Yolcu Taşımacılığı Çalıştayında 38 öneri görüşüldü

Mahmut Gürses, Ulaştırma Bakanlığı Yolcu Taşımacılığı Daire Başkanı:
Mevzuatın güncellenmesi, rahatlatılması  ve sektörün taleplerinin karşılanması noktasında çalışma yapıyoruz. Sefer bilgilerini, sektörün taşıdığı tüm yolcuyu, kimlik bilgilerini, şoförü, araç personeli bilgisini, arabasını, yolcuların bagajlarını, hareket noktasını, güzergahı fiyat ve zaman tarifesine kadar elektronik olarak alıp, elektronik olarak da Emniyete transfer edilebilmesi için hukuki bir altyapı çalışması yapılıyor. Bu altyapı, denetimlerde çok büyük katkı sağlayacak. Korsan taşımacılığın önlenmesine de çok büyük katkı sunacak. Bu veri tabanı ulusal güvenlik için de çok önemli. Bu verilerin düzgün girilmesinden firmaları sorumlu tutacağız. Kargo taşınması otobüslerle mümkün değil. 

Mehmet Ali Akçin, Anadolu Ulaşım Genel Müdürü:
Online sisteme geçilecek, kontrolü mümkün olan bir sistem. Devlet tarafında eksik olan bir konuydu, tabii devletin de veri paylaşımı yapması lazım. Müşterinin kimlik bilgilerini müşterilerden alamıyoruz. Bunun en kolay yolu TCKN’si sisteme girdiğinde bilgilerin altyapısının da sektöre açılması lazım. Mevzuat yönünden uygulanabilir şekle getirilirse daha uygun olur.  Bagajlara yönelik online sisteme geçilecekse, terminallerin de buna hazır olması gerekiyor. Bakanlık Türkiye genelindeki otogarları incelemeli.

Nusret Ertürk, TOF Genel Sekreteri:
Bu veri aktarımı işletmeye ayrı bir yük getiriyor mu, bunu öğrenmek istiyoruz. Bizim biletleme sistemlerinde web tabanlı olanlar da, olmayanlar da var.  Yeni mevzuat düzenlemesi yapılırken firmaların görüşü de alınmalı. Turizm taşımacılarının bir hafta on günlük turları var. Grup taşımalarında otomatik bilgi aktarımını sağlayan bir veri tabanı yok. Bu konuda Maliye Bakanlığının, elektronik bilet-e fatura konusunda tebliği var. Bu tebliğe uygun hale getirilirse çok daha sağlıklı olur.  

Mustafa Tekeli, Tokat Seyahat Yönetim Kurulu Üyesi:
Terminallerin de bu veri tabanına bağlanması lazım. Otobüs hiç terminale girmeden seferini tamamlayabiliyor. 

Sinan Alkış, Maliye Bakanlığı Gelirler Daire Başkanlığı:
Bu tebliği 2012 yılında yayınladık. Sunumda 451 firmadan bahsedildi. Elektronik bilet sistemine geçen firma sayısı 2. Zorunlu tutulmadığı için bu sayı bu seviyede kaldı.  

Mehmet Erdoğan, UATOD Başkanı:
Şu anda sektörde D1 belgeli firma sayısı 350. Bu firmaların 320’si web tabanlı bilet kesiyor. 30 kadar firma da elle bileti kesiyor. 2 şirket de elektronik bilet sistemi içerisinde. Diğer şirketleri internet ortamında bilet satışına yönlendirmek gerekiyor.  

Emir Günaydın, Havabus Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı: 
Her firmanın havaalanından yolcu alabilmesi istendi. Doğrudur. Bir uygulama yapılırken, kişiye özel yapılmamalı. Firmamız havalimanı bitişiğinde bir terminal kurdu. Ancak mevzuat boşluğu yüzünden bugün Türkiye’de en az sefer yapan ve günde 10 bin TL ceza yiyen bir firmayız. Vatandaşın belirli bir firmaya bağlı kalmadan taşınacağı organizasyonu kurduk. Şehirlerarası otobüslerde kargo taşınmamasını çok ayıp olarak görüyoruz. 100 km düzenlenmesinin 16 kişilik araçlarla da yapılabilmesinin sağlanmasını talep ediyoruz. Bu uygulama ile sektör de rahatlayacak ve vatandaş çok daha ekonomik olarak taşınacak. Kasko ve sigorta çok pahalı. Bir yıl kaza yapmayan bir otobüse yönelik bir geri dönüş sigortası imkanı gibi bir yapı sağlanmalı. Firmaların, belgeler arasındaki araç değişimlerini sistem üzerinden yapabilmesine de imkan tanınmalı. 

