‘Ulusal göz’ ile ‘yönetsel bütünlük’ün gerekliliği

Taşıma faaliyetine geniş (ulusal ve uluslararası boyutlarda) kapsamda bakınca pek fazla yönetsel bütünleşmenin gerektiği ortaya çıkıyor. 

Tamamen dışarıya kapalı ve ulusal boyutta baksak; kara, deniz, hava, demiryollarının ne derecede tümleşik işlemeleri gerektiğini görebiliriz. 

Bunu görmeye niyet ettiğimizde tarafsız olmamız ilk şart; karacılık, havacılık denizcilik, demiryolculuk tutumları ortadan kalkmalı ve ‘ulusal göz’ tavrı esas alınmalıdır. Hatta özel sektörcülük veya kamuculuk da söz konusu olmayacaktır. Ulusal göz, ulusal verimliliği esas alacaktır. 

Dünyada, uluslararası trafiğin geçtiği tek ulusal içdeniz olan Marmara denizi, halen sadece karayolu taşımacılığına destek olabiliyor. Boğazlardaki geçişlere yakın zamanda eklenen ve gelişmekte olan yakadan yakaya taşımalarla yararı artıyor.

Yönetsel bütünlük

Yakadan yakaya taşımalarda ‘yönetsel bütünlük'e büyük ihtiyaç olduğunu görüyoruz; rekabet adı altında fazla kapasiteler oluşurken. ‘Yönetsel bütünleşme’ derken her iki yakadaki kara tesislerinin iyileşmesini söylemeliyim. Bu arada Mudanya-Bursa karayolunun halen inşaat halinde olduğunu vurgulamayı ihmal etmemeliyim. 

Uluslararası yol olan Marmara Denizi'nin yönetimi, kıyı belediyelerine bırakılmaz. ‘Yönetsel bütünlük’, amir bakanlık olan Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından verimli olarak sağlanabilir. 

Yolcu taşımacılığı

‘Yönetsel bütünlük’ ne düzeydedir? Gelirinin yüzde altmışını yakıta harcayan şehirlerarası otobüsçülük, kış mevsiminde kapasitesinin üçte birini kenara çekiyor. Bir düzeltmeye gerek olduğu besbelli. 

10 yıllarını alsa da üstyapı örgütü TOFED'i meydana getirdiler. TOBB'da Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi kurdular. 

‘Ulusal göz’ burada görev yaptığında; şehirlerarası hatlarının potansiyelleri hesaplanır, gerekli kapasiteler belirlenir, taşıma araçlarının türleri ve sınıfları saptanır ve bu iş kamuoyuna sunulur. 

Bugüne kıyasla; daha kısa hatlarda, daha uygun bedelli yatırımlarla, daha çeşitli taşıma araçları ve yeterince kapasiteyle daha etkin arzla taşıma hizmeti gerçekleşir. Diğer yolculuk türleri de (deniz yolculuğu, tren yolculuğu) gelişir.

Yazıhaneler

Bu çerçevede fonksiyonu bilet satmak olan yazıhaneler; otobüs biletlerinin yanı sıra gemi,  tren ve uçak biletlerini güncel altyapılarla, sürekli hizmetle, uygun erişimle satmaya başlar. İzlenebilir, raporlanabilir ve planlanabilir bir taşımacılık oluşur, kısa zamanda. Bu sayede kamu yönetimi ulusal hafızayı geliştirmeye başlar ve ulusal planlamalarda isabet yükselir, ulusal verimlilik artar. 

İhtiyacın karşılanmasının yanında, daha etkin turizm taşımacılığı da gerçekleşir. Artan arz ve çeşitlilik sayesinde kendi programı ile gezebilen turist sayısı hızla artacaktır. Turistin bireysel harcaması artacağı için de 2000 yılında 1.000 dolardan 2011 yılında 750 dolara düşen turist başına düşen ulusal turizm geliri de artacaktır.

Şehiriçi taşımacılık

Her ilde, her taşıma türünün işareti başka… nasıl bulacağız? İşletmesi başka… nasıl kullanacağız? Şehirlerarası taşımaya bütünleşmesi başka… nasıl aktaracağız?  

Şehiriçinde taşıyanların örgütleri (Belediyeler, UKOME'ler, TÖHOB, TTDER vd.) Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın koordinasyonunda, İçişleri Bakanlığı'nın, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın desteği ile bu ‘yönetsel bütünlük’ü kuracaklardır. Bu anlamda bankalar arasındaki düzenleme ve denetleme kurumu gibi bir yapı oluşturulabilir: Taşımacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (TDDK).

Dünya, sınırsız serbestlik olduğunda nelerin olduğunu acılarla yaşamaya devam ediyorken, yönetim bütünlüğünün yararlarını her an akıldan çıkarmamak gerekir. Ulusal taşımacılığın uluslararası bütünleşmesine ve otomotivde genişleyen teşvikin ticari araçlarda da kullanılmasını sıraya aldık.

İyi haftalar. ■