System Transport - Taşkın Arık: 2024 zor bir yıldı, 2025 daha zor olacak

■ Erkan YILMAZ

Turizm taşımacılığı alanında 20’nci yaşını kutlayan İstanbul merkezli System Transport Yönetim Kurulu Başkanı Taşkın Arık ile bir araya geldik. Taşkın Arık ile 2024 yılının değerlendirmesi ve 2025 beklentilerine yönelik çok özel bir söyleşi gerçekleştirdik. 

90 milyon TL civarında araç yatırımı 

“2024 yılı, System Transport’un bir yıl öncesine göre her anlamda hedeflerine ulaştığı bir yıl oldu” açıklaması ile değerlendirmelerine başlayan Taşkın Arık, “2024 yılında ciro ve kârlılık hedefimiz tuttu. 2022 ve 2023 yılında yapmak istediğimiz ama yapamadığımız yatırımları da yaptık. Araç filomuz ciddi derecede büyüdü, 90 milyon TL yatırımla, şu anda 75 araçlık bir filoya sahibiz. 2025 yılı içerisinde gelecek araçlarla birlikte 100 adede ulaşacak. Hedeflerimizin tutmasında System Transport’un girişkenliği ve yeniliklere açık olması önemli etken oldu. Dijitale yönelik yatırımlarımız bu yıl da artarak devam edecek. Bu alana yatırım yapmak da pahalı. Bundan sonra yatırımlarımızın büyük çoğunluğu dijital olacak. İnsanlar artık satın almalarını direkt mobilden yapıyor, üstelik daha uygun fiyattan alıyorlar” dedi.

İstanbul, turist için de pahalı

İstanbul’un herkes için çok pahalı hale geldiğini, ancak yaptıkları iş özelinde dile getirmek gerektiğinde turist için de çok pahalı olduğunu belirten Taşkın Arık, “Oteller ve restoranlar çok pahalandı, İstanbul’a evet, turist geldi ancak bu işi hakkıyla yapan turizm taşımacılarına çok nitelikli bir sayıda olmadı. Talep edenle, talebi veren tarafın yasal altyapısı yetersiz. Kârlılık istediğimiz seviyede olmadı” dedi.

------------------------------------

Yatırımın gerçek anlamını bilmiyoruz

Yatırım yapmak mevcudiyeti korumak mı, yoksa üzerine koymak mı, buna bakmamız gerekiyor. Şu anda sektörümüzdeki yatırım şekli, var olan mevcudiyetini korumak için yapılanlar. 2020 model aracını veriyor, 2024 alıyor. Yatırım yapmak bu değil, bu yenileme. 5 araç veriyor, 3 araç alıyor. Bu küçülme aslında. Yatırımın gerçek anlamını bilmiyoruz. System Transport gerçekten yatırımcı bir firma. Gürsel, Altur yatırımcı firmalar, bunlar kendini devamlı geliştirip yeni pazarlar buluyorlar. Turizmciler mevcudiyetini korumak adına piyasaya baskı kurmuyorlar. Geleneksel yapıdaki firmaların değişimini beklememiz gerekecek.

------------------------------------

Sorun geleneksel yapı 

Sektörde en büyük sorunun, babadan oğula geçen işlerde geleneksel yapının korunması olduğuna dikkat çeken Taşkın Arık, “Bu iş babadan oğula geçtiği için nitelikli bir şekilde kâr oranı belirlenmiyor ve çok ciddi derecede yıkıcı bir rekabet yaşanıyor. En büyük sıkıntı babadan oğula geçen firmalarda geleneksel yapının hâlâ devam ediyor olması. Yeni kuşaklar da alıştığı rahatlığı bozmak istemediği için, babasından gördüğü iş anlayışını aynı şekilde devam ettiriyor. Daha modelli bir arabayı filoya katıyor olmak onlar için önemli bir yenilik anlamına geliyor. Babadan oğula geçen firmalara dikkat ederseniz büyük çoğunluğu oldukları yeri korumaya çalışıyorlar. Yeni bir anlayışı işlerinin üzerine koymuyorlar. Hedefleri olmadığı için de kârlılık oranları çok düşüyor. Devlet yeni değerleme oranı ile zam yaparken meslektaşlarımız, aldıkları işlere yüzde 44 zam yapamıyorlar. Sorun tüketici değil, sorun biziz. İşin garip tarafı sorunun bizler olduğunu herkes biliyor. Karşı taraf da bunu fırsata çeviriyor. İş olduğu zaman her yerde iş var. İş olmadığı zaman da hiçbir yerde iş yok. Bunun farkında değiller. Bunun farkına varsalar, maliyet hesaplarını daha iyi yaparlar ve fiyat tekliflerini de ona göre verirler. Ama bunu vermiyorlar. En büyük sebep de dile getirdiğim gibi, gelenekçi yapıda insanların sadece mevcudiyetini koruma isteği, teknolojiye veya kendini geliştirmeye yönelik yatırım yapmaması. Rahatlık var. Niye yatırım yapsın! Belirli bir geliri var. İşine gidip geliyor. Ama dünya başka bir yöne gidiyor. Yeni sistemin nasıl döndüğünün farkında bile olmuyorlar” dedi. 

------------------------------------

Ben bir işadamıyım

Ben bu işi babamdan devralmadım. Kendim kurdum. O yüzden geleneksel yapı içinde olmadım. Ben ulaşım üzerine kurguladığım bir işadamıyım. Dijitale yönelik neler yapabileceğimi sürekli araştırıyorum. 

------------------------------------

Şirketim hayal ettiğim noktada değil 

Babadan oğula geçen geleneksel firmaların dışında 20 yıldır varlığını sektörde sürdüren başka bir firma yoktur diye düşüyorum. 20 yılımız hep bir büyüme ile geçti. Araç sayımız ve model yaş ortalaması ile çok önde gelen bir firmayız. 2005 yılında firmayı kurdum. O günlerdeki esen büyüme rüzgarı, AB’ye yönelik olumlu adımlarla başlangıcımız zorlu ama güzel oldu. İlk 12 yılı çok güzel geçirdik. Şirketim hâlâ hayal ettiğim yere gelmedi. Piyasadaki dengeye göre iyi bir ciromuz var, ama benim istediğim noktada değiliz. Bu saatten sonra şubeleşme yoluna gideceğiz. Bodrum ve Antalya’ya açılıyoruz. Şubeleşme anlamında adımlarımız artacak. Yurtdışı turlara olan talep çok yoğun oldu. 2024’te otobüslerimizin yüzde 35’i yurtdışı turlara çalıştı. Bu yıl da yurtdışı turlara ilginin daha da artacağını düşünüyorum. ■

------------------------------------

Firmalar çok yıprandı

Firmalar artan maliyetler azalan gelirle çok yıprandı, 2024 yılı zor bir yıldı, 2025 daha zor bir yıl olacak 

Ekonominin bellirsizliği döviz kurlarının sabit kalışı, faizlerin son derece yüksek oluşu birde bunun üzerine firmaların çalıştıkları acentelerden alacağını uzun vadelerle alması ayakta kalmayı daha da zor hale getiriyor. Kurların düşük kalmasına rağmen artan enflasyon nedeniyle her ay araç fiyatları da artıyor.  Sigorta, bakım, onarım ve personel maliyetimiz sürekli artıyor. 

Babadan oğula geçen firmaların hesapsız egoları Türk turizm taşımacılığına çok büyük zarar veriyor. Geleneksel firmalar, mevcut hayatlarını devam ettirmek için ‘ben’ merkezci egolarıyla herkese zarar veriyorlar. Maliyet hesaplamalarını bir çoğu kesinlikle bilmiyor. Sorsanız hepsi akıllı herşeyi biliyor en akıllısı diğerinden 10 bin TL fazlasına iş yaptığı için kendini farklı görüyor. Ben sektöre dair umudumu yitirmiyorum. Çünkü hepsi aynı değil. Baba mesleğine değer veren, ülke ekonomisine katkı sağlayan çok değerli firmalarımız var.

------------------------------------