Mahmut Gürses, Yolcu Taşımacılığı Daire Başkanı: Kargo ayrı bir şey, yolcu ayrı bir şey; hepsini tanımladık. Yolcu bagajlarının tamamını etiketletip veri olarak isteyeceğiz. Yolcu haricinde bir eşya taşınmayacak. Bunu bilin. 

Levent Birant, Gürsel Turizm Yönetim Kurulu Başkanı:
Türkiye’de toplu ulaşımın merkezi İstanbul. Ulaşım demek İstanbul demek. İstanbul’da çok ciddi ulaşım sorunu yaşıyoruz. Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile İstanbul’un dinamikleri değişti. Otobüsler 65 km yol yapıyor. Eskiye göre yüzde 250 daha fazla ücret ödüyoruz. Biz ulaşım altyapısına yapılan yatırımı destekliyoruz. İstanbul’da 140 km olan raylı sistemde 1000 km hedefleniyor. Otobüsçünün en büyük sorunu otogarlar. İstanbul Otogarı, 1996 yılında, İstanbul’un nüfusu 8 milyonken kurgulanmış, şu anda 20 milyon nüfus var. Sektörümüz, temsil noktasında otogar yönetimi ile beraber şekillenmiş durumda. Şu salonda gerçek D1 belgeli kaç firma var? Biz sahip çıkmadık işimize. Fakat iş bitiyor. Benim 150 otobüs çalıştıran üç firmam var. 40 senelik taşımacıyız. Hayatımızın en zor senelerini yaşıyoruz. Bir otobüs 800 bin TL. 8 bin 800 otobüs var. Yaklaşık 4 milyar TL’lik bir yatırım değeri var. Ama maalesef tabloda da görüyoruz, bizi temsil ettiğini söyleyen dört-beş dernek var. Arkadaşlarımızı kınamıyorum. Onlar yapması gerekenleri yapıyorlar. Bu sektör doğrudan ve dolaylı olarak 200 bin kişiye ekmek sağlıyor. Her alanda işletme yaratılsın diye kampanyalar yapılırken, biz elimizdeki istihdamı kaybetmek üzereyiz. 

İstanbul’da 2019 yılında sözleşmesi bitecek bir otogar var. Ben yerini tartışmıyorum, kalabilir. İstanbul’da raylı sistemlerle beraber, tüm Türkiye’de otobüsçülerin kaderini belirleyecek bir çalışmaya ihtiyaç var. Bunun başında sizler varsınız. Belediyenin ve Bakanlığın ayrı bir dinamiği var. Bu çalıştay sonucuyla, temenni ettiğim, bizim Bakanlık ile bir masaya oturmalıyız. En önemli maddemiz bu. Elektronik bilete geçişi tüm kalbimle destekliyorum. Şirketlerim Bakanlığın emrinde. Bu konuda çok hızlı yol alınabilir. 

İstanbul’da 17 bin taksi var. 43 senedir İstanbul’da ilave taksi yok. Bir taksi 1 milyon 800 bin TL. Plaka sahibi 8 bin TL kazanıyor ayda. Bu parayı kazanan bir otobüsçüyü bulamazsınız. Bizim sektör olarak lobiye ihtiyacımız var. Çok acil bir lobi oluşturmalıyız, yoksa yok olacağız. Taksi lobisi çok önemli. Taksi ve dolmuşların talepleri UKOME’de çok hızlı geçebiliyor.  Birkaç sektörde KDV indirimi yapıldı. 4.5 TL’den mazot tüketiyoruz. Yakıtta vergi indirimine yönelik bir çalışma yapılmasını rica ediyorum. 

