Bursa-Sabiha Gökçen seferleri

Kısa bir süre önce Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği’nde (SSHY-22) değişiklik yapılmıştı. Özetle, her havalimanından diğer illerdeki noktalara bir taşımacı illerarası taşımacılık yapabilecekti ve bunu da havalimanı işletmecisi belirleyecekti. Şart olarak da taşıma mevzuatına uyulması öngörülmüştü. Ben bununla ilgili görüşlerimi daha önce yazmıştım. Yine özetle havalimanından diğer illere taşıma yapılmasının olumlu olduğunu, insanların diğer illere gitmek için otobüs terminaline gitmek zorunda bırakılmamasının yerinde olduğunu, ancak bunun taşıma mevzuatına göre yapılması gerektiğini ifade etmiştim. Bu konuda yaşanan gelişmeler üzerine konuyu tekrar ele almak gereğini duydum. 

Yapılan bir açıklamada Bursa Belediyesi’nin bir kuruluşu olan BURULAŞ’a Sabiha Gökçen Havalimanı ile Bursa arasında şehirlerarası taşımacılık yetkisinin verildiği belirtiliyordu. Buna göre karşılıklı günde 10 sefer yapılacakmış. Şimdi bu habere özel olarak konuyu tekrar değerlendireceğim. 

Kim izin verdi?

Böyle bir taşımacılığın yapılabilmesi için yetkililerin izin vermesi tabii ki şart. Bu iznin kim tarafından verildiği, açıklamada belirtilmiyor. Kimin izin verdiğinin belirtilmesi gerekir. Ancak bu dahi yetmez; izin veren kişinin, mevzuata göre bu izni vermeye yetkili olduğunun belirtilmesi gerekir. Bakan izin verse -ki vermez- dahi, bunun hangi mevzuatın verdiği yetkiyle yapıldığı açıklanmak zorundadır. 

Yetki belgesi var mı?

Mevzuatımıza göre şehirlerarası taşımalar B1, D1, Y (D4)  yetki belgeli taşımacılarla yapılır. Acaba burada konu edinen BURULAŞ, bu yetki belgelerinden birisine sahip mi ki? Bu belgenin B1 ve D1 olması gerekir. Y belgesi ile bu taşıma yapılamaz.

Yeri var mı?

Sabiha Gökçen’den Bursa’ya taşıma yapabilmesi için BURULAŞ’ın Sabiha Gökçen Havalimanı’nda bir şubesinin veya bir yetki belgeli acentesinin bulunması gerekir. Bunlar sağlanmış mı?

Rekabet nerede?

Yönetmeliğe göre, sadece havalimanı işletmecisi her hatta bir taşımacı belirliyor. Niye bir? İkinci olarak; BURULAŞ hangi kriterlere göre seçildi? Rekabetsiz taşıma iyi midir? Vatandaş zarar görmez mi? En önemlisi de karayolu taşıma mevzuatına uygun olarak bu taşımanın yapılacağı belirtilmişken, Karayolu Taşıma Kanunundaki serbest rekabet esası çiğnenmiş olmuyor mu? Bu durum Kanuna aykırılık teşkil etmiyor mu?

Şehirlerarası taşımaların kalkış ve varışlarının T yetki belgeli bir terminalden yapılması gerekir. Sabiha Gökçen-Bursa taşımalarının Bursa’da T yetki belgeli terminali kullanacağı görülüyor. Peki, bunların kalkış varışlarında kullanılacak Sabiha Gökçen de T yetki belgeli terminal bulunuyor mu?  Bulunmuyorsa bu izin nasıl verildi?

BURULAŞ için sorulan sorular her havalimanında, belirlenecek her taşımacı için geçerlidir. Haber konusu olduğu için, burada BURULAŞ örnek alınmıştır. Başka taşımacılar başka havaalanlarında aynı durumda olduklarında aynı şeyler onlar için de geçerlidir. 

Havalimanlarından terminal şartı aranmadan yolcu taşımacılığının yapılmasının bir yolu var. Bu da taşımacılığının kombine olması. Tabii, karayolu havayolu kombine taşımacılığının bununla ilgili genelgeye göre yapılması gerekir. Bu taşıma bu genelgeye göre yapılıyor mu? Bu genelgeye göre yapılıyorsa bu genelgede havalimanı işletmecisinin karayolu taşımacısı belirleme gibi bir durum yok (SSH-22) ve gerekmez. Genelge yeterlidir.

Öncesi var

Açıklamada, İstanbul Valiliği ve Bakanlığın izin verdiği bazı taşımacıların problem yarattığı için bu sisteme geçildiği belirtiliyor. Demek ki, daha önceden İstanbul Valiliği ve Bakanlıktan izni alan bazı taşımacılar bu taşımaları yapabiliyormuş. Peki, SSH-22 değişikliği henüz yeni olduğuna göre, daha önceki taşımaların mevzuattaki kaynağı neydi? Neye göre bu izinler verildi?  İstanbul Valiliğinin böyle bir izin yetkisi var mı? Şehirlerarası taşımalar iki nokta arasında yapıldığına göre, İstanbul Valiliğinin bu taşımaya izin vermesi yeterli mi? İstanbul-Bursa taşımasında aynı ölçüde Bursa Valiliğinin de izni gerekmez mi? İstanbul’un farkı ne?

Ben yaptım oldu… mu?

İyi iş mevzuata uygun olur. Mevzuata uygun olmayan işe iyi iş demek mümkün değildir. Buna, olsa olsa kuralsız, yasa dışı iş demek gerekir. Ha, ‘mevzuata aykırı ama iyi’ diyorsanız, o zaman ilkel kabile anlayışına gidersiniz. Burada yapacağınız şey mevzuata uymaktır, eğer mevzuat ihtiyaçlara cevap vermiyorsa mevzuata uygunluk halinde ihtiyaçlar karşılanmıyorsa o zamanda mevzuatı ihtiyaçlara uygun hale getirirsiniz.

Son notlar

Karayolu taşıması, karayolu mevzuatına göre yapılır ve karayolu idarecilerince yürütülür. Nasıl ki havayolu taşımasına karayolu idareleri karışmıyorsa karayolu taşımasına da havayolu idareleri karışmamalıdır ve bunlar kanuna göre, rekabet esasına göre yapılmalıdır. Ha, havalimanı işletmelerinin yapacağı iş yok mu? Var. O da havalimanında  uygun bir yeri terminal olarak açıp işletmek. Yoksa havalimanı işletmecilerinin serbest piyasaya aykırı olarak hatları ihale ile sattığını görebiliriz. Aslında yapılması gereken, buradan isteyen taşımacıların istedikleri noktaya, karayolu mevzuatına göre tarifeli taşımacılık yapmalarına izin vermektir. Bu da Kanunun öngördüğü serbest piyasa esasının getirilmesi olur.  Bu konu yeniden düşünülüp, bir çözüm bulunmalı ve mevzuata uyum yeniden sağlanmalıdır. 

Bursa, Sabiha Gökçen için çevre il mi?

Yönetmelikte bu türden taşımaların havalimanından çevre illere yapılacağı belirtiliyor. Burada da Bursa’nın Sabiha Gökçen için çevre il olup olmadığı tartışması yapılabilir. Ancak burada ‘çevre’ sözü yerine ‘komşu iller’ sözü kullanılmadığı, bu havalimanından etkilenen iller anlamı olduğu görülüyor. Bu nedenle Bursa’nın Sabiha Gökçen için kısmen şehirlerarası, özellikle uluslararası uçuşlar için çevre niteliği vardır. Bu özelliği ile Yönetmeliğe aykırı olduğunu düşünmüyorum. ■