MAPAR Otomotiv Başkanı Yalçın Şahin: Bu sezon otobüsçünün altın dönemi olabilir

Röportaj: Erkan YILMAZ - Muammer BAŞKAN 

Karayolu yolcu taşımacılığı sektörünün sevilen ismi MAPAR Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Şahin ile bir araya geldik. 2023’ün ilk 6 ayını ve ikinci yarıyıla yönelik beklentileri konuştuğumuz Şahin, “Öncelikle seçimlerin ülkemize hayırlı, uğurlu olmasını diliyorum” dedi. 
”İlk 6 ay açısından, büyük otobüs pazarına baktığımızda 3 markanın da beklemediği kadar araçlar yok sattı” diyen MAPAR Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Şahin, bunun nedenlerini de şu şekilde açıkladı: “Pandemi süreci, ardından Rusya-Ukrayna savaşı derken üretim adetleri çok düştü. Öncelikle binek araçlar tarafında başlayan, daha sonra kamyon ile devam eden ve 2023’le birlikte otobüse de yansıyan çok az adetlerde üretim, buna karşılık da çok yüksek karlılık süreci oluştu. Otobüs fiyatları, istem dışı, Euro bazında çok yüksek arttı. 2022-2021 ve hatta 2020’ye dönersek, otobüs bir durağan süreç yaşıyordu. Araç zoraki satılıyordu. İkinci elde de satılırken, muhakkak ki bir amortisman kaybı oluyordu. Fakat şu anda, 1990’lı yıllardaki gibi; önceden para yatırılıyor, araç bekleniyor, alıp, kullanıp sattıktan sonra para kazanılan bir hale gelindi. Kredi faizlerinin yüzde 3-4 arasında yüksek seviyelerde olmasına rağmen, otobüs alanlar, yüksek enflasyonla birlikte 3-4 ay süre ile taksit ödedikten sonra faiz ödeseler bile para kazanacaklarına inandıkları için bu alımları yaptılar. Bakıldığında, ikinci el ile sıfır arasında Mart ve Mayıs arasında 1 yaşında veya 6 aylık arabalar satıldı. 2021 ve 2022 model otobüslerin fiyatı yeni aracın fiyatını geçmişti. İnsanlar eski arabasını sattı. Üstüne para koymadan yeni arabaya yazıldı. Bunlardan dolayı revaçtaydı. Hem ikinci el değerleri hem de döviz bazında fiyatlar -bana göre istem dışı- çok arttı. Daha önce 250-270 bin Euro’ya satılırken, şu anda 400 bin Euro’ları bulan otobüsler var. Avrupa’da da muhakkak bir enflasyon var. Dünya ortalaması yüzde 10 deseniz bile, bana göre yüzde 80’lere gelen kârlılıkla birlikte fiyatlarda artış var. Bu da bence bir balon. Bunu bir binek ve hafif ticariyi örnek göstererek kısıtlamamak lazım. Bu ne demek: A arabası binekte 15-20 milyona satılıyor diye otobüs de 10 milyona satılacak mantığını gütmemek gerekiyor. Bir tanesi ticari araç. Bunun taşınabilirliğini hep beraber yaşayıp göreceğiz. Ben bir balon oluştuğunu düşünüyorum.”  

Fiyatlar geri gelecektir 

“Pandemi ve savaşlarla birlikte üreticilerin de öğrendikleri oldu” değerlendirmesinde bulunan Yalçın Şahin, “Eskiden hep adede gidilirdi. Türkiye’nin yüzde 50-60-65 pazar payını ben alayım düşüncesiyle çok üretim yapılıyor, kârlılık da az oluyordu. Şu anda doğru adedi yapıp, fazla kâr edilmeye doğru gidiliyor. Üretimde bazı parçaların tedarik sıkıntısı çekildiği için adetli üretim de zaten ister istemez 3 yıldır olmuyordu. Bu ne kadar devam eder? Ben, 2024’ün sonuna kadar taşınacağını ve 2025 itibariyle tekrar fiyatların geri geleceğini düşünüyorum. Yarın Euro kurunda çok büyük artışlar olursa bir anda 400 bin Eurolardan 270 bin Euro fiyatlara gelebiliriz. İkinci el ve yeni fiyatları 2024’ün sonuna kadar gider, çünkü yeterli otobüs yok” diye konuştu. 

Büyük otobüste 1000’li adetler…

3 markanın da 2023 yılına yönelik ürettiği tüm araçları sattığına dikkat çeken Şahin, büyük otobüs pazarının 1000’li adetlere doğru gittiğini söyledi:  “Krediler açılmaz,  bu araçların teslimatının yapılacağı Temmuz ve Ağustos aylarında döviz çok artmaz ya da çok mücbir sebep yaşanmazsa, bu arabalar 31.12.2023 sonuna kadar alınacak. Yaşansa dahi, almayanın arabalarını alan olur. Dibi bir anda görmez, en yükseği gördüğü gibi. 2024’te de bunu taşıyabilir. Şu gidişata göre büyük otobüs pazarında 1000’li adetlere doğru gidiyoruz. 800 garanti, 1000 olabilir.”

Doğru planlama yapılırsa

“Doğru seferler açıldığında şehirlerarasında, turizm taşımacılığında da bahsedilen 2019-2018 yılındaki turist seviyelerine ulaşırsak ciddi araç eksikliği olabilir” değerlendirmesini de yapan Yalçın Şahin, “Yıkıcı rekabet yapılmazsa, 2022, bunun önemli bir göstergesiydi, yakıt fiyatlarının şu an nereye geleceğini bilmiyoruz, ama otobüsçü doğru fiyatlandırmayı yaparsa, çok ciddi paralar kazanılabilir. Ayrıca otomotiv sektöründe de çok ciddi paralar kazanılacağını düşünüyorum. Burada otobüsçü, boşuna lastik, boşuna yakıt, boşuna aracın amortismanını bitirmeden kesinlikle doğru fiyatla, doğru taşımacılık modeli üzerine çalışmalı. Kesinlikle yıkıcı rekabet olmamalı. Yolcu kapasitesi belliyken, siz daha fazla sefer yaparak, bu kapasitenin çok çok üzerine çıkarsanız, hiçbir firma beklediği geliri elde edemez. 

Otobüs bilet fiyatları, uçak fiyatlarına gelmemeli

Ama burada da zaten ekonomik sıkıntı içinde olan vatandaştan daha fazla para alayım anlayışı ile hareket edilmemeli. Otobüs bilet fiyatları, uçak fiyatlarına gelmemeli. Bazı bölgelerde doğru planlamanın yapıldığını gözlemliyoruz. İnşallah sektörün tümüne yansır. Çünkü sektör boşu boşuna yıllarca yıkıcı rekabet yaptı, sermayesini harcadı. Tüketilen yakıt, lastik de milli servet. Hangi ilde ne kadar yolcu taşındığı Bakanlığın UETDS verilerinde var artık. Sektörün bu veriler ışığında planlama yapması çok önemli. Meslek örgütlerinin bu aşamada sektöre yön vermesi kesinlikle katkı sağlayacaktır. En önemlisiyse verileri doğru okumak ve otobüsçülük sistemi içerisinde en iyi şekilde kullanmaktır. Bu veriler doğru şekilde kullanıldığında geleceği doğru planlamak mümkün olacaktır. Çok büyük sektör, gücünü doğru kullanabiliyor mu, hayır, hâlâ kullanamıyor” dedi.

İkinci el aracın kıymeti…

Şahin, MAPAR Otomotiv olarak, otobüslerin revizyonlarla tekrar hizmet vermesine önemli katkılar sağladıklarını belirterek, “Faizlerin ve araç bedellerinin de yüksek olması ile beraber, 2013, 2014, 2015, 2016 ve 2017 modellerimiz para etmeye başladı. Bizim araçlar Avrupa’daki gibi değil. Bizde yılda 300 bin km, Avrupa’da yılda 50 bin km yapıyor anlayışı ile hareket ediliyor ve yıpranan araçlara değer verilmiyordu. Otobüsçü, bizleri de dinleyerek, merdiven altlarında değil, doğru yerlerde revizyonların yapılmasıyla ikinci el aracının aslında çok değerli olduğunu gördü. MAPAR Otomotiv bu dönüşüme çok önemli katkılar sağladı. Otobüsçü, borçlanmadan ve müşterinin bindiğinde şikayet etmeden gidebileceği seyahat otobüslerine sahip olabileceğini gördü. Sektöre bu katkıyı sağlamak bizi de mutlu ediyor. İlk 6 ayda ikinci el ve sıfır satışı olarak 230 adetlere geldik ve 2023 yılını MAPAR Otomotiv olarak 300 adetlerde kapatmayı hedefliyoruz” dedi. ■

Yeni Aksaray ve Kale Seyahat Mapar Otomotiv’de 

MAPAR Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Şahin ile röportajımızı tamamlarken aynı anda Yeni Aksaray Seyahat Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Yumuşak, Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Yumuşak, Kale Seyahat Yönetim Kurulu Başkanı Ali Rıza Çelebi ziyaretine geldiler. Yeni Aksaray Seyahat’in Yalçın Şahin’e çok özel bir ahşap otobüs maketi armağanı oldu; biz de bu ana tanıklık ettik.   

İbrahim Yumuşak, Ali Rıza Çelebi, Yalçın Şahin, Nurettin Yumuşak

İbrahim Yumuşak, armağanını takdim ettikten sonra, “Yalçın Amca, bugüne kadar bize bu araçların hep gerçeğini verdi. Yeni Aksaray Seyahat ve MAPAR Otomotiv çok özdeşleştiği için Yalçın Amcanın bürosunda böyle bir objenin olmasını çok istiyorduk. Farklı bir ürün olsun diye de bekliyorduk. Uzun emek ve uğraş sonucunda bu araç ortaya çıktı. İnşallah uzun yıllar burada kalır. Yeni yatırımlar yaptık. Pandemi bitti, seçim bitti. Bayram tatili 9 gün. Bir seyahat edememe dönemi vardı. İnsanlar yeni planlamalar yapacak. Ama sektöründe bu noktada doğru fiyatlandırmalar yapması sektöre kazandıracaktır. Doğru fiyatlandırmalar yapmaz isek sektör bu sezonu da kaybeder. Biz, her hâlükârda sezonun iyi geçmesini bekliyoruz” dedi.

Yalçın Şahin, “Biz her zaman otobüsçünün faydasına olacak çalışmalar yaptık. Sezon geliyor, sezonu birlikte yaşayacağız. Önemli olan otobüsçünün birbiri ile iç içe olması ve rekabeti yıkıcı şekilde yapmaması. Doğru ve akılcı şekilde yapılırsa sezon da kazançlı olur” dedi. 

---------------

Yalçın Şahin’le sektör üzerine röportajı Başakşehir, İkitelli O.S.B.’de bulunan Hıdır Usta binasında, ödül dolu ofisinde Muammer Başkan’la birlikte gerçekleştirdik. ERKAN YILMAZ

Taşıma Dünyası Gazetesi 415. sayı