Bakanlığın otogar ücretlerini düzenleme yetkisi var. İstanbul Otogarı’na 115 TL çıkış ücreti ödüyoruz. Ben, İzmit hattıma 115 TL ödüyorum. Van’a, Trabzon’a giden arkadaş da 115 TL ödüyor. Benim biletim 20 TL, diğer hatların 100 TL. Burada çok ciddi bir adaletsizlik var. Bu konu çok gündeme getirildi. Fakat üstü çok örtüldü. Her ne kadar İstanbul Otogarının sözleşmesinin bitimine 2 yıl kalsa da otogar ücretleri canımızı çok yakıyor. Araçlarımızı Euro üzerinden alıyoruz. Euro’da kur sabitleme sistemi olursa otobüsçü rahatlar. Kasko ve sigortalar çok yüksek.  Bu maliyetlerin aşağıya çekilmesini talep ediyoruz. 

Şenol Ayyıldız, Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı:
İzmit’e otobandan gidiyoruz, D-100 yolunu kullanamıyoruz. Sadece iki firma tekel olarak bu yolu kullanabiliyor. Biz de yola mazot döküyoruz, ciddi maliyetlerle karşı karşıyayız. Biz 60 TL’ye çıkış almıyoruz. 

Ulusoy Yetkilisi:
Biletlerin elektronik ortamda kayda girmesiyle ilgili; yurtiçinde bunu sağlamak mümkün, ancak yurtdışından getirdiğiniz yolcu ile bunun sisteme girişi ve takibi nasıl olacak. Bununla ilgili bir çalışma olup olmadığını öğrenmek istiyoruz.  

Özmal koltuk artışına yönelik talepler

Emir Günaydın, Havabus:
Özmal artırımını istemek, başkası bu işi yapmasın demektir. Bu firmalar günde bir sefer yapıyorlar. Bir sefer olacak ama 6 otobüs almak zorunda bırakılacaklar. Yurtdışından Türkiye’ye gelen firmalara bu avantaj sağlayabilir. 

İrem Bayram, Best Van:
Biz de yurtdışı seferleri düzenliyoruz. Özmal kapasitesinin artmasını istiyoruz. 2 özmal otobüsle kaçakçılık yapmak için bu işe girene sermaye düzenlemesi anlamsız. İnsanlar bankaya parayı yatırıp, belgeyi aldıktan sonra çekiyor. Bakanlığa teminat mektubu vermek olarak değiştirilmesini istiyoruz.

Mustafa Tekeli, Tokat Seyahat:
B1 belgesinde, D1 belgesine sahip kaç firma var, minimum koltuk kapasitesini sağlayan. Belli bir koltuk kapasitesinden sonra kiralık çalışma izni verilebilir. Teminat mektubu vermeyi daha doğru buluyoruz. 

Mahmut Gürses, Daire Başkanı:
Yönetmelikte teminat mektubunu tercih ettik, ancak Danıştay iptal etti. İptal edilen bir düzenleme tekrar yapılamıyor. 

Levent Birant, Gürsel Turizm:
Atıl kapasiteden bahsediyoruz. Bu sayının artırılmasını kabul ediyorum. Gerekirse otobüs sayısının dondurulmasını talep ediyoruz. Mevcut taşımacıyı koruma açısından çok ciddi destek verebilir.

Nusret Ertürk, TOF Genel Sekreteri:
Belgelerin birleştirilmesine karşıyız. Kanunun ve Yönetmeliğin ruhuna ters. Zaten atıl bir kapasite var. Bu, atıl kapasiteyi körükleyecek bir taleptir. 

Musa Çaktır, Martur Otobüs İşletmesi sahibi ve TOFED Yönetim Kurulu Üyesi:
Belgelerin ayrıştırılması yeni sektörlerin doğmasına neden oldu. En üst belge diğer belgeleri de kapsamalı. Hem daha fazla kapasite üretilmiş olur. Turizmde 40 bin civarında taşımacı belgelerin ayrıştırılması ile oldu. Turizmciler otobüs sayılarını artırmak zorunda kaldılar. Birçok turizm taşımacısı da yok oldu. Biz Ulaştırma Bakanlığı’ndan başkasını tanımak istemiyoruz. Çalışma hayatında işe girmek kadar işten ayrılmak da var. Devlet çalışanın hakkını bizden kessin, biz çalışanlarımızla karşı karşıya gelmek istemiyoruz. 

