklarını belirterek, “Belge ücretleri noktasında memnun olan var, memnun olmayan var. Ancak otomobil kaydetme imkanı getiren yönetmelik düzenlemesi daha sonra Bakan oluru ile işlemez hale getirildi. Bununla ilgili gerekçe UBER gösterildi. Ancak bugün UBER yok. Şu an yine sıkıntı var. 2918 Trafik Kanunu ile turizm taşımacılarına il içi taşımacılıkta belediyeden izin alma zorunluluğunu getirmesi özellikle İstanbul’da turizm taşımacılarına büyük sorun yarattı. Araçlarımız kaçak ve korsan tabir edilerek ceza kesiliyor. Temel sorun, turizm taşımacılarının ne olduğunun bilinmemesi nedeniyle Trafik Kanunu’nda belediye tarafından yetkilendirilmiş ve ruhsatlandırılmış olması gerekir, Ancak biz belgelerimizi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan alıyoruz. Bir başka sorun da Yönetmelik çıktıktan sonra çıkarılan ilavelerle daha da anlaşılmaz hale getiriliyor. Bir kere Yönetmelik eşya ve yolcu taşımacılığı olarak ayrılmalı. Yolcu taşımacılığı uluslar arası ve yurtiçi olarak da ayrılmalı. Tarifeli seferlerin de hat esasına göre düzenlenmesi gerektiğine inanıyorum. Bakanlık artık U-ETDS ile verileri elde edebiliyor. Belediyeler aldıkları kararlarla Bakanlık belgesi sahibi taşımacıların yetkilerini kısıtlayabiliyorlar. İstanbul’da hala 9+1 araçlara yönelik belge verilmiyor. Burada bir sıkıntı var. Beş yıllık enerjimizi buna verdik ama işimizi yapamaz hale geldik. Sadece İstanbul’da böyle bir uygulama var. Otomobil kaydettirme imkanın D2 belgesine kaydetme imkanı olumlu. Ancak burada 1900 silindir motor hacminden 2550 silindir hacmine çıkarılması ve yaş sınırlaması ile bu iş yapılamaz hale geldi. Yeni yönetmelikle ilgili belge ücretlerinin yüksekliği tartışılıyor ama bunun da belge ticaretine dönüştürülmesinin önüne geçilmesi gerekiyor. Arızı taşımaların faaliyetleri ve kapsamına yönelik bir genelge yayınlanması gerekiyor. Gerek belediye gerekse emniyet birimleri tarafından bunun okunması gerekiyor. Kapsam ve faaliyet noktasının bilinmesi noktasında bir eksiklik var. Şehirlerarası firmalarda evcil hayvanların taşınmasına yönelik yapılan düzenleme de sektörde bazı sıkıntıları getirecek, bu konuda şikayetler var. Belediyenin turizm taşımacılarının sıkıntısını göz ardı ettiğini görüyoruz” dedi.



Rehber personel yaşı ve eğitim durumu

İTO 22. Grup Şehiriçi Yolcu Taşımacılığı Üyesi Levent Birant, Okul Servis Araçları Yönetmeliği ile okul araçlarında çalıştırılacak rehber personel ilgili 22 yaş ve lise mezunu şartının sektörü zorladığını belirterek şunları söyledi: İstanbul’da 14 bin, Türkiye genelinde ise 80 bin dolayında okul taşıtı olduğunu tahmin ediyoruz. Ancak sektörde rehber personel çalışma şekli genelde şoför eşi veya akrabası konumunda. Lise mezunu rehber personel İŞKUR’a 1500 başvuru arasından 3’ü lise mezunu. 4 Bakanlık tarafından çıkarılan ortak yönetmelik olduğu için tek tek görüşme yapmak gerekiyor ama sonuç almak mümkün olmuyor. Denetimler yapılıyor, bu şartlara uygun personel olmadığında sıkıntılar yaşanıyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bu sorunun çözümü noktasında adım atmasını bekliyoruz. Bunun dışında İstanbul’da tahdit uygulaması ile birlikte LA serisi araçlar D2 belgesine de kayıtlı durumda. Burada belgeden düşürüldüğünde atıl kapasite oluşacak. D2 belgesi için ayrıca araç temini gerekecek ve bu da maliyetleri artıracak. Biz LA serisi plakalı araçlarımızın D2 belgesi kapsamında çalışmaya devam etmesi yönünde bir imkan tanınmasını bekliyoruz. 37 yıldır 17 bin taksi var İstanbul’da. Taksicilerin esnaf odasının da taksi sayısının artırılmasını istediğini de biliyoruz. 5 veya 10 bin adet taksi İstanbul’a eklenirse turizm tarafına da katkı yapar. Belge kiralayan sürücülere de yönelik bir alan açılmış olur. Gerçek işini yapmak isteyen rahatlıkla yapabilecektir. LA serisi uygulamasının turizm araçlarına getirilmesi de sektörün disipline edilmesi anlamında katkı sağlayacaktır”

