Otobüs Kargo

Türkiye’de kargoculuğun çok kısa bir geçmişi var. Önce KARİD kuruldu.  Sonra kargo ile ilgili mevzuat hazırlığı yapıldı.  Kargo taşımacılığı ilgili yönetmelik hazırlandı. Yönetmelik hazırlanırken, bir konu gözden kaçtı. Uçaklar yolcu taşıyorlar ama altlarına kargo alabiliyorlar.  Otobüsler, adı emanet olarak geçen kargoyu kayıt dışı şekilde taşıyorlar. Oysa bunu resmiyete bağlayıp kayıt altına almak lazım. Ne yaparlarsa yapsınlar, hiçbir kontrol otobüsle emanet taşınmasını yani kayıt dışı ticari kargo taşımasını engelleyemez. Otobüsle kargo taşımacılığı ülkemizde çok miktarda yapılıyor. Bunu sektörün içinden biri olarak söylüyorum. Kargoculuğu Türkiye’de literatüre sokan insanlardan biriyim ben. 

İlk ben başlattım 

1976 yılında otobüsle kargoya başladım. Bugün insanlar uçakla seyahat ediyor, ama eşyasını otobüslere veriyorlar. Ticari ve ticari olmayan birçok eşyanın bugün özellikle Anadolu’nun çeşitli yörelerinden gelen çeşitli ürünlerin emanet olarak otobüsle ücretli olarak taşındığını çok iyi biliyoruz. Bu anlamda otobüsle kargo konusunda ciddi bir kapasite var. Küçük parçalı yüklerin, paketlerin otobüsle taşınmasında yeni bir düzenlemeye ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Yoksa kargo şirketlerinin birçoğu kargolarını emanet adı altında otobüsle taşıtıyor. 

Yeni bir belge türüne ihtiyaç var 

Yani yeni bir belge türüne ihtiyaç var. Akşam ver, sabah al. En hızlı kargo uçaktan sonra otobüstür. Uçakta bir sürü formalite vardır. Otobüs yalındır. 1000 tane şube var. Bugün Türkiye genelinde bütün ilçelere teşkilatlanmış bir otobüs yapısı var. Onun için mevzuat düzenleyicileri şunu bilmelidir ki, bugün birçok kargo şirketi otobüsleri kullanmaktadır. Devletin postası bile otobüsleri kullanmaktadır. Hal böyleyken otobüslere kargoyu yasaklamak doğru değildir. Bu işbirliğini de gerektirir; kayıt dışı taşımayı kayıt altına almak için kargo şirketleri ile otobüs şirketleri arasında yeni organik bağlar kurulması ve bu potansiyelin değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. 

Gündeme taşımak bir ihtiyaç 

Hem Sayın Ulaştırma Bakanımız hem de Sayın Başbakanımız konuya vakıf zaten. Bunu gündeme taşımak artık güncel bir ihtiyaç oldu. Otobüsçülük,  kış aylarındaki atıl kapasitesini ‘koltuk satamıyoruz, bari bagaj satalım, tekerlekler boşa dönmesin, kayıt altına girsin, kayıt dışı taşınan ücretli emanetler hem belgeli taşınsın hem de kargo küçük bir ihtimalle de olsa,  kaybolduğu zaman sorun kolayca çözümlensin. Bununla ilgili ciddi bir mevzuat hazırlığı yapmak lazım. 

Bence federasyonlarımızın otobüsle kargoyu ülke gündemine taşıması lazım… Vatandaşların çok önemli talebi olan otobüse emanet vermek yani yük taşıtmak, zarf taşıtmak işi artık kayıt dışılıktan kurtarılarak kargo literatürüne girmesi lazım. Otobüsle kargo taşımacılığının ilk ateşini ben yakıyorum, arkadan bütün meslektaşlarımızın da buna sahip çıkmasını istiyorum. 

TOBB Karayolu Sektör Meclisi Başkanı ve TOF Başkanı olarak bu konunun gündeme taşınmasını istiyorum. Otobüsle kargo taşınıyor bunu belgelendirmek istiyoruz, vergisini vermek istiyoruz, kayıt altına sokmak istiyoruz; bunun aksini yapanlar kayıt dışılığı tetikler ülkeye ve ekonomiye zarar verirler. Bu, kargocu meslektaşlarımıza da zarar verir. Karayolu kargo taşımacıları ile otobüs işletmecileri yeni konsorsiyumlar oluşturarak bu işleri yapmalı. Zaten yapılıyor kayıt altına alalım. Ülkemizin dört bir yanından yüzlerce yolcumuz, yiyeceğini, içeceğini çamaşırını, emanetini, otobüse emanet ediyor. Biz bu fiili durumun kayıt altına alınmasını istiyoruz.  Neden kayıt altına girmesin?

Otobüs kargo bir dönem vardı; güvenlik gerekçesiyle iptal edilmiş olabilir. ama 200-300 kişi taşıyan uçakla yapılabiliyorsa neden otobüste yapılmasın? Niye bu negatif ayrımcılık,  yaptığımız işi niye yasal bir kılıfa sokmayalım? Niye bu ülkede kayıt dışılığı azaltmayalım? Bu soruların cevabı, “otobüsle kargo yapılmalıdır”da yatıyor. İlgili arkadaşlarımız otobüsle kargonun mevzuatını hazırlayarak Ulaştırma Bakanımızın önüne koyacaktır.  

Güvenlik standartları belirlenir

Bu çerçevede otobüs firmaları da güvenlik konusunda teknolojik yatırım yapabilir hazırlıklarını başlatabilir. Kargo, görüntü cihazıyla otobüse konmadan önce görünebilir.  Şu şu kargolar otobüsle taşınabilir, şunlar taşınamaz diye sınırlamalar yapılabilir. Güvenlik standartları oluşturulmalıdır. Hem güvenlik hem taşıma mevzuatını tamamlayıp otobüsle kargo taşımacılığını bu sektöre kazandırmamız gerektiğine inanıyorum. Bu, otobüs işletmeciliğine yapılacak en iyi hizmetlerden biridir. ■