Saim İliçoğlu, Genel Müdür:
İliçi taşımalar büyükşehir belediyesine bu yetkiyi veriyor. Kimin çalışıp kimin çalışmadığı yönündeki verileri Çalışma Bakanlığı’na da veririz. Şu anda yapabileceklerimizi konuşuyoruz. 

Mehmet Öksüz, TTDER Başkan Yardımcısı:
D2 belgesi önce 250 bin TL’ydi. Daha sonra 90 bin TL’ye düştü. Şimdi yine 250 bin TL’ye çıkarılmak isteniyor.

Sümer Yığcı, TTDER Başkanı:
Önceden belgeler birdi. Sonra ayrışmalar oldu. Bakanlık belge fiyatlarını düşürünce herkes hücum etti. Şimdi belge fiyatının yükseltilmesi doğru. Belgeler birleştirilirse Bakanlığın ortasını bulacağına inanıyoruz. Şu anda otobüslerimiz yatıyor. Çok belge olacağına az belge olması daha doğrusu. Böylece bizim de kafamız karışmaz. Ulaştırma Bakanlığı’na bağlıyız. Ama belediye, bizi 1,5 senedir belgelerle uğraştırıyor. Buna ne gerek var? Biz yolcularımızın bagajlarını zaten etiketliyoruz. 

Levent Birant:
Bu birleştirmeyi; B2 yetki belgesiyle B1 belgesinin de işlerini yapabilecek hale gelmemiz dolayısıyla destekliyoruz. 

Mahmut Gürses:
Biz ortayı bulmak için sizlerin de desteklerinizi almak istiyoruz. 5-6 F belgesi var, bu kadar olmamalı. 

Mehmet Ali Akçin:
D1 ve D2 belgelerin birleştirilmesi makul. D4 belgelerinin aynı belge çatısı altında buluşturulmasını istiyoruz. Bizim bu haktan yararlanmamız gerekiyor. 

Saim İliçoğlu:
Bunu değerlendireceğiz. Sadece iliçi taşımalarda sıkıntı var. D4 belgelerine yönelik de ayrı bir düzenleme yapacağız.

Mustafa Tekeli:
D2 belgesinin tanımına yönelik bir düzenleme yapılmalı. Arızi, grup taşıma deniliyor. D2 belgesi ile düzenli olarak tarifeli taşımacılık yapılıyor. D2’nin tanımının değiştirilmesi gerekiyor.  D2’nin korsan taşımacılık nezdinde çözülmesi gerekiyor.

Mahmut Gürses:
Elektronik veri takip sistemi ile arızi taşımalarda yaşanan sorunların büyük bölümünü çözeceğiz. Problemin farkındayız. Önerilerinizle yüzde yüz başarı sağlayacağımıza inanıyoruz. Yeni düzenlemeyi size de açacağız. Arızi taşıma tanımında sıkıntı görüyorsanız, bize iletin. 

Nusret Ertürk:
D1 ve D2 belgesinin birleştirilmesine tamamen karşı olduğumuzu ifade ediyoruz. Tanımların yeniden düzenlenmesi gerekiyor. D1’lerin D2’nin işlerini da yapacağı yönünde bir düzenleme yapılacaksa müktesep hakların korunması önemli. Çok başlılık turizm taşımalarına sıkıntı yaratıyor. 

Mustafa Yaşaroğlu:
Yaşaroğlu limuzin servis firma sahibi: Yolcuların taşınması noktasında Belediye ile sorunlarımızı çözemiyoruz. Bunun mevzuat içine alınması çok büyük önem taşıyor.  

Sinan Uzun:
Çanakkale Truva firma sahibi: 4 araba ile çalışan da var, 10 araba ile çalışan da. Ben müktesep hakların korunmasını talep ediyorum. 

Levent Birant: B2’lerin D1’nin işini yapabildiğini düşündüğümüzde, İstanbul’da, küçük arabalarla 4 bin dolayında çalışan var. Biz A belgelerini kaldırmak için çaba gösterirken, bu, çok ciddi olumsuzluk yaratabilir. 

Kenan Gülay EGETURDER Genel Sekreteri:
D4 ve D2’lerle İzmir ve Manisa arasında çok ciddi taşımacılık yapılıyordu. Şimdi D4 S belgesi çıktı. D4 S’te bazı kavramları algılayamadık. D4 yetki belgesine kaydedilen araçların yanı sıra tahditli araçlar da kaydedilebiliyor deniliyor. İzmir-Manisa arasında araçlarımızı kaydettirebilir miyiz? 

Mahmut Gürses:
Hem okul hem turizmde çalışıyordu. Sonra özmal olarak gösterip rakip oluyordu. 

SÖZLEŞMELİ TAŞIT ORANININ ARTIRILMASI 

Nusret Ertürk:
Sözleşmeli taşıtın artırılma talebi, özmal sayısının artırılmasına yönelik madde ile çelişiyor. 1 özmala 5 kiralık dediğimizde sistem çöker. D2 yetki belgesinde 1’e 1 istiyoruz. Belge ticaretinin, taşıt kartı ticaretinin önlenebilmesi için buna ihtiyaç var. D2 belgesinde özmal sayısının artırılmasını istemiyoruz.

İrem Bayram:
Kiralık araç sayısının artırılması, bunu kötü niyetle kullanacak kişilerin önünü açacak. Her önüne gelen kişinin insan taşımaması gerekiyor. Bu talep özmal sayısının artırılması ile çelişiyor. Kiralık araç sayısı arttığında kaçakçılık da artıyor. Rekabet edemiyoruz. Yüzde 30 komisyon kesiyoruz, ikram satıyoruz. En kötü hattı onlara veriyoruz. Kiralık araç sahiplerine gerçekten destek vermek isteniyorsa, şirketten onlara pay verin. 

Mustafa Tekeli:
Hepimiz para kazanmakta sıkıntı yaşıyoruz. Kiralık oranın artırılmasına hiç gerek yok. Araç sahibi gibi görünüp başkasına araç satıyorlar. 

Bertan Söğüt, Metro Turizm Genel Müdürü:
Kendi otobüsünü takip eden, kendi otobüsü üzerinde çalışan verimli otobüsçü görmedim. Otobüsüne hakim olan, işine de hakimdir. Bin tane özmal aracı kontrol etmeniz mümkün değil. Biz bireysel otobüsçüleri ½ oranla öldürdük. Kaptan çalıştırmakla otobüsçü esnafından aldığınız verim aynı değil. Bireysel otobüsçülerimize sahip çıkalım. Hepsi otobüsçülükten uzaklaştılar. 

Mahmut Gürses:
Herkesin otobüsüne D1 belgesi verirsek, sistem daha mı iyi çalışır? İsterseniz herkese D1 belgesi verelim. Bu toplantının ana nedeni bu sektörü yaşatmak. 

Şenol Ayyıldız Metro Turizm:
Bayramlarda D2 belgesi ile çalışma izni veriliyor. D1 ve D2’nin birleştirilmesine bir kriter getirilir. Birçok yerde turizm taşımacıları ile çalışabiliyoruz. Her firmanın kendine göre yapısı vardır. 78 ile çalışıyoruz. Hat alabilmemiz için özmal otobüs isteniyor.  Sadece özmal ile çalışmıyoruz. 1/5 olmasını mantıklı görüyoruz. Burada hiçbir firma kendine rant oluşturmak için istemiyor. Bunun bir ortası bulunabilir. 

Levent Birant:
Özmal yatırımı, firmalara ciddi özkaynak sorunu getirdi. Biz ½ şartına uyum sağladık. 1/5 düzenine geçilmesi hem istihdam hem de sektörün büyümesi için uygun olur. D2’lerde belgeler satılıyor. 

Mahmut Gürses:
Vatandaş bize şikayet için geliyor: ‘3-5 bin TL’ye belgeye kaydediliyor. Biz devletimize verelim’ diyor. Uluslararası kiralık özmal oranında 1/5 gibi bir şey düşünmüyoruz. Yurtiçi için teklifler var. Özmal bu işin ana damarı, canı. 

TERMİNAL KULLANMA ZORUNLULUĞU 

Kadir Altınkaya, AFTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı:
İlk defa özel otogar olarak yapılanmış durumdayız. 39 ortak bir araya gelerek yaptık. Otogar dışında indiren bindiren kişilere kimse bir şey söylemiyor. Otogarlar da iyice denetlenmeli. 

Mahmut Gürses:
Teklifi incelediğimizde, bu yaptırımın hayata geçirilmesiyle ortada araç kalmaz. Otogarlar, yapısı gereği vazgeçilemeyen yerlerdir. Belki bir otogar çalıştayı yaparız. Mersin’de yaşanan sorunları gördük. Kimin otogara girip girmediğini verilerle takip edeceğiz. Denetim iyileştirmeleri de olacak. 

Mustafa Tekeli:
Bölge müdürlükleri ara duraklar belirlese de yolcularımızı indirme imkanımız olsa…  

KORSAN TAŞIMANIN ÖNLENMESİ

Mahmut Gürses:
Araçların bağlanması konusu bu Yönetmelikle olmaz, bu Kanunla da olmaz. Siz arabayı bağlamayı çok kolay zannediyorsunuz. Araba yanarsa parasını kim verecek. Kanundan da yürütülemediği için kaldırıldı. Yiğit olan 6 ay bağlasın. 

Mahmut Gürses:
F belgelerini, kafa karışıklığını giderecek şekilde birleştireceğiz. İki taraf arasındaki sözleşmeye karışamayız. Bu hukuka bulaşmayız. 

İbrahim Arttırdı:
F belgelerin birleşmesi lazım. Otogardaki acenteler F1’ci değil. Yolcuların taşınmasından F1’ciler mesul değil. Komisyon alıyorlar. Host, hostes verirler, servis verirler. F1 tanımlamasını farklı şekilde oluşturmak gerekiyor. F1’ciler D1’cilerin iki dudağı arasında. Özel sözleşmelerin yapılmasına müsaade edilmeli. 

ORTAK TAŞIMA ORGANİZATÖRLÜĞÜ

Mahmut Gürses: Organizatörlük ayrı bir şey. Bunu tartışamayız. Bunu geçelim. Uygulanabilirliği yok. Bizim yaptığımız revizede böyle bir şey öngörmüyoruz.   

Mahmut Gürses:
Bu teknik bir çalıştırma gerektirir. Gümrükte anlık çalışıyoruz. 

İrem Bayram:
Biz zaman tarifesine karşı değiliz. 24 saat üzerinden değerlendirilmesine karşıyız. Gün bitiminde geciktiğimizde hem ceza yiyoruz, hem de diğer seferi 1 saat geç yapmak zorunda kalıyoruz. Irak ve İran kapılarında, 5 yaş üzeri otobüsleri sefere çıkartamazken onlar 20 yaş otobüsle ülkemize sefer yapıyor. Onlara da 5 yaş getirilirse bizim ülkemizden de otobüs alacaklar. Gümrük kapılarında ulaştırma mevzuatına hakim personelin bulunması bizim açısından çok daha verimli olacak.

Mahmut Gürses:
Böyle bir sıkıntı yaşanıyorsa, bilgi işlem üzerinde düzenleme yapılırsa mağduriyet önlenebilir. İran, Gürbulak kapısında sıkıntı çıkartmıyor, diğer kapıda çıkartıyor. Bu konuda gerekli kararın alınması için çaba harcamalıyız. 

Arslan Bayram:
Yaş sorunu yoktu, İran koydu. İran’a da aynı hususların uygulanmasını istiyoruz. Irak yıllardır bunu uyguluyor. Irak’ta 300 dolar para ödüyoruz, biz de onlardan alalım. Bizim İran ve Irak otobüsü ile rekabet etme şansımız yok. İran otobüsü 500 litre ile ülkemize giriş yapıyor, sorun yaşamıyor. Biz 50 litrenin üzerinde yakıtla çıkamıyoruz. Onlar ne yapıyorsa biz de onlara yapalım. 

ÇALIŞTAYA BAŞARI
Mustafa Özbakır, Ankara Otobüs İşletmecileri ve Acentaları Derneği Başkanı:
Çalıştay, sektörün taleplerinin Bakanlığa iletilmesinde çok önemli bir etkinlik oldu. Yönetmelikte talep edilen değişiklikleri destekliyoruz. Bakanlığın belgelerin azaltılmasına yönelik çalışmasının da sektöre çok önemli katkılar sağlayacağına inanıyorum.