9+1 sorunu

İTO Meclis Üyesi ve TTDER Genel Sekreteri Mehmet Öksüz, servis, okul ve turizm taşımacılığı alanında yıllardır çalıştığını belirterek, “D2 yetki belgesi olmadan belediye şehiriçi güzergah belgesi verince UBER sistemine üye taşımacılık bir anda ortaya çıktı. Bu sorun büyüyünce 9+1 araçlara belge verilmemeye başlandı. Ama burada gerçek turizm taşımacısı mağdur edildi. Eğer belediye o süreçte D2 belgesini esas alsaydı, 9+1 ile ilgili yaşanan sorun bu noktaya gelmeyecekti” dedi,

Okul taşıtlarının turizm sektöründe çalışması

TÜSFED Başkanı Hakan Orduhan, İstanbul’da yaz döneminde turist sayısının artması ile mevcut kapasitenin yetersizliği 9+1 sorununu meydana getirdiğini belirterek, “ Bu sorunu çözmek için ve kontrolün sağlanmasına yönelik sadece yaz aylarında okul taşıtlarının da turizm sektöründe kullanılması talebi gündeme geldi. Belediye de sadece yaz aylarında okul taşıtlarına belge vererek bu imkanı verdi. İstanbul’un ihtiyaçları noktasında bunu konuşmak gerekiyor. UKOME kararları saha ile konuşularak alınırsa sorunların çözümü noktasında ilerleme sağlanabilir” dedi.

Araçlar bir ay bağlanıyor, ticaret engelleniyor

İTO 22. Nolu Şehiriçi Yolcu Taşımacılığı Üyesi ve İSTAB Başkanı Turgay Gül, D2 belgesi ile ilgili kesinlikle bir düzenleme yapılması gerektiğini belirterek, “Bir acil durumda şoför değişikliğine gittiğinizde yapılan denetimde araçlar bir ay süre ile bağlanabiliyor. Türkiye’nin gerçek anlamda taşımacılık alanına yönelik Belediyelerin de mutabık kalacağı bir yönetmelik çıkarılması gerekiyor. Bir aracın bir ay bağlanması hatta 60 gün bağlanması ticareti engelliyor. Bu durum taşımacının da bir daha belini doğrultamamasına neden oluyor. Servise giden bir aracın daha sonra havalimanına transfere gitmesi durumunda acil durumlarda eksiklikler olabiliyor. Sahada yaşanan sorunlara Bunun birlikte çözüm aramak çok önemli” dedi.

Özel halk otobüsçülerinin standartları yok

İstanbul Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası Başkanı Göksel Ovacık, şehirlerarası, turizm ve servis taşımacılarının belgeler ve yönetmelik üzerinden taleplerini dile getirebildiklerine dikkat çekerek, “ Eksiklikler olsa bile en azından bir Yönetmelik üzerinden konuşuluyor. Ama özel halk otobüsçülerin bir yönetmeliği yok. Her belediye ayrı bir uygulama yapıyor. Ruhsatlandırmalar var. 1980’den sonra bir otobüs al, gel çalıştır denilmiş. Biz belediye başkanların iki dudağının arasındayız. Geleceğimizin ne olacağını bile bilmiyoruz. Bizim isteğimiz özel halk otobüslerinin çalışmasına yönelik mutlaka bir standart getirilmesi ve bir Yönetmelik çıkarılması gerekiyor. Her ilde farklı bir uygulama ile karşı karşıya kalıyoruz. Biz de bürokratlar bize ne ceza keserse ona uymak durumunda kalıyoruz. Taşıdığımızın yolcunun yüzde 15’ini ücretsiz taşıyoruz. Türkiye’de 22 bin otobüs, 28 bin dolayında ortaklarıyla özel halk otobüs esnafı var. 11 milyon yolcu taşıyoruz. İstanbul’da ücretsiz taşımanın aylık maliyeti bize 7 bin TL. Ama biz bunun karşılığında 1300 TL alıyoruz. Devletin yapması gereken sosyal sorumluluğu biz yapıyoruz. Ücretsiz binişlerde bir kriter getirilmesi gerekiyor. Saat sınırlaması veya bir karta para yüklemesi gibi düzenlemeler yapılabilir. Yerel Yönetimler Yasası Mart ayında çıkacak gibi görünüyor. Burada yeni düzenlemeler getirilmesini bekliyoruz” dedi.

