11 Mayıs 2021 tarih ve 31481 sayılı Resmi Gazete’de, Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayınlandı. Yayınlanan geçici düzenlemede 25 koltuk şartının 18 koltuk olarak uygulanmasına imkan tanındı. Bu imkan için de 1 Ocak 2022, son tarih olarak belirlendi. Sektör mensupları ise şartların giderek zorlaştığına ve yolcu talebindeki düşüşün devam ettiğine dikkat çekerek 18 koltuk taşıt kullanma imkanının sürekli hale getirilmesini talep ediyor.

18 koltuk nefes aldırdı 

Nişikli Turizm Yönetim Kurulu Üyesi Erdinç Nişikli, 18 koltuklu taşıtların belgeye kayıt imkanının çok olumlu olduğunu ve zaten sıkıntıda olan sektörün bu imkanla bir ölçüde nefes aldığını belirtti: “Avrupa’da istediğiniz taşıtla yolcu taşıma imkanı varken ülkemizde sınırlamaların getirilmesini doğru bulmuyoruz. Avrupa’da belgenize kayıtlı taşıtı turizme de gönderebiliyorsunuz, tarifeli seferlerde de kullanabiliyorsunuz. 19 kişilik araba da yazdırabiliyorsunuz. Hiçbir engel yok. Piyasa kendi koşullarını getirmiş zaten. Pandemi sürecinde düşen yolcu talebini Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yetkilileri de gördü ve Mayıs ayında çok doğru bir adım attı ve 25 koltuk olan şartı 18’e çekti.

Doluluk oranları çok düşük

Biz zaten 600-700 km’lik hatlarımızı küçük otobüslerle yapmıyoruz. Bunu yapmaya kalksanız yolcu da istemez zaten. Biz bu taşıtları Tekirdağ-Kırklareli arasında kullanıyoruz. Bu çok güzel bir düzenleme oldu. Bunun yeni yılda da devam etmesi sektörümüz için çok önemli bir kazanım olacaktır. Sadece bizim çalıştığımız bölgelerde değil İzmir, Antalya, Muğla’da kısa hatları büyük otobüslerle yapma imkanınız da yok. O illerde de bu araçlarla taşınıyor yolcular. Tekirdağ-Kırklareli 120 km 19 kişilik araçla 15 litre yakıt tüketiyorsam, büyük otobüsle 35 litre yakıt tüketiyorum. Yakıt fiyatlarının geldiği seviyeyi herkes görüyor. Bakım maliyetleri de arttı. Üstelik büyük otobüs yatırım maliyeti de çok arttı. Eğer bu imkantanınmazsa bu hatta taşımacılık yapmak mümkün olmaz. Biz bu düzenlemenin kalıcı olmasını Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı yetkililerinden talep ediyoruz. 

Süper belge

Bir ara çok konuşulan Süper Belge konusu vardı. Bakanlığın tekrar bu konuda çalışma yapmasını ve taşımacıların daha verimli şekilde çalışmasını sağlayacak bir yapıya yöneltilmesi gerektiğine inanıyorum. Ben belgemdeki aracı turizm tarafında kullanmak istediğimde veya tarifelide niye her seferinde 400-500 lira para ödemek durumunda kalayım ki? Halihazırda B1 ve B2 belgemiz var. B1’i olan B2’yi de yapsın demiyoruz, iki belgesi olan, taşıtlarını iki belge kapsamında da kullanabilmeli. Zaten özmal taşıtlar bunlar. 

İşletme maliyetleri yüzde 50 düştü 

VIP Tunceliler Turizm yetkilisi Birol Çetin, Yönetmelik değişikliği sonrasında belgelerine 20 taşıt kaydettiklerini ve bu taşıtlarla Tunceli’den Elazığ ve Erzincan’a taşımacılık yaptıklarını belirterek, 18 koltuklu taşıtların kullanım imkanının sürekli hale getirilmesini talep ettiklerini belirtti:  “Yönetmelik değişikliği yayınlandıktan sonra bazı firmalara bu taşıtlarla ilgili 5 yıllık süre verilirken bizim için bu süre yıl sonuna kadar. Bunu anlamakta zorlanıyoruz.

Ancak biz, Yönetmelik çıktıktan sonra belgemize 18 koltuk üstü araçlardan kaydettirdik ve şu anda belgemize kayıtlı 20 araç var. Bu sadece bizim firmamızda. Diğer illere baktığınızda 1000-1500 civarında bu tür araç var. Biz bu taşıtlarla Tunceli’den Elazığ ve Erzincan’a taşımacılık yapıyoruz.  Tunceli-Elazığ arası 145 km.Tunceli-Erzincan ise 138 km.Yönetmelik değişikliği olmadanönce bu iki il arasındaki taşımalarımızı büyük otobüslerle yapmak zorunda kalıyorduk ve bu bize çok ağır maliyetler getiriyordu. Üstelik otobüsler zaten tam anlamıyla dolmuyordu. Bilinen nedenle yolcu talebi zaten çok daha düşük. Büyük otobüslerle yakıt tüketimi de çok daha fazla oluyor. Oysa bu taşıtlar hem dolu gidiyor hem yakıthem bakım maliyeti çok daha düşük. Büyük otobüslere göre işletme maliyetimiz yüzde 50 daha düşük. Ayrıca bu araçlardaha seri şekilde hareket ediyor. Mesafe de kısa olduğu için yolcunun büyük otobüs konforubeklentisi de yok. Tunceli’den Elazığ Havalimanı’na Devlet Hava Meydanları ile yaptığımız sözleşmeye göre 3 ayda bir 50 bin TL kira bedeli karşılığında kişi başı 50 TL’ye yolcu taşıyoruz. 

D2 ile tarifeli taşımacılık yapılıyor

Bölgede D2 belgesine kayıtlı olarak faaliyet gösteren firmalar, bu tür taşıtlarla grup taşıması yapması gerekirken tarifeli gibi seferler düzenliyorlar. Çok büyük bir engellemeyle de karşılaşmıyorlar. D1 belgeli taşımacılara zarar veriyorlar. Biz kayıt altında çalışırken onlar kayıt dışı taşımacılık ile vergi de ödemiyorlar. Böylece bize göre çok daha düşük fiyatlarla bu işi yapabiliyorlar. Bakanlığın bu konuda da denetim yapmasını istiyoruz.

18 koltuk ve üstü taşıtlar uygun

18 koltuk araçlar kullanım hakkının sürekli hale getirilmesini, özellikle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan talep ediyoruz. Pandemi süreci sektörümüzü çok yordu. Maliyetlerimiz inanılmaz arttı. Yeni otobüs yatırımı yapmak hiç kolay değil. 200 km’nin üzerindeki hatlarda yolcular büyük otobüsle seyahat etmek istiyorlar. Bu araçları bu hatta koysak da yolcu büyük otobüs konforunu gördüğü için seyahat etmek istemez. Ama 200 km altındaki hatlarda bu taşıtlarla yolcu taşımak çok daha az maliyet getiriyor. ■

Dr. Zeki DÖNMEZ: Tarifeli taşımalarda 18-24 koltuklu otobüslerin kullanımı