İyi turizm taşımacılığı için otogarda da işler iyi olmalı

RÖPORTAJ: ERKAN YILMAZ

Rena Tur Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Demirci’nin 12 yıldır sürdürdüğü sektör yolculuğu bir başarı hikayesi aslında. 38 yaşındaki Ömer Demirci Almanya Köln doğumlu. 2007 yılında Almanya’da televizyonlarda görüntü yönetmenliği yaparken bir anda ailesini de geride bırakıp Türkiye’ye dönme kararı veren Ömer Demirci ile özel bir söyleşi gerçekleştirdik. 

Ömer Demirci ile Zeytinburnu’ndaki şirket merkezinde bir araya geldik. Şirket merkezi ilk anda sizi şaşırtıyor ama daha sonra çok yönlü düşünmenin sonuçlarını görüyorsunuz. Şirkete girişte Hacivat Karagöz Lokumcusu adıyla açılmış bir mağazaya giriyorsunuz. İçinde binlerce ürünün bulunduğu mağaza iki katlı. Bu mağazanın üstü de Rena Tur’un merkezi. 

Dağlar iyi geçti 

Ömer Demirci’ye ilk olarak 2019’un nasıl başladığını soruyorum: “Kış turizmi iyi başladı, dağlar iyi geçti. Kötü geçti dersek, yalan söylemiş oluruz. Ama beklenen seviyede oldu mu? Olmadığını söyleyebiliriz. 2018’e göre 2019, yüzde 15-20 daha iyi. Yıla baktığımızda denildiği gibi patlama olacak bir yıl değil. Ben 2019’dan çok umutlu değilim. Turizmin eski günlere dönmesi Cruise gemilerinin tekrar Türkiye’yi rotalarına almaları ile mümkün olacak. Cruise turizmin temel taşıdır. Cruise ülkeye gidiyorsa o ülke güvenlidir. Ne zaman gelirse o zaman turizm patlama yapar 2019’da yok, 2020 bile şüpheli.”

Otogar iyi olursa…

“Turizm taşımacılığının iyi olması için otogarın iyi olması lazım” açıklamasını yapan Ömer Demirci, “Otogar iyi olur da arabalar oraya çekilirse, turizm tarafı gerçek turizm taşımacısına kalırsa hem kalite artar, hem fiyat anlamında da para kazanmaya başlarız. İki taraf da iyi olduğunda işler iyi gidiyor, ama bir taraf kötü gidince işler yine çıkmaza giriyor. Benim 1000 liraya beğenmediğim işe otogarın aracı, boşta kaldığı için 500 liraya gidiyor. Turizmdeki gelişme otogar ile bağlantılı” dedi.

Bir anda otogarcı olduk

“Rus uçağı düştü, bombalar patladı, darbe oldu. Biz olduk otogarcı” diyen Demirci, kriz yönetimi olarak B planını geçtiklerini söylüyor: “Biz aslında otogarcı falan değiliz. Çünkü turizm bizi taşıyamaz oldu. Ya araç satacaktık ya da alternatif üretecektik. Bu süreçte aracını satmayan, mevcudiyetini koruyan tek firma Rena Tur’dur. Alternatif ürettik, kendimizi otogara entegre ettik. Bu süreç sıkıntıyı atlatma, nakit dönüşü sağlama, kimseye mahcup olmama adına önemliydi. İyi, kötü para da kazandık ama amaç para kazanmak değildi, mevcudu korumak, çalışanlarımızın evine ekmek götürmesini sağlamaktı. Şu an otogardaki faaliyetimizi bitirdik. Kendi sektörümüze döndük.”

2018’de para kazandım 

2018 yılında turizm taşımacısı para kazanamadı yönündeki değerlendirmelerin aksine bir yorumu da var Ömer Demirci’nin: “Ben para kazandım. Çünkü yanlış yerlere, yanlış imzalar atmadık. Biz kendi değerimizi bilmezsek, bizim değerimizi kimse bilmez. Biz hiçbir zaman açıkta kalacağız korkusu ile hareket etmedik. Benim bugün hiçbir büyük acentem yok. Ama şu anda İstanbul’da sadece turizme araç ayırmış en büyük filo bende. Ben hiçbir acentenin kapısına gitmiyorum. 38 arabanın yatması demek, 15 günde şirketin batması anlamına gelir. Benim günlük 15 bin TL eksim var. Ben bunu göze alıyorum, kâr edersek ederiz, fiyatları kırmıyorum. Sen fiyatları kırarak acenteye giriyorsan, zarar ediyorsun” dedi.

Acenteden teminat istiyorum

Turizm taşımacılarının fiyatları değil, ödeme vadelerini, acentelerin istedikleri vadeleri konuşması gerektiğini belirten Ömer Demirci, “Tur şirketlerine en az 500 bin TL kredi açıyoruz, en az dört beş ay vade veriyoruz. Sonra da biz dua ediyoruz ki, işleri yerinde gitsin. Acenteler taşımacıdan teminat istiyor, ben de acenteden istiyorum. Alamıyorum ama istiyorum. Gün gelecek alacağım. Acente teminatı benden niye istiyor? Ben zaten teminatla çalışıyorum. Ben yaptığım işin parasını bugün alabiliyor muyum? Öyle bir şey yok. Acenteden, en iyi ay sonu alırsın. 38 aracın günlüğünü 2 bin TL desen aylık 76 bin TL. 10 günlük 760 bin. Aylık 2 milyonu geçiyor. Ben bu parayı zaten ay sonunda alabiliyorsam alabiliyorum, zaten teminatı vermişim. Acente de bana teminat mektubu verecek. Artık herkes herkese saygılı olmak zorunda. Piyasada arabacı kalmadığı zaman ortada acente de kalmaz. Bu işin ana bacağı arabadır. Uçağa parayı vermeden bindirebiliyor mu, otele parayı vermeden sokabiliyor mu, lokantada parayı vermeden yemek yedirebiliyor mu, o zaman bana gelince niye para yok” dedi. 

Uludağ’daki kaza

Uludağ yolunda yaşanan kazaya yönelik değerlendirmelerde de bulunan Ömer Demirci, “Bakanlık, belgeli ve kayıt altında olan taşımacı ile uğraşacağına Uludağ’da yaşanan kazaya baksın. Bu aracı kiralayan kim? Devlet usulsüz araba tuttuktan sonra biz ne yapalım? Şu anda miting arabalarına bir bakın. Belgesi, muayenesi varsa ben bu işi bırakacağım. Bakanlık yetkilileri önce oradan başlasın. Belediyelerin yaptığı taşımalarda hangi aracın belgesi var, hangisinde muayene ve rehber var? Sen 7 kişilik ailenle Çanakkale’ye git, ceza yersin, grup halinde seyahat ediyorsunuz diye. Belediyeler 20 bin kişi taşıyor, rehber yok araçlarda. TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya’nın belediyeler, okullar, dernekler taşıma yapamayacak yönündeki yaptığı açıklama da umarız hayata geçer. Sağlıklı bir seyahat süreci oluşturmak istiyorsak bir düzenleme olması lazım. Benim hakkım yeniyor. Düzenli vergimi veriyorum, muayene yaptırıyorum ama bir köşede bekleyen araç benim 1000 lira diye beğenmediğim işe 500 liraya gidiyor” dedi. 

U-ETDS önemli 

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın hayata geçirdiği Ulaştırma ve Elektronik Takip Denetleme Sistemi’ne (U-ETDS) yönelik açıklamalarda bulunan Demirci, “Biz turizmciliği var etmeye mi, yok etmeye mi çalışıyoruz? Çok yüksek gelir grubundaki Arap neden bize gelmiyor da Monaco’ya gidiyor? Buna bakalım. Turizm bir keyiftir, bir lükstür aynı zamanda. Siz gelen turisti kayıt altına almaya çalışırken turist kaçıyor ülkeden. Seyahat özgürlüğünü engelliyor bu. Zaten turist sınır kapısından geldiğinde onu sisteme kaydediyorsun. Sakıncası varsa zaten ülkeye sokma. Tekrar neden taşıma sürecinde kayıt altına alma ihtiyacı duyuyor da, onu tedirgin ediyorsun? TÜRSAB, U-ETDS noktasında neden ayağa kalktı? Bir acentenin sermayesi bilgileridir, yolcu listesidir. Bir çalışanın bu bilgileri farklı bir acenteye götürdüğünü düşündüğünüzde yaşanacak sıkıntı çok büyük olur. Bir de ismi yanlış girdiniz, alın size evrakta sahtecilik. Son bir saate kadar isim listesi girilecek. Bunu yapmak mümkün değil. Bir anda, gece sizden 30 araba istenir. Ben araba mı arayacağım, isim listesi mi gireceğim? Biz Çinli turistin ismini Türkçeye çevirip girmekte kaybettiğimiz zamanı bir düşünün. U-ETDS sistemi şehirlerarası için uygundur ama biz arabamızı koltuk bazlı satmıyoruz. Bize uymaz. Bize uyacak bölümü araç bilgisi… Şoför bilgisini, kime iş yaptığımı gireyim. Bu, vergisel anlamda kayıt dışılığı önler ve ben buna varım. Bizim yönetebileceğimiz yapıya gelsin U-ETDS. Bize denilsin ki, 24 saat içerisinde yaptığın işleri girmek zorundasın. Bizden araç istenecek biz ‘U-ETDS bilgileri yok gönderemem’ diyeceğiz. Turistler ne olacak o zaman? 4 yıldır Karaköy’e gemi geliyor turizmin hali ortada. Turizm demek sadece otobüs demek değil ki. Turizm demek, otel, restoran, halıcı, alışveriş merkezi demek, istihdam demek… Turizm bu kadar baltalanmaz. Bakanlık bunda ısrar ederse kimse yakında bu işi yapmak istemeyecek, o zaman da yurtdışından ithal taşımacı getirmek zorunda kalacaklar. Bu ülkede aktif vergi veren ve aktif sermeye ile yürüyen tek sektör taşımacılık sektörüdür” dedi. ■


ÖNE ÇIKANLAR... ÖNE ÇIKANLAR... ÖNE ÇIKANLAR...