Sektörde araç sıkıntısı var

Turizm taşımacılığı, personel ve okul taşımacılığı alanında hizmet veren iki firması bulunan Reyhan Şeker, araç sıkıntısının giderek arttığına dikkat çekerek, “Bireysel araç sahipleri sektörden çekildi. Çok ciddi araç sıkıntısı var. Personel ve servis taşımacılığına yönelik gerçek boyutu yıl sonunda görebileceğiz, çünkü belgesiz şekilde dolaşan 10 bin aracın olduğu söyleniyor. Bu araçlar belgelendirilmezse piyasadan çekilecekler, o zaman sıkıntı daha da büyüyecek” dedi. 

Turizme yönelik bu yılki beklentilerin çok olumlu olduğuna dikkat çeken Şeker, “Son iki-üç yıl gerçekten çok zorlu geçti. Bu kötü süreçte, araç satmak yerine öncelikle mevcudu koruduk, ilave işler alınca araç yatırımı yaptık. Firma sahiplerinin, bireysel otobüsçülerinin yaşanan süreçleri çok iyi analiz etmeleri büyük önem taşıyor. Görsellik peşinde değil, bütçesinin tanıdığı imkan çerçevesinde hareket etmesi ve yapabileceği işin peşine düşmesi gerekiyor. Bazen meslektaşlarımız bu işin biraz şov tarafını görerek hareket ediyor ama hayat öyle değil. Bütçene göre hareket edeceksin. İhtiyacın neyse, ödeme imkanın neyse o yatırımı yapacaksın. Bugünkü yapını yüzde 50 azalttığında tekrar aynı yapıya gelme şansın yok, ancak dikkatlice ilerleyerek zaman içerisinde üzerine koyarak veya mevcudu koruyarak gidebilirsin. Araba satmaya kalkıp sezon sonu sistemi döndürmeye kalkarsan bu, günü kurtarmak olur. Bu sektör büyük iniş ve çıkışları olan bir sektör. Bu süreçlere kendini iyi ayarlayacaksın. Bir anda büyürseniz o yapıyı kontrol etme imkanınız da zorlaşır. Biz yıllardan beri işin içerisindeyiz günü kurtaran tarafta olmadık, daha uzun vadeli düşünüyoruz. Düzenli yenilediğimiz için filoyu genç tuttuk ve ikinci elde değer kaybına uğramadık” dedi. 

Personel ve servis taşımacılığı alanında Kartal Tur adıyla hizmet verdiklerini belirten Reyhan Şeker, “Belgelendirme süreci ile bu alanda biraz toparlanma oldu, ama sektördeki yapıya yönelik asıl sonuçları bu yıl sonunda okullar açılırken ve 2019 başında görmek mümkün olacak. Bu alanda herkesin söylediği şu; belgesi olmadan çalışan yüzde 20 dolayında servis aracı var. Bu araçların, bu orana göre 10 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu araçlar önümüzdeki süreçte belgelendirilmezse bir şekilde piyasadan çekilecekler ve o zaman gerçek boyutlarını görebileceğiz. Ancak bir gerçek daha var ki, araç yok. Firmalar, sırf bu dönemde iş devam etsin, bir çözüm bulabilirim umuduyla 10 liraya aldığı işi tedarikçisine 12-13 lira ödeyerek götürme çabası içinde. Birçok firmaya fabrikalardan teklif gelmesine rağmen kendi yapısına ve işin döndürebilirliğine bakarak iş bile almıyorlar” dedi. 

Sektördeki asıl sıkıntılardan birisinin de şoför bulamama olduğunu belirten Reyhan Şeker, “Araba almak için imkanınız olsa bile aldığınız arabayı kullanacak profesyonel anlamında iyi şoför bulma sıkıntısı var. İstanbul’da hergün firmalara şoförlerle ilgili yağmur gibi şikayetler geliyor. Çünkü kaliteli şoför kalmadı. Bu mesleği ekonomik şartlarından, çalışma koşullarının ağırlığından dolayı terk ettiler. Tabii, taşımacılıkta elde edilen gelirlerin az olmasının bunda büyük etkisi var. 150-200 liraya aylık servis çekiyorsun. 22 günle çarptığında bu rakam 4 bin 400 lira. Sen 1600 TL şoföre veriyorsun. Yakıtı, sigortası, vergisi, belgesi, bakımı var. Bir söz var; “Mantığın bittiği yerde askerlik başlar”, bu bizim sektörde de geçerli. Mantık yok. Biraz ücreti artırmak istiyorsun, karşında birçok oyuncu var. Birden 15 firma gözünü karartarak, senin 10 lira dediğin yere 8 lira diyerek bu işi alabiliyor. Eskiden bir servis aracı gün içerisinde 2 hatta 3 iş alabiliyordu. Şimdi 2 iş yapan kaç servis aracı var” dedi.  

Okul alanında çok daha küçük ölçekli de olsa hizmet verdiklerini belirten Reyhan Şeker, “Bu tarafta da yeni Yönetmeliğin getirdiği zorunlulukların maliyetleri konusu var. Sensor, kamera, renkli cam gibi zorunluluklar araç başı 8 bin lira civarında bir maliyet getiriyor. İSTAB ve İTO olarak yetkili mercilere görüşlerimizi aktardık, şu anda mevcut araçlara bu sistemleri hayata geçirecek şirket yok. Bunu yaptığınızda sizin aracınızın sorunsuz muayeneden geçebileceğine yönelik bir ışık da yok. Sadece 50 bini aşkın aracı bulunan İstanbul’da kim yapacak bunu? Bu zorunluluklar aracın üretiminde, sıfır araçlarda olmalı ve biz de ona göre araç almalıyız. Bunu zamana yayarak, biz de eski araçları vererek bu donanımlara sahip yeni araçları alabilelim ve sistem kendini yenilesin. İnsanların evine ekmeğini zor götürdüğü bir dönemde 8 bin liralık maliyet gerçekten çok ağır. 

Bizi asıl üzen nokta ise Yönetmelik hazırlanırken Sanayi Bakanlığı dd diğer bakanlıklar da bizden görüş almadı. Evet, araç içinde unutulan çocuklara yönelik gerçekten bir çözüm bulunması gerekiyor. Biz de yaşananları onaylamıyoruz, ama bütün bunların mantıklı ve sürdürülebilir bir şekilde olması gerekiyor. Çok hassas bir sektör ve bu sektör para kazanmadan bu yapıyı sürdürmeye, bir çözüm bulmaya çalışıyor. Ülke ekonomisine katkı yaratıyoruz. Biz araç almadığımızda otomotiv sanayi kime satacak bu araçları? Bizle birlikte milyonlarca insan bu işten ekmek yiyor” diye konuştu. ■