Sektörde yangın var

TÜROFED Başkanı Adnan Değirmenci sektörde bir yangın yaşandığını belirterek, “D2 belgeyi veren Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. Bakanlığın bu belgenin arkasında durması gerektiğine inanıyoruz. Danıştay’ın verdiği kararla mı yoksa, Taşıma Yönetmeliğine mi göre çalışma sistemi oturtulacak? Bunun cevabının verilmesi gerekiyor. TÜRSAB belgesi istenmesini de doğru bulmuyoruz. D2 belgesi ile seyahat acentesi belgesi birlikte soruluyor. Taşımacılar TÜRSAB belgesi olmadan yola çıkamayacağını düşünüyor. Lütfen TÜRSAB belgesi olmadan da bu işi yapabilirsiniz diye açıklayın. U-ETDS sistemi çok önemli. Emniyet plakayı girdiğinde sözleşme bile sormadan denetim yapılabileceğini daha önce de siz ifade ettiniz. Emniyet Müdürlüğü bu sistemle entegre oldu mu ?

UKOME kararı alınması gerekiyor

İBB Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü Recep Çelik, “Sayın Başkanımız 9+1 sorununun çözülmesine yönelik talimatı bize verdi. Ancak UKOME kararının alınması gerekiyor. Çözüme yönelik birkaç alternatif var” dedi.

U-ETDS verileri

TÜRSAB Kara Ulaştırması İhtisas Başkanı Taşkın Arık, U-ETDS sistemi ile verilerin artık ölçülebildiğine dikkat çekerek, “ Bu ölçüldüğüne göre Türkiye turizminin master planının çıkması gerektiğini ve belgelerin de artık bu sonuçlara göre verilmesi gerektiğine inanıyorum. Şehiriçinde belge düzenlemesi olması gerekiyor. Ancak biz yapılan denetimlerle karşılaştığımız cezalar bizi üzüyor” dedi.

En önemli sorun 9+1

Via Transport Services Genel Müdürü Kerem Serkan Çoban, “En önemli sorun 9+1 olarak önümüze çıkıyor. İstanbul’da 17 bin taksi var. Ama yine taksi var. Korsan oluyor diye 9+1 belgesine güzergah izin belgesi verilmemesi ne kadar doğru. Bizim tespitlerimize göre 7 bin dolayında 9+1 araç var. Biz İstanbul içinde D2 belgesi ile çalışamıyoruz. 2011’den beri verilen A1 yetki belgesi ticaret yapma hakkını kullanamıyoruz. Birbirimize iş veremiyoruz. TÜRSAB olmadan bir yere gidemiyoruz. Organizatörlük nakliye de var D2 tarafında yok. Bu konuda çok fazla düzenleme var. Kamunun da biraz bizim tarafından bakması gerektiğine inanıyoruz. 9+1 sorunu ile çok ciddi ticari zararlar yaşıyoruz. Bizim bir müjdeye ihtiyacımız var” dedi.

Öz mal otobüslerde 12 yaş sınırı

TTDER Yönetim Kurulu Üyesi Emre Ak, şehirlerarasında çalışan özmal otobüslerin yaş sınırının 10’dan 12’ye çıkarıldığını belirterek, “D2-B2 belgesine kayıtlı öz mal otobüsler de yaş sınırı 10 olarak kaldı. Bir değişiklik olmadı. Biz D2 ve B2 belgesine kayıtlı otobüslerin de yaş sınırın 12’ye çekilmesini istiyoruz” dedi.

Belge değişimindeki ücretler

TOFED Yönetim Kurulu Üyesi Hasan Kurnaz, belge fiyatlarının artırılmasının sektörde olumlu karşılandığını belirterek, “Yalnız burada belge değişiminde olan yüzde 15’lik ücret dilimi çok arttı. 20 bin TL’yi aşan bir miktara ulaştı. Burada bunun yüzde 1 gibi bir seviyeye çekilmesi taşımacıyı da rahatlatacaktır” dedi.



Taşımacılığın fotoğrafı çıkacak

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdür Vekili Mahmut Gürses, Ulaştırma Elektronik ve Denetleme Sistemi U-ETDS’nin önemine dikkat çekerek, “Bu sistem ile taşımacılığın fotoğrafını ortaya çıkarabileceğiz. Her ay istatistik yayınlayacağız. Kim ne yapmış, nereye taşımış onu göreceğiz Birlikte çalışarak güzel sonuçlar alacağımıza inanıyoruz. Çünkü hepimiz aynı gemideyiz. D2 ve B2 belgelerin yaşının 12’ye çekilmesi istendi. Bunu yaparız. Belgelere kayıtlı otobüslerin yaş ortalaması da 20 falan değil. Yaş ortalaması 8. İstanbul’da okul taşıtlarının yaşını 20’ye çıkarın deniliyor ama ortalaması 3 zaten. Otobüslerde yangınlar yaşanıyor. Araçlarda ikaz alarm sistemine yönelik çalışma yapıyoruz. Her yıl kontrol edilmesi zorunlu olacak” dedi.



Çalıştay sonunda Bakanlığa başlıklar halinde sorunların yer aldığı bir yazı sunuldu.

-1618, 2918, 4925, 5216 arasındaki çelişkilerin uygulama da yarattığı sorunlar ve çözüm önerileri,
-Yerel yönetimlerin 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu yok sayması ve UKOME kararlarında dikkate almamaları
-2918 sayılı yasının ek -2 maddesi ile D2 yetki belgesi sahibi turizm taşımacılarına belediyelerden ayrı bir belge alma zorunluluğunun getirilmesi
-D2 ve B2 belgelerinde U-ETDS uygulamalarında taşımacı ve acente sorumluluklarının tanımlanması ve düzenlemelerde netleştirilmesi,
-Karayolları Genel Müdürlüğü ile görüşülerek kent içinde uygun olan ve ihtiyaç duyulan İstanbul ve Adana gibi otoyol tesislerinde otogar yapımına müsaade edilmesi,
-E- bilet satışlarında F1 yetki belgesinde firma sayısı sınırsız olması ve bu konularda yeni düzenleme yapılması,
-UKOME’de taşıma türlerine göre temsil hakkı kazanması veya ticaret odalarından katılan temsilcinin toplantı gündemine göre ilgili komiteden seçilmesi,
-B2 ve D2 belgesi olmadan hiçbir şekilde turizm taşımacılığı yapılamayacağı,
-8+1, 9+1 sorunları
-Belediyeler turizm taşımacılığı için belge vermemeli.
-Otogarların konumlandırılması, projelendirilmesi, yapım ve işletim kararları, bakanlık oluru ve sektör görüşü olmadan yapılmaması,
-Bakanlıktan belge alma zorunluluğu olan taşıma türlerinde belediyelerin ayrıca düzenleme yapmamaları, belge veya izin istememesi,
-Ulaşım mevzuatının tek elden yürütülmesi,
-E-ticaretle ilgili sıkıntılar ve eksikliklerin giderilmesi,
-Belediyelerin yönetme gücünü rekabeti engelleyecek şekilde kullanarak şehirlerarası tarifeli taşımacılık turizm taşımacılığı yapmasının engellenmesi,
-Yönetmelikte D2 yetki belgesi 30-4 madde belge iptali,
-D1 yetki belgesi ile belediyeler taşımacılık yapıyor
-Telif hakları yasasından kaynaklanan sorunlar
-Engelli yasasından kaynaklanan sorunlar