19.02.2018, 10:51

Belge ücretlerinin analizi

Çoğunlukla yeni Yönetmelikle de ilgili olan yoğun gündem dolayısıyla tam bir Yönetmelik değerlendirmesi yapma imkânı bulamadım, ama ilgili konular nedeniyle bunu bazı konularla sınırlı olarak yapmış oluyorum. Bu arada, “yazsaydı çok şey mi yazacaktı, bu Yönetmelikte çok mu yanlış var ki” diyenler olabilir. Benim çok şey yazmam için Yönetmeliğin çok kötü olması gerekmiyor ki. Ben, kötü olmasa da iyileştirilmesi mümkün çok şey bulma anlamında ince bir bakış açısına sahibim. Bu hafta sadece belge ücretleriyle ilgili de olsa genel bir bakış açımı da yansıtacağım. 

Belge ücretinin özü
Karayolu Taşıma Kanunu öncesinde özel bir Kanuna dayanmaksızın hazırlanan eski Yönetmeliklerde de belgelerin ücrete tabi olduğunu görüyoruz. Elimdeki 1994 tarihli eski Yönetmelikte D1 için 10 bin, bugünkü D2’nin karşılığı olan D2 ve D3 için toplam 10 bin (4+6 bin) TL ücret belirtiliyor. Bugünkünün aynı kapsamda olan F1’in ücreti de 10 bin TL. Bugün D1 30 bin, F1 4 bin TL olarak çok farklı. 

KTK’nın 33’üncü maddesi yetki belgesi ve taşıt kartlarından ücret alınacağını, bunların ücret alınmadan verilmeyeceğini belirtiyor. Yeni çıkan Yönetmeliğin 73’üncü maddesi de aynı hususları tekrarlayıp ücret tarifesini ekte veriyor: En düşük 4 bin, en fazla 200 bin TL olmak üzere. Burada daha fazla iş yapan belgeye daha çok ücret gibi bir mantık görülüyor. Bu tartışılır. Sanki kazançtan vergi alınıyor gibi… Hepsinin iş ve işlem masrafı aynı değil mi? Pahalı belgeler değerli özel kağıtlara yazılmıyor ki!
Kanundaki belge yenileme ücreti önce ana ücretin yüzde 50’siydi, sonra yüzde 15’e düşürüldü. Yönetmelik de buna uyumlu. Her ikisinde de ücretlerin her yıl Vergi Usul Kanununun yeniden değerleme oranında arttırılacağı belirtilmiş. 

Belge ücretinde yazdığı yetmezmiş gibi, hemen tüm yönetmeliklerde belgelerin alım şartlarında “önce parayı bastıracaksın” ifadesi yer alır. 
Bu genel hususlarla da yetinilmiyor… 

Belge alma özel şartları
Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları başlıklı 14’üncü maddede sadece bir otobüste D4 yetki belgesi alacak kişilerde yüzde 75 indirim yapılacağı belirtiliyor. 
F1’lere ilişkin olarak köy, kasaba ve beldelerde faaliyet halinde yüzde 75 indirim yapılacağı, bunun özel şartları içinde yer alıyor. Büyükşehir olmayan illerde il merkez ilçesi dışındaki ilçe, belde, kasaba ve köylerde G3’lere yüzde 75 indirim var. 

Aynı maddenin K yetki belgeleriyle ilgili bölümünde, sadece kamyonetle taşımacılık yapmak üzere K1 veya K2 alanların belge ücretinde yüzde 75 indirim var. 
Burada sözü edilen indirim oranlarının bir kısmı yeni Yönetmelikte değiştirilmiş. Önceden var olan bazı indirimlerin de kalktığını görüyoruz.

Eleştiriler…
Eğer yetki belgesi alımında ücretin ödenmiş olması şartını belirtecekseniz -ki bu zorunlu görülebilir- belgelerde ücret ödenmesiyle ilgili 73’üncü maddedeki zorunluluğu, bunun öncesinde ifade etmek daha uygun olmaz mı? 

Belgelerin yer, taşıt sayısı, taşıt büyüklüğü gibi konularda göstereceği özelliklere göre ücret farklılaştırılması yerindedir. Ancak bunun belge alma şartlarında değil belge ücretleri kısmında ifade edilmesi daha uygun olmaz mı? H, R ve T’lerin şubelerinde yapılacak yüzde 95 ücret indiriminin belge ücretleri maddesine yazılması bunun güzel örneği. 

Taşımacının gücünü de gösteren taşıt büyüklüğü ve/veya sayısı belge ücreti belirlenmesinde dikkate alınabilir, hatta alınmalıdır. Ancak bunun bir sistematiği de olmalıdır. D4 belgesinde taşıtın büyüklüğüne (minibüs/otobüs) bakılmaksızın sadece bir taşıta indirim yapılırken yük taşımacılığında sadece bir kamyon olana indirim yok. Bunun için taşıtın bir tane olmasına bakılmaksızın kamyonet olması yeterli görülüyor. Halbuki sadece küçük taşıtlarla belge alımında yüzde 40, ayrıca tek taşıt için de yüzde 40 indirim gibi bir düzenleme düşünülemez mi? 

Kamyonetler özel önemde…
Yük taşımalarında çok sayıda kamyonet kullanılıyor. Kapsam dışı olanları bir yana bıraksak bile kapsam içi olup belgelere kayıtlı kamyonet sayısı çok fazla. Bu nedenle biraz özel yer vermek gerekiyor.

Kamyonetler yurtdışı taşıma belgelerine de yazılabiliyor, ama asgari kapasite hesabında dikkate alınmıyor. Dolayısıyla sadece kamyonetle yurtdışı belge (C2, C3) almak mümkün değil. Yurtiçinde ise yine kamyonetler K1 ve K3 belgelerine yazılabiliyor, üstelik asgari kapasite hesabına da dahil. Buna da bağlı olarak sadece kamyonetle belge alınabiliyor ve bunun ücret avantajları da olabiliyor. 

Burada, sadece kamyonetlerle taşıma yapanların ücret indiriminin ötesinde belge alma şartları bakımından da farklılıkları söz konusu. Zaten uygulamada da ayrı bir belge muamelesi yapılıyor. Öyleyse bunu işaret vs. ile ayıracağınıza K4 kamyonetlerle yurtiçi taşımacılık belgesi şeklinde bir netleştirme ve buna uygun belge ücreti belirleme uygun olmaz mı? Özel hali olarak da bu belgeyle tek taşıtın, yani tek kamyonetin çalıştırılması haline özel bir indirim ayrıca uygulanabilir. Bu, biraz da belge türleri konusuna giriyor, ama burada da sözü edilmesi gerekiyor.

Bu eleştirileri okuyan Bakanlık görevlileri asla üzülmesin ve alınganlık da yapmasın, zira benim eleştirim yapılan işin kötü olduğu anlamına gelmez. Daha da iyisi mümkündür anlamında olup, bu hepimizin bitmeyen ortak çabası olmalıdır. Daima daha iyiye… ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7