14.04.2014, 18:04

Büyükşehir karmaşası…

Büyükşehir belediyelerinin kurulması veya alanlarının genişletilmesine ilişkin kanunlar yürürlüğe girdi. Bunun, şüphesiz ki önemli sonuçları olacak. Zaten bu amaçla yapılmadılar mı? Bu arada, olumsuz sonuçları da olabilir… Peki, olumlu, olumsuz bu sonuçlara hazır mıyız?

Önemli sonuçları arasında ulaşım konusu da olacak. Karayolu Taşıma Kanunu, yolcu-yük, belediye içi-dışı tüm taşımalar için hazırlandıysa da diğer kanunların verdiği hak ve yetkiler nedeniyle belediye alanı içi yolcu taşımaları neredeyse tümü kapsam dışı. Neyse ki yük için bir ayrım yok. 

Yetki büyükşehirlerde…

Gerek Karayolları Trafik Kanunu gerekse büyükşehir veya normal belediye kanunları; yolcu taşımacılığına ilişkin önemli yetkileri, bu kapsamda izin-yetki belgesi verme hakkını da belediyelere veriyor. İl boyutundaki büyükşehirlerde tek yetkili Büyükşehir Belediyesi oluyor. 

İstanbul ve Kocaeli’nin büyükşehir belediyeleri öteden beri böyle olduğundan sorun yok. Ancak il boyutunda yeni kurulan veya alanı il sınırlarına genişletilen büyükşehirlerde bir geçiş sorunu var. Gazetemizin manşetinