Ulaştırma ve Toplu Taşıma Sistemlerinde Sıklık - 15

Anadolu’da şehir kültürü – bilinen anlamda - Hititler, Frigler, Lidyalılar, Sümerler’ e kadar uzanmakta olup, özellikle Karasal Anadolu’daki şehirleşmede Hititler’ in varlığı görülmektedir. Takibinde; Anadolu’ da –kültür ve dil olarak- Grek egemenliğinin olduğu Bizans Çağı’nda, eski tarihlerden o döneme aktarılan şehir yapılarının yok olmaya yüz tuttuğu, Anadolu’ da özellikle yer yer Ege, Akdeniz ve Karadeniz’ de koloni şehirleşme örneklerinin görüldüğü bilinmektedir. Bu dönemde Bizans-Pers çekişmesi kaynaklı olarak Doğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz’ de, mutlak hâkimiyetin olmadığı ve çatışma sahalarının olduğu ve dolayısıyla kale şehirlerin bulunduğu bir ortam mevcuttur. Anadolu’ da Selçuklu Çağı’ nın başlangıcı, siyasi-kültürel-ekonomik birliğin satıh boyunca sağlanmasını ifade etmektedir. Dolayısıyla, Selçuki Dönemde Orta Anadolu, Ortadoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve İç Batı Anadolu boyunca karasal satıhta, Sivas, Erzurum, Erzincan, Konya, Kayseri, Kars, Manisa, Kırşehir, Karaman, Malatya, Ahlât, Adilcevaz, Aydın gibi şehirler kendine has ve bütünlüklü karakteriyle kurulmuş ve belirgin bir rol oynamaya başlamıştır. Osmanlı Çağı’nda ise; medeniyetin kimliğini yoğunluklu olarak verdiği ve eserlerini bıraktığı şehirler; Bursa, Edirne, Balıkesir, Aydın, Denizli, Kastamonu, İstanbul, Kocaeli, Bilecik, Kütahya ile Balkanlarda, Üsküp, Kalkandelen (Tetova), Ohri, Selanik, Manastır, Şumnu, Razgrad, Plevne, Filibe, Gümülcine, Dimetoka, Prizren, Priştina, Tiran, Elbasan, Berat, İşkodra, Yenipazar (Novipazar), Saraybosna, Belgrad, Sofya olarak öne çıkmaktadır. Ancak Osmanlı Çağı’ nın yükselişi, Osmanlı şehir ve kültür algısının, Anadolu, Balkanlar, Rumeli, Kafkaslar, Bilad-ı Şam (Suriye, Ürdün, Lübnan, Filistin), Irak, Hicaz, Karadeniz’ in kuzeyi ile Kuzey ve Orta Afrika olmak üzere bütün bir coğrafyada hissedilmesini beraberinde getirmiştir.