Gürsel Yönetim Kurulu Başkanı Levent Birant: Öngörümüz yok, plan yapamıyoruz, bütçe oluşturamıyoruz!

Röportaj: Erkan Yılmaz

Personel ve okul taşımacılığının yanı sıra şehirlerarası alanda faaliyet gösteren Gürsel Tur, Efe Tur, İzmit Seyahat ve Öz Emniyet’in Yönetim Kurulu Başkanı Levent Birant yaşanan zor süreci değerlendirdi.

Olacak şey değil!

Türkiye’de iş yapmanın bir belirsizliği kabul etmeyi de getirdiğini belirten Levent Birant, “Bugün yaşadığımız ortamda tamamen bilinmezliklerle dolu bir güne başlıyoruz. Hiç bu kadar zor bir dönem yaşamadık. Geleceğe yönelik, öngörümüz yok, plan yapamıyoruz, bütçe oluşturamıyoruz. Her yıl bir sonraki yıla yönelik yıllık bütçemizi Kasım ayı sonunda tamamlamış olurduk. Gelir, gider bütçemizi yapar, hedeflerimizi belirlerdik, ama bu yıl yapamıyoruz. Çünkü çok hızlı bir değişim var. Bu değişimin periyodu da yok, anlık inip çıkıyor, bu ortamda nasıl öngörü oluşturacaksınız, neyin planını yapacaksınız? 

Ben 40 yıldır ticaret alanındayım. Farklı sektörlerde de iş yapıyoruz. Öngöremediğimiz bir dönem hiç olmamıştı. Asgari ücretlerin çok ciddi oranlarda yükselmemesi yönünde beklentiler var. Burada oluşacak rakamlar hizmet sektörü için çok önemli bir parametre. Çünkü emeğe dayalı bir sektörüz. Asgari ücret zammı sektörün planlarında belirleyici bir nokta olacak” dedi. 

Zarar etmemek mümkün değil

Maliyet artışlarının çok yüksek olduğuna değinen Birant, “Okulların açılmasıyla birlikte servis aracı eksikliği ortaya çıktı. Bu durum 2021-2022 dönemi için 4-5 bin TL civarında öngördüğümüz servis ücretlerini 6-7 bin TL’ler civarına getirdi. Eylül ayında, UKOME’nin verdiği yüzde 15’lik zammın akabinde servis ücretleri otomatikman yüzde 40-50 arttı. Bunu akaryakıt fiyatlarındaki artışlar takip etti. Bu ortamda zarar etmemek mümkün değil. Eylül ve sonrasında gelişmelerle birlikte ise yüzde 100’e varan maliyet artışları ile yılı karşılayacağız. Bu maliyet artışlarını hizmet sunduğumuz firmalara anlattık. Bunu fiyatlarımıza yansıtıyoruz, onlar da ne üretiyorlarsa ona yansıtıyorlar. Günün sonunda, bu hesabı, sabit ücret alanlar ve belli bir gelir artışı olmayanlar ödüyor” dedi. 

Personel taşımacılığında asgari tarife

Sektörde haksız bir rekabet ortamı olduğuna da dikkat çeken Levent Birant, “Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, tarifeli taşımalara yönelik zaman zaman taban-tavan tarifesini yayınlıyor. Bu da çok tartışma konusu oluyor. Öğrenci taşımacılığı için bir fiyat tarifesi açıklanıyor ama personel taşımacılığında bir işin hangi fiyat seviyesinden yapılacağına dair belirli bir rakam yok. Burada en önemli adım asgari bir tarifenin hazırlanmasıdır. Taban fiyatın olması tedarikçileri de koruyan bir uygulama olacaktır” dedi. 

Tedarikçi de mutlu olmalı

Levent Birant, İstanbul’da çok ciddi iş potansiyeli olduğunu ve firmaların doğru maliyetlerle hizmet sunma çabası içinde olmasının önemine dikkat çekti: “Sektörde hiçbir firma, artık, düşük fiyat vererek hizmet sunma kapasitesinde ve gücünde değil. Şoför de, araç temin etmek de çok zor. Piyasanın şartları taşıma fiyatlarının olması gereken noktayı gösteriyor. Son 2 senedir firmalara yapılan araç satışları bireysel tarafa göre çok daha fazla. Çünkü tedarikçi iyi fiyata çalışmadığı için sistemden çıkıyor. Firmalar da araç bulamadığı için mecburen özmal yatırımı yapıyor. Bundan sonraki süreçte herkesin daha doğru bir hesap yapması gerekiyor. Sunulan hizmette elde edilecek gelirin yapılan yatırımları ve maliyetleri karşılaması gerekiyor. Tedarikçinin mutlu bir şekilde çalışacağı fiyat seviyesine gelinmeli. Bugünkü hesaplamalarda 16 kişilik bir minibüsün aylık 15 bin TL’lik ciroya ulaşması gerekiyor. 22 gün çalıştığını düşünürsek bir aracın günlük 600-700 TL geliri olacak ki, bu seviyeye gelsin. Ama tek bir işle bunu sağlamak çok zor. Biz bu gelirin elde edilmesi için kademeli saat talebimizi sürekli dile getiriyoruz.” 

Şoför sorunu büyüdü

Bugüne kadar sektörde şoför sorunu olmadığını belirten Birant, “Şu an iyi şoför bulmakta zorlanıyoruz. Gürsel Tur olarak ufak araçlarda 3 bin 250, midibüslerde 3 bin 750, otobüslerde ise 4 bin 250 TL olan ücretlerimiz yılbaşında en iyi ücretlerdi. Şu anda bu rakamların yüzde 15-20 daha fazlasını vererek transfer etme çabaları var. İnternet site satışlarındaki artışlarla birlikte şoför sorunu büyüdü. Orada 6-7-10 bin TL’lere kadar ücret elde ediyorlar. Şoförlere daha iyi ücret verebilmemiz, taşıma fiyatlarının daha iyi seviyelere gelmesi ile mümkün olacak” dedi.

Okul ücretlerine güncelleme 

“Okulların servis hizmeti verecek firma bulmakta zorlandıklarını biz sahada görüyoruz” diyen Levent Birant, “Okulların ikinci dönemine yönelik fiyatlarda bir güncelleme talebimiz var. Yoksa bu işi yapacak firma bulamayacaklar. UKOME’nin yüzde 15 zammını yüzde 50’ye varan maliyet artışı çoktan geride bıraktı. Servis hizmeti verilmesi isteniyorsa bunun bedeli var. İkinci dönem başlamadan en az yüzde 20 zam geleceğini düşünüyorum. Bununla ilgili belediyeye de, İTO’ya da talebimizi ilettik. Yeni zam almak zorunluluk. Fiyatları belli bir seviyeye getirilmezse personel taşımacılığı tarafında da bu sorun olacak” dedi. 

270 araç yatırımı yaptık

2021 yılını 270 araç yatırımı ile kapatacaklarını da belirten Levent Birant, “Büyük otobüs de, 27’lik grup ve HTA ile binek araç grubu da var bunun içinde. Piyasadan araç temininde sorun yaşamasaydık, bu kadar araç yatırımı yapmazdık. Okullar açılırken bu sorunu gördük ve bunun 100 adedini Eylül ayında aldık ama bu araçlara şoför bulamadık. Şirketteki elinde belgesi olan herkesi araçlara bindirdik. Bakım grubundaki arkadaşlar da bu araçları kullandı ve Eylül ayındaki sıkıntıyı aştık. İstanbul’daki trafik sıkışıklığı nedeniyle 5 bin araç ile vereceğimiz hizmeti 7 bin araçla yapmak zorunda kalıyoruz. Araç ihtiyacı da artacak, maliyetler de artacak. 2022 Haziran ayına kadar bu durum çok değişmeyecek” dedi...

AYRINTILAR... AYRINTILAR... AYRINTILAR...

Efe Tur satışı 

Efe Tur’un Kamil Koç’a satışı görüşmelerinin sürdüğünü de belirten Levent Birant, “Şartların oluşması gerekiyor. Talepler var. İki taraf da değerlendiriyor. Uzun yol tarafı, servis taşımacılığından daha kötü durumda. 2 yıldır zarar ediyor ve en dip seviyede. Kurlara baktığınızda da, araç fiyatları çok arttı. 8 bin otobüs var şehirlerarası tarafında, ama yeni otobüs satışı 300-400 civarlarında. Bu durumda bu işleri sürdürmek ne kadar kârlı düşünmek gerekiyor. Uzun vadede şehirlerarasından tamamen çıkmayı düşünüyoruz. Kentiçi toplu ulaşıma enerjimizi ve kaynaklarımızı ayırma düşüncemiz var. Çünkü sürdürülebilir bir ticaret yok şehirlerarasında. Şehirlerarasında, en azından 3 yıl kadar normale dönüşün pek mümkün olmadığını görüyoruz. Bu işin temelinde öğrenciler var. Üniversitelerde hibrit eğitime geçildi. Yarısı var, yarısı yok. Binek araç seyahatleri çok arttı. Demiryolları hatları geliyor. Kamil Koç daha uzun vadeli bakıyor olabilir. Bir iki ay içinde bu netleşir. Olmazsa da firmamızla ilgili bir sıkıntımız yok. Dursa da büyük bir yük değil. Araç yenilemesi yapmayız. Bizim hatlarımız zaten niş hatlar. Efe Tur, İzmit Seyahat ve Öz Emniyet yoluna devam eder. Çok kaynak ve enerji harcadık. Bunu başka alanlarda değerlendirseydik çok daha avantajlı olurdu. 2022 için şehirlerarasında yatırım planı olmaz. 2023’e bakarız” dedi. 

Şehirlerarasında yeni örgütlenme

Şehirlerarasında firma sahiplerinin yeni örgütlenme çalışmalarının devam ettiğini de belirten Levent Birant, “Bu yeni oluşum, sektörün kendi yapacağı planlamalara ve düzenlemelere odaklanmalı. Esas sorun burada. Sektördeki verimsizlikte kim muhatap? Firmaların kendisi. Buna çözüm bulacak  olan da yine firmalar. Ortak bilet satış platformu, servislerin kaldırılması, şehiçinde bilet satış yerleri üzerinden bir birliktelik sergilesin. Bu birliğin bir iktisadi teşebbüsü olur, orada bir avantaj sağlar. Bir otobüsün yüzde 70 kapasitesi masrafa gidiyor. Şu andaki federasyon yönetiminde olanlar ücretli çalışanlar ve onlar bu işin ekonomik olarak kârını veya zararını gören bir noktada değiller. Bu dernek kuruluşu önemliydi. Acil olarak iktisadi işletmesi kurulup hızlı şekilde bilet satış otomasyonu, acente sistemi ve saat optimizasyonu yaparak, herkes için bir ekmeği nasıl ikiye çıkarırız diye bakmalı. Başka çıkış yolu yok. Şu anda bu iş yapılabilir bir noktada değil” dedi. 

Ürdün’de toplu taşıma faaliyeti

Ürdün’ün başkenti Amman’da toplu taşıma operasyonların 2019 Haziran ayında başladığını belirten Levent Birant, “Pandemi süreci orada da etkili oldu. Ama iş devam etti. 2021 Haziran ayında metrobüs hatlarının birinci fazı bitti. Temmuz ayında metrobüsler çalışmaya başladı. Şu an hem kentiçi ulaşımda hem de metrobüs tarafında 136 araçla çalışıyoruz. 135 araçlık yeni bir ihale yapıldı. Otokar ihaleyi kazandı. Bu araçların işletimi ile ilgili süreç devam ediyor. Arkasından 2,5 sene içerisinde metrobüsle ilgili yeni bir satın almayı planlıyorlar. En büyük aday biziz. Birkaç sene içerisinde orası daha da iyi olacak” dedi.

Gürsel: Türkiye'nin Uluslararası Ulaşım Operatörü
1989 yılında hizmete başlayan Gürsel, Türkiye’nin tamamında günlük yaklaşık 5.000’in üzerinde aracı ile 200.000 personel ve 40.000 öğrenciye, ülke genelinde 500’ün üzerinde kuruluş̧a hizmet veriyor.
Yolcu taşımacılığında sektörel lider olarak, Kent İçi Toplu Taşıma Operatörlüğü’nü uluslararası platforma taşıyarak Ürdün’ün başkenti Amman’da Gürsel Autobus olarak, şehir içi toplu taşıma hizmetleri için, komple filo ve garaj yönetimi hizmetlerini yürütüyor.
Şehirlerarası yolcu taşımacılığı faaliyetlerini, İzmit Seyahat’le sürdürüyor.

Sektör lideri Levent Birant ile Gürsel’in Kartal Soğanlık’taki merkezinde görüştük. Erkan Yılmaz