Coğrafya Kaderdir; Bir Edebiyat Durağı Küçükçekmece

YAZAN: KORKUT AKIN

Küçükçekmece, İstanbul kalabalığının, gürültüsünün, karmaşasının dışında kalmış; yakın bir zamana dek “sayfiye” alanı olarak da düşünülebilecek bir ilçe. Dışarıdan bakanlar kadar içinden çıkanlar da pek umursamamış, kendi yağıyla kavrulmuş bugüne kadar. 

Küçükçekmeceli Kemal Çebi, belediye başkanı olunca, en çok da sosyal konulara, onların içinde de kültür ve sanata yönelik çalışmalara destek vermek için Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü’ne -daha önce Bursa Nilüfer Belediyesi’nde yaptıklarıyla tanıdığımız- Güney Özkılınç’ı getirmiş. 

O da, Nilüfer Belediyesi’nin sergisini açtığı ama kitabını yayımlayamadığı “Nâzım Hikmet’in Ellerinin İzinde” –gerçek bir arşiv, tam bir armağan kitap- ile başlamış hizmet vermeye. Ardından, göğün sahibi “Kuşların Evi Küçükçekmece”nin, şimdi de “Bir Edebiyat Durağı Küçükçekmece”nin okurlara ulaşmasını sağlamış.

Kimler geldi, kimler geçti…

“Bir Edebiyat Durağı”nı Gülsüm Cengiz hazırlamış. Mehmet Akif Ersoy, Yusuf Ahıskalı, Hasan İzzettin Dinamo, Afşar Timuçin,  Çetin Altan, Yaşar Kemal, Mıstık (Mustafa Eremektar), İlhami Bekir, Enver Gökçe, Eray Canberk, Ömer Açık ve Küçükçekmece’den “kuşlar gibi geçenleri” sıkı bir araştırma ve çalışmayla ortaya çıkarmış. Okuması da içinde yer alan anı ve öykücükler de çok keyifli bir kitap. Tam okumaya heveslenenlere…

Küçükçekmece Belediye Başkanı Kemal Çebi, “Küçükçekmece; Anadolu’nun çok kültürlü, çok renkli yapısına cömertçe ev sahipliği yapan, tüm yaşanmışlıklarıyla İstanbul’un özgün ilçelerinden biridir. Özellikle Menekşe ve Basınköy edebiyatımızın önemli simalarına ev sahipliği yapmıştır. Bizler, bu kıymetli şahsiyetlerin izlerini bir kitapta toplayarak, ilçemizin bir anlamında edebiyat envanterini bu kitapla okuyucuya sunuyoruz” derken Küçükçekmece Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Güney Özkılınç, “Okur bu kitapta, ismi Çukurova ile özdeşleşmiş olan usta kalem Yaşar Kemal'in, en az Çukurova kadar Küçükçekmece’yi de yazdığına ve nice yazarların bilinmeyenlere şahit olacak” ifadelerini kullandı. 

Gelişmenin ilk adımı…

Gülsüm Cengiz’in edebiyat üzerinden anlattığı Küçükçekmece’nin bir de yazar ve şairlerin dışında gelişimi var… Kara tren gidip yerine elektrikli banliyö geldiğinde Küçükçekmece’de de elektrik yaygınlaşmış. Elektriğin mahallelere ulaşması hem aydınlatma hem de aydınlanmayı sağlıyor; doğal olarak geceler uzuyor ve o uzun gecelerde kitap okunması mümkün oluyor. Bir ek daha var, Menekşe’ye su da aynı dönemde gelmiş. Elektriğin ve suyun hayatı kolaylaştırdığı kesin, ama zorlaştırdığını da unutmamak gerekir; çünkü üzerinde gecekonduların bulunduğu arazilerin sahipleri, (günümüz deyimiyle rant için) yıkımlara girişmiş. 

Bir Edebiyat Durağı’nı kapatıp, gözlerimi kısarak düşünüyorum: Gecekonduları yıkıp yerlerine beton yığını ruhsuz apartmanlar dikilmesi yaşamın tadını da kaçırmış. Gecekondular bahçe içinde, müstakil, muhakkak bir ağaç, birkaç çiçek, tavuk beslenen, komşuluk ilişkileri güçlü mekânlardı. Önce iki-üç katlı, ardından beş-on, derken sadece güneşi değil rüzgârları da engelleyen, daracık sokaklarda üzerinize üzerinize gelen devasa hayaletler gibi gökdelenler yapıldı. Bağlı olarak kimsenin kapı komşusunu bile tanımadığı insanlar topluluğu oluştu. 

Armağan kitapların gerekliliği

Belediye ve benzeri kurumların yayımladığı bu tür armağan kitapların bir yararı da, sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik gelişmelerin yeniden gündeme getirilmesiyle birlikte yaşanan değişimler üzerine insanların düşünmesini sağlamaktır. Öyle ya, “geçmişini bilemeyenler geleceğini bilemezler”. ■

- Bir Edebiyat Durağı Küçükçekmece, Gülsüm Cengiz, Edebiyat ve mekanların bilinmeyenleri… Küçükçekmece Belediyesi Kültür Yayınları - 2021, 399 s.