27.03.2017, 09:47

Belediye yapı ve hakları

İnsanların bazı ihtiyaçlarının karşılanması için belediye teşkilatları kuruldu. 5393 sayılı Belediye Kanunu, nerelerde belediye kurulacağını, hangi görevleri yapacağını, hangi yetkileri kullanacağını nasıllarıyla belirtiyor. Bu yapı, zaman içinde yetersizleşti. 

Büyükşehir belediyeleri
Nüfusun büyük olduğu şehirlerde işlerin mevcut belediye yapısıyla yürütülmesinde yetersiz kalınca büyükşehir belediyesi yapısına geçildi. Bu yapı, 5216 sayılı Kanunla oluşturuldu. 

İlk büyükşehir belediyeleri merkez nüfusu 750 bini geçen şehirlerde kuruldu. Zaten adını da bundan aldı. Bu nüfusun merkezden ne kadar uzaklıktaki yerleri kapsayacağı da belirtildi. Bu şartı sağlayarak kurulan İstanbul ve Kocaeli Büyükşehir Belediyeleri ilin tamamını kapsayacak şekilde genişletildi. Bir anlamda bütün il belediyesi olan bu yerlerin merkezinde 750 bin şartını sağlayan birer büyükşehir vardı. Bunlar dışındaki büyükşehirler ilin tamamını kapsamaksızın 750 bin nüfuslu merkeze sahipti. 

Zamanla merkezdeki 750 bir nüfus yerine ilin tamamında 750 bin nüfus şartına geçildi. Artık bu türden belediyelerin merkezinde büyük bir şehir olma şartı kalkmıştı. Bunlara artık büyükşehir belediyesi yerine büyükil belediyesi demek daha doğru olurdu. 

Bu değişiklik yapılırken önceden kurulmuş İstanbul ve Kocaeli dışındaki büyükşehir belediyeleri de il geneline yaygınlaştırıldı. Bunları merkezinde büyükşehir olan bütünil belediyeleri olarak görmek gerekir. 

Şimdi yeni bir aşamaya geçiliyor. 750 binlik il nüfusunun altındaki yerlerde de büyükşehir belediyesi isimli belediyeler kurulacak. Tabii, bunların bir nüfus alt sınırı yine bulunacak. Bunlara, merkezinde büyükşehir bulunmayan il olarak da yeterince büyük olmayan orta büyüklükteki bütünil belediyeleri demek gerekecek. Tabii, resmi adları yine büyükşehir belediyesi olacak. 

Ben, merkezinde 750 binlik büyük bir şehir bulunmayan yerlerin de, hatta il genelinde 750 bin nüfusu bile bulunmayan orta büyüklükteki illerin de bu statüye getirilmesine karşı değilim. Sadece ortada bir büyükşehir yok iken kurulan bu il belediyesine büyükşehir belediyesi denmesi garibime gidiyor. 

Gelecekte orta büyüklükte olmayan illerde de bu yapı kurulabilir. Ben, bu güçsüz küçük illerin buna daha fazla ihtiyacı olabileceğini düşünüyorum. Tabii, bunların yaşamlarını kendi güçleriyle sürdürmeleri imkansız olacağından desteklenmeleri de o ölçüde gerekecek. Tabii, toplam il nüfusu dahi bir şehir etmeyen bu illerin belediyesine büyükşehir denmesi daha da garipleşecek. 

UKOME
Büyükşehir belediyesinin getirdiği önemli bir ayrıcalık, il trafik komisyonu yetkileri dahil, ulaşımla ilgili geniş yetkileri olan bir komisyonun oluşturulması. Bu komisyon, önemli yetkilere sahip ve iyi çalıştırılabildiğinde trafik ve ulaşıma önemli katkılar sunuyor. Bunun olabilmesi için de yetki alanının genişletilmesi şart. 

Yetki genişletme…
Bazıları bazı yerlerde yanlış kullanılsa da genelde belediyelerin özelde de büyükşehir belediyelerinin yolcu taşımada epey yetkileri var. Yük taşımacılığında ise hemen hiçbir yetkileri yok gibi… Özellikle de trafik dışı taşımacılık izinlerinin verilmesinde… Yük taşımacılığı araçlarının getirdiği sorunların çözümüyle onlar uğraştığı halde yetkisiz olmaları pek doğru değil. Üstelik bu durum UDH Bakanlığının yükünü daha arttırıyor. Kanaatimce yapılması gereken iliçi yük taşımacılığının büyükşehir alanlarında bu belediyelere devri olmalı. Keza şehirlerarası (illerarası) taşımalar ile illerinden geçen transit taşımaları ilişkin yetkileri de olmalı. Kalkış-varış, yükleme-boşaltma, indirme-bindirme gibi tüm konularda büyükşehir belediyeleri tam yetkili olmalı. Yoksa yol kenarlarına ve denizlere boşaltılmış hafriyatları seyretmeye devam ederiz.

Bu arada belediyelere yük getirdiğini düşündüğüm iliçi uzun mesafeli tarifeli yolcu taşımalarının UDH Bakanlığı yetki alanına alınıp rekabet getirilmesi uygun olur. Bunun kapsamı merkez ilçeler dışındaki ilçelerarası tarifeli taşımalar olarak belirlenebilir. 
Yönetmelik taslağı Bakanlığın internet sitesinde yayınlandı. Bu köşe yazım ise Yönetmelik taslağının yayınlanması öncesinde hazırlandı. Taslağa yönelik değerlendirmelerime önümüzdeki haftalarda yer vereceğim. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7