Fatih Tamay: Toplu ulaşım çok değişecek

Anadolu Isuzu Satış ve Pazarlama Direktörü Fatih Tamay’dan 2016’yı değerlendirmesini, 2017 ve sonrasına yönelik beklentilerini istedik. Yeni ürün çalışmalarını ve toplu ulaşımın geleceğine yönelik vizyonu konuştuk. 

2017 düşündüğümüz gibi başladı 

Fatih Tamay, söze, 2017 yılının düşündükleri gibi başladığına dikkat çekerek başladı: “2016’da, 2017 yılına yönelik bütçelemeleri, üretim ve stok planlamalarını yaparken, yıl kötü başlayacak, geçtiğimiz yıla göre bayağı bir büzülmüş şekilde pazar rakamları oluşacak öngörüsündeydik. Çünkü firmaların tamamı artık Euro 6 motorlara geçmiş olacak. Eski-yeni ayrımı ortadan kalkacak. Bunun etkisi fiyatlara yansıtılacak. İkincisi, yılın son çeyreğinde döviz kurlarında yaşanan zıplamanın etkileri de tek seferde değil ama yavaş yavaş, fiyatların üzerine gelecek. Kurda hareketlilik olacağını öngörüyorduk, ama bu kadar artı-eksi olacağını düşünmüyorduk. Üçüncüsü de çok doğal olarak enflasyondan kaynaklanan bir artış var. Bu hem mal hem hizmet fiyatlarına giriyor. Onun getireceği artış da var tabii. Enflasyon kadar en az bu üç nedenle ürün fiyatlarında çok ciddi artış olacağını varsaymıştık.Bütün bunların pazarı etkileyeceğini ve taşımacının da biraz bekleyelim mi diyebileceğini öngördük. Yaşananlarla birlikte ilk çeyreğin pek de güzel geçmeyeceğini düşünüyorduk, tahminlerimizde bir yanılma yok,sürpriz yok.Biz zaten bütçelerimizi buna göre yaptık. Şubat, Ocak ayına göre az daha iyiydi, ama Ocak dip nokta oldu. Geçen yılın ilk iki ayına göre yine gerideyiz. Çok farklı bir iki yılı konuşuyoruz. 2018’te ise farklı şeyleri konuşuyor olacağız.” 

Mart ile birlikte hareketliliğin artarak devam edeceğine inandığını belirten Tamay,“ Mart ayı ile birlikte hafif bir hareketin başlayacağını, en azından dipten dönmenin başlayacağını düşünüyorum. Referandumun herhangi bir risk oluşturmayacağına inanıyorum. Yatırım yapmak için referandumu bekleyenlerin, niye beklediklerini bilmiyorum.İhtiyaçları varsa yatırım yapmalılar. Fiyatlar yavaş yavaş yukarı çıkıyor. Hiçbir firma fiyatlarını tam oturtmuş değil. Şu andaki fiyat iki üç ay sonraki fiyatlardan daha iyi. Maliyet artışlarının 3/2’si henüz fiyatlara yansımadı” dedi.

İhracat liderliği sürpriz değil 

2015 yılında Transist Fuarı’nda Taşıma Dünyası’na yaptığınız açıklamada, ‘10 yıldır kesintisiz sürdürdüğümüz ihracat liderliğine bir yıl mola verdik. 2016’da tekrar ihracat lideri olacağız’ demiştiniz;11’inci kez ihracat lideri olmayı nasıl başardınız, sorumuza Fatih Tamay’ın cevabı,“ Özellikle Batı Avrupa pazarında otomotiv sektörü 8-10 çeyrektir yükseliş içinde. Biz Avrupa pazarında sürekli şekilde büyüyen bir markayız. 2016’da çok daha fazla satacağız demiştim. Sürpriz bir sonuç olmadı. Şimdiden, 2017’de de midibüs ihracatında lider marka olacağımızı söyleyebilirim. Toplu ulaşım segmentinde de, ihracat rakamlarında da büyümeye devam edeceğiz. Bu yıl 4-5 yeni ülkeye daha ihracat yapacağız”şeklinde oldu. 

