Turizm taşımacılığına organizatörlük belgesi getirilmeli

2019 verilerine kandım, 4 otobüs yatırımı yaptım 

2019’da yaşanan hareketliliğin kendisini kandırdığını ve yatırıma yönelttiğini belirten Taşkın Arık, “Hiç borcum yoktu. 2019 verilerine bakarak 4 Mercedes otobüs aldım. 2019 beni kandırdı. Hiç borcum yokken şimdi 4 otobüs borcum var. 2019 verileri bana gol attı. Eğer o verilere güvenmeseydim, 4 değil    1 otobüs alırdım. Ben genelde şirketimizi en fazla yüzde 30 seviyesinde borçlandıran bir iş insanıyım. Ama şu an bu borçlar yüzde 70-80’e tekabül ediyor. Bundan sonra yüzde 30 borçlanmamda mümkün olmaz. Yüzde 10’u geçemem artık. Bundan sonraki iş planlarımı bu şekilde oluşturmam gerekecek. 5 otobüs büyük otobüs alayım, 10 küçük otobüs, hafif ticari araç alayım şeklinde olmayacak iş planım bitti artık. Bundan sonra toparlanmanın çok uzun zaman alacağını düşünüyorum. Kurdaki artışla birlikte otobüslere de zam geliyor. 50 bin TL zamlandı otobüsler”dedi.

Borçlar ötelense de…

Aldığınız otobüsleri geri verme düşünceniz oldu mu? Gözlerini kıstı, belli ki kafasından hesap yaptı pratik ve “İlk başta düşünmedim. Ama biliyorsunuz, aracı geri vermek istediğinizde zararınız çok daha fazla oluyor. 10 liralık mala 5 lira diyenler var. Onun yerine borcumuzu öteledik. Yazlık ve kışlık senetlerim var. Yazı iyi geçirirsem kışın da bir şekilde ilerleriz. Arabaların çalışma imkanı da olmadı. Bu süreçte araç borcumuz ötelendi, tabii belirli bir faiz oranı ile... Keşke faiz olmadan öteleme imkanı olabilseydi. Yine araçlarımıza yönelik üretici tarafından bize yapılan açıklamada, çalışmadığı süre gözönüne alınarak garanti süresine bu sürenin ekleneceği belirtildi” dedi. 

Kısa çalışma ödeneği

Otobüsleri hiç çalıştıramadan parka çektiklerini belirten Taşkın Arık, “Alınan ekonomik tedbirler kapsamında kısa çalışma ödeneğine başvurduk. Bazıları kısa çalışma ödeneğine başvururken bir yandan da yurtdışından getirilen ve bir süre karantinada tutulan vatandaşlarımızın taşıma işine girdiler. Biz bunu yapmadık. Ben vicdanları ile bu insanları başbaşa bırakıyorum. Ben hem kısa çalışma ödeneğine başvurup bir yandan da bu işleri yapamam. Kısa çalışma ödenekleri de bağlandı bize” dedi.

Kredi imkanları nefes aldırdı

Devletin sunduğu bir kısım kredilere de başvurduğunu belirten Taşkın Arık, “İşe devam kredisinden aldım. TOBB’un Denizbank ile başlattığı nefes kredisine de başvurdum. Ama 25 milyon TL cironun üstünde olduğumuz için herhalde alamayacağız. Koronavirüs süreci hiç kimsenin beklemediği bir gelişme oldu. Kaynakların doğru kullanımı gerekiyor. Şu an için sunulan kredi imkanları, vergi ve SSK ödemelerinin ertelenmesi nefes aldırdı. Sadece sabit giderlerde sıkıntı oldu. İşe devam kredisini çektik ve onu kullanmak için bekletiyorum. Gelecek dönemde yine ilave ekonomik tedbirler alınabileceğini düşünüyorum” dedi.

