Ört, Gizle; Nereye Kadar?

Geçen yılki yazımdan aldım bu kısmı, sadece yılını güncelledim.

“Albay Mustafa Kemal, tam 102 yıl önce, 1915 yılında,  Avustralya'dan İngilizlerin toplayıp Çanakkale'de savaştırdıkları ANZAC (Australia-New Zeeland Army Corps) askerleri için, ‘Analar, evlatlarınız uzak diyarlardan gelerek bu topraklarda düşmüş ve artık bizim evlatlarımız olmuşlardır. Gözyaşlarınızı dindiriniz’ dediğinde 36 yaşında; bu evlatları toplayıp yabancı topraklarda savaştıran Winston Churchill 41 yaşındadır.  

Mustafa Kemal, kurtuluş savaşı kazanarak devlet kurmasıyla Churchill iki dünya savaşını da yönlendirmesi ile tarihe geçerler. 

Batı devletleri 102 yıl önce, 1915'te Çanakkale'yi geçemeyince Rus Çarına yardım götüremezler, hemen 2 yıl sonra, 1917'de komünist devrim gerçekleşir, 80 yıl dünyayı şekillendirir.”

İleriye bakarak; 2023 yılında, 2023 metre aralıklı 118 metre yüksekliğindeki ayakların taşıdığı Çanakkale - 18 Mart asma köprüsünden geçeceğiz. 

Yararlı olsun ekonomimize ve toplum yaşamımıza.

*  *  *

Dünyadan…

Amerikan Merkez Bankası faiz arttırdığında dolar kıtlığı olurdu, dolar değerlenirdi evvelden. Artık tersi oluyor, dolar yükselmiyor, hatta düşüyor bile. Amerikan Merkez Bankasının temsilcileri birbirinin tam tersine konuşmaya başladılar, yine. Hele biri, faizin "3 kere de artabileceğini veya artmayacağını" bile tahmin ederken Bankanın Başkanı ise yüksek enflasyon baskısı altında olmadıklarını söylüyor. Haftaya başka şeyler de söylerler. Ama böyle konuşan başka merkez bankası görmüyoruz.

Hatırlarsınız, Arap ülkelerinin petrol üretimini kıstılar, fiyatı yükseltmek için. Kendi başına olan bir ülke üretimini arttırmaya karar verdi, o hafta. Amerikan kuyuları fiyatı görünce üretime geçtiler, fiyat yine düştü önceki düzeylere. 

Nerede serbest piyasa? Zorla fiyat yükselmiyor, işte. Fiyat canlanmadığına göre talep cansız demektir.  

Talep cansız.

Almanya'nın büyük bankası hisse çıkardı, sermaye toplamak için. Bakın ne oldu: hisseler yüzde 40 ucuzuna satıldı. Yunanistan'da hisse onda bir fiyata satılabilmişti, hatırlarım.

AB bankacılığının sıkıntıda olduğu pek belli oluyor, eksi faizle kazanç olmuyor. Not veren kuruluşların gözünden kaçmayacak, bu bankacılık durumu.

Bizim notumuzu indirdi kuruluş. Girdiğimiz kümeye baktım: Azerbaycan, Guatemala, Paraguay, Portekiz, Rusya ve Türkiye. 

10 yılda Rusya 10 kez, Azerbaycan 9, Paraguay 4, Guatemala 1 kez  cari fazla vermiş. Biz hep açık veriyoruz. Haritalar anlatıyor da, biz az bakıyoruz. 

Özellikle, özel sektör bakacak bu haritalara. Görev onlarda!

İngiltere, bu ay, AB'den Çıkma operasyonuna başlayacak. Türkiye'nin girişini 3000 yılına bırakmışlardı, bizi beklemeden çıkıyorlar, AB'de kimse kalmayacak gibi. Bağımlılıktan kurtulduklarına seviniyor, AB ile rekabet edeceğinin işaretlerini veriyorlar, şimdiden. Ankete katılan bin şirket İngiltere'de kalmaya devam edeceklerini bildirdiler.

*  *  *

Taşıma dünyamızdan… 

İyi haber. Trafik sigortasında sürücüye bağımlı prim uygulaması 1 Nisan'da başlayacak. İyi sürücü ödülünü alacak. 

Ama bir de tavan geldi prime, yoksa kimi sürücüler meslekten düşecekti. Geçen haftaki primi tekrarlayayım: 124 bin TL. Ortalama primin tavana rağmen yüzde 30 ineceği bekleniyor. Sigorta şirketleri bile memnun gözüküyor. İyi sürücüler artacak, kısa zamanda.

Tahdit. Hudut koymak. Sınırlamak. Kısıtlamak. Ama Serbest piyasa ekonomisi. Arz- talep dengesi. 

Plaka adedini sınırlamak adedin fiyatını yükseltiyor. Bu da rant, hava parası. Her rant, her hava parası işin maliyetine, fiyatına biniyor; kullanıcı, tüketici ödüyor. Adetler sınırsız olmayacak ama yönetimli olacak, planlamalı olacak. 

10 bin adetle yapılan işin 40 bin tane yedeği olmayacak. Yüzde 80 fazla kapasite olmayacak!

Bu hangi iş?

*  *  *

Karşılaştıralım… 

Devlet SGK'dan, hastanelerdeki yoğun bakım yataklarına 3 kat fazla ödüyor. Bakalım yoğun bakım yatak adetlerine: ABD 20 bin adet, Almanya 22 bin. Ya Türkiye'deki: 32 bin! Sağlık Bakanlığı yolsuzlukları yakalıyor.

Sağlıklı haftalar. ■