Fatih Tamay, Avrupalı araç alıcılarla, yerli araç yatırımcılarının tercihlerindeki kıstas farklılıklarına da şu şekilde dikkat çekti: “Avrupa’da alıcının kıstasları çok farklı. Orada kalite dayanıklılık, uzun ömürlülük, görünüm, emniyet çok daha ön planda. Önemli faktör; orada yakıt fiyatları ucuz, burada pahalı. Türkiye’de en az yakan, hem en hafif olan, en ucuz olan gibi seçim var. Oradaki kriter en ucuz olan değil, istedikleri kriterleri sağlayan arabaların iyi fiyatlısını seçiyorlar. Anadolu Isuzu’nun arabası hem görünüm hem kullanım kalitesi açısından en iyi araba. En konforlu, en yeni araba. 15 yıldır devam eden bir model üretmiyoruz...” 

Turizm taşımacısı desteklenmeli

Yaşanan ekonomik krizden en çok etkilenen sektörün turizm olduğunu vurgulayan Tamay, “Bence, kamu turizm sektörüne nakdi destek vermeli. Hiçbir taşımacı gurubu turizm taşımacısı kadar yaşananlardan etkilenmedi. Bence bir sektörün teşvik ihtiyacı varsa bir numarada turizm sektörü olmalı. Turizm taşımacıları da bu sektörün isimsiz kahramanları” dedi.

Daha ucuz bir ürün çıkartabiliriz

Daha ucuz bir ürün çıkartma düşünceniz olur mu sorusuna Fatih Tamay’ın cevabı, “Belki de yaparız. Bu rekabetin içinde, gayet doğal olarak rakipler farklı bir şey yapıp pazardan olumlu tepki aldıklarında diğer markalarda olduğu gibi Anadolu Isuzu’nun da bunu yapması gerekir. Hep dediğim gibi bizi izlemeye devam edin” şeklinde oldu.  

Ar-Ge mühendisleri…

Fatih Tamay, daha düşük yakıt tüketimi elde edilecek ürünler konusunda da Ar-Ge merkezinin sürekli çalışmalar yaptığına dikkat çekerek, “Bizde bu anlamda müşteri yakalamaya çalışıyoruz. 100’ün üzerinde mühendisin çalıştığı yeni yatırım yaptığımız Ar-Ge merkezimiz var.Daha ekonomik, daha konforlu, daha geleceğe uygun arabayı geliştirmek için çalışmalarımız kesintisiz sürüyor. Burada rakiplerin düşünmediği şeylerde düşünülüyor. Çünkü en iyi olan, en çok kazanacak” dedi. 

Toplu ulaşım çok değişecek

“Kriz dönemleri ve pazarın daraldığı zamanlar hep kıstas olmamalı hep böyle olmayacak Türkiye gelişen bir ülke gelecekte de bu gelişim devam edecek” açıklamasını yapan Tamay, “2018, 2017’den daha iyi bir yıl olacak. Yolcu otobüsü ve midibüste çok büyük zıplama olmayabilir ama toplu ulaşım tarafında, 2018 ve izleyen yıllarda ciddi bir zıplama olacak.Toplu ulaşım çok değişecek buna hazır olanlar önde yerini alacak. Biz Novo Citi serisi ile buna hazırdık ve en büyük parsayı biz topladık. 12 metrede Citiport adında çok güzel bir araba çıkardık. Pazardaki en iyi ilk iki arasına girer.İyi gidiyor. Ben bu aracın da gelecekte çok önemli pazar payına ulaşacağını düşünüyorum” dedi. 

Fatih Tamay, 2017 ve 2018’de Anadolu Isuzu’dan birkaç ürünün gelebileceğine dikkat çekti: “Biz 7, 7.5, 9.5 ve 12 metrede varız. Aralarda da olacağız. Segmentin tamamında yerimizi alacağız” 

İETT örnek olabilir 

Toplu ulaşımda kurumsallaşma sürecinin önemine değinen Fatih Tamay, “İETT Genel Müdürü Sayın Arif Emecan’da Hatay’da gerçekleştirdiğimiz toplantıda ifade etti; ‘İETT artık işletmecilikten çekilip, düzenleyici bir kurum haline dönüşecek” dedi. Çok doğru bir strateji, vizyoner bir yaklaşım. Gelecekte hem kamunun hem özel şirketlerin biraz daha kurumsallaşma yönünde ilerleyeceğini düşünüyorum. Batıda 5 bin 10 bin aracı olan öyle şirketler var ki, bir şehrin tüm toplu taşımasını yürütüyor. Bu Türkiye’de de olabilir. Bu tür büyük dönüşümler kolay da değil, ama İETT bunda tüm ülkeye, hatta çevre ülkelere örnek bir rol model oluşturabilir. Buna inanmış bir genel müdür var işin başında” dedi.

Elektrikli otobüsü olmayan oyundan düşer

İETT’nin 200 elektrikli otobüs ihalesinde Anadolu Isuzu’nunda yerini alacağını belirten Tamay, “İstanbul’daki ihale bir örnek oluşturacak. Bir anda tüm şehrin elektrikli otobüslere dönüşmesi mümkün değil. Belli km limitleri var elektrikli otobüslerin. Ama bir geçiş dönemi olacak,bu sadece İstanbul’da da olmayacak. Bütün aktörler elektrikli otobüste olmak zorunda. Sadece Türkiye için değil, Avrupa için de önemli. Elektrikli otobüste olmayan kısa vadede olmasa da uzun vadede oyundan düşer. Bu yıl ki İETT ihalesinde olabiliriz, ilgileniyoruz” dedi.

2016 yılında bayi ve servislerin gelişimine yönelik “Isuzu Sahada” projesini başlattıklarını ve 125 noktanın tamamen dönüşüm yaşayacağını belirten Tamay, “4/1 oranında fiziksel yenilenme ve dönüşüm sağlandı. Bu yılın sonunda yüzde 90’ı tamamlanmış olacak. Müşteri memnuniyetinde, servis girişlerinde ve satış rakamlarında çok olumlu gelişmeler oldu. Bayilerimiz ve servislerimiz bu işten çok mutlu” dedi.

Coach segmentine bakış

Şehirlerarası sektörüne çok yakın bir isim olmanın ticari anlamda bir kazanımı olup olmadığı sorusuna Fatih Tamay’ın değerlendirmesi, “Coach segmentinde olmamamıza rağmen marka imajımızın, bizim diğer sektörlerdeki talebe vemarka bilinirliğine çok olumlu etki ettiğini düşünüyorum. Bu kadar yakın temasımız olmasaydı, diğer sektörlerde diğer segmentlerde problem olabilirdi. Çünkü herkes coach segmentine bakıyor. Hiç kimse turizm taşımacısını öne çıkarmaz. Metro, Kamil Koç, Ulusoy, Pamukkale, Anadolu, hep bunlar konuşulur. Halbuki turizm taşımacılığında saydığım bu firmalardan daha çok özmala sahip olan firmalar var. Hiç bunların ismi geçmez, herkes oraya bakar. Bizim orada önde olmamız,domine eden firmalar kadar etkili olmamızı sağlıyor. Bundan çok memnunuz. Şöyle bir avantajımız var;coach alan bir firma midibüs almak istediğinde, Anadolu Isuzu’ya yönlenebiliyor. Ticari araçta kişilerin olumlu etkisi olur. Bunun için emek sarf etmek gerekiyor” şeklinde oldu. ■