Değişim için bir fırsat

Devletin yapması gerekenlerin yanısıra sektör mensuplarının alıp da birlikte adım atması gereken kararlar olduğunu belirten Taşkın Arık, “Sektöründe değişmesi gerekiyor. Değişim içinde bunun bir fırsat olduğu düşünülerek hareket edilmesi lazım. Toparlanma süreci olmalı. Çünkü bundan sonraki süreçler çok daha sert olacak. Devlet bir şeyler yaptı ama ikinci bir dalga salgın yaşanırsa zararların çok daha büyüyeceğini düşünüyorum. Tabii, küçük firmaların da kendilerine bir yer bulması gerekiyor. Belge parasını yükseltmekle sektördeki durum iyileşmiyor. Tecrübe ve finans önemli kriterler. Firmaların birleşmeye yönelik adım atmaları ve sermaye yapılarının daha güçlenmesi gerekiyor. Yoksa sürekli bir mağduriyet yaşanabilir. Bundan böyle özmal koltuk kapasitesi şartı 350-500 arasında olabilir. Yoksa özmal koltuk kapasitesi 75’te kalıp belge fiyatının 165 bin TL olmasının bir anlamı yok. Nitelikli taşımacıların ortaya çıkması gerekiyor. Bireysel araç sahipleride bu nitelikli firmada çalışabilmeli. Onlar ayrı bir fatura kesmemeli”dedi.

Belgenin niteliğini üç bakanlık belirlemeli

Ulaştırma Bakanlığı’nın öncülüğünde, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın katılımıyla yeni bir düzen getirilmesi ve bir belge türünün oluşturulması gerektiğini belirten Taşkın Arık, “Ulaştırma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı biraraya gelerek Karayolu Taşıma Kanunu ve Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda yapılacak köklü değişikliklerle turizm taşımacılığı tarafını daha güçlü bir yapıya dönüştürmeli. Bunun için sadece organizatörlük belgesi yeterli. Organizatörlük belgesi acilen hayata geçirilmeli. Belgenin niteliğini üç bakanlık ortaklaşa oluşturabilir. Böylece iliçindeki taşımalarla ilgili yetki tartışmaları da biter.Bu organizatörlük belgesinin bedeli de yüksek olmalı. 

D2 ve B2 belgeli taşımacılara da bu organizatör belge sahipleri iş vermeli. Yani birebir müşteriden iş alma yerine organizatörden iş alma dönemi başlamalı. Bu yöntem sistemi toparlayabilir. Böylelikle 2900’ü aşkın belgede kayıtlı 40 bin civarındaki taşıtın niteliğini de görebiliriz. Kontrol daha kolay olur. Sektöre en büyük zararı münferit hareket edilmesiyle günlük davranışlar veriyor. Bireysellik engellenecek, devletin de daha iyi takip etmesini sağlayacak. Sektörün niteliğinin daha iyi ortaya çıkmasına da katkı sağlayacak. Nitelikli turizm ulaşımına geçmemiz gerekiyor. Eski çalışma yöntemleri bitti. Yeni bir dünya düzeni oluşuyor” dedi.

Hedef 2021 Nisan’ı

2021 Nisan ayına kadar turizm taşımacılığı açısından çok büyük bir beklentinin oluşmaması gerektiğini de belirten Taşkın Arık, “Kademeli bir normalleşme süreci olacak. Eylül ve Ekim ayında neyle karşılabileceğimizi bilmiyoruz. Herkesin planlarını 2021 Nisan ayına göre yapması gerektiğini düşünüyorum. Uzun süre yurtdışı turlarımızın olmayacağı gözüküyor. Herkes yurt içindeki zaten az olan işten pay almak isteyecek ve fiyat düşürecek, ne kazandığını bile anlamayacak. Zarar daha da büyüyecek. İşte, vurgulamak istediğim nokta bu: ortak bir havuzda firmaların birleşmesi ve organizatörlük belgesi çok önemli olacak. Yoksa şirketleri ayakta kalmayacak, kapanacak. Onlarda hayatlarının geri kalanında borç ödeyerek yaşamak zorunda kalacaklar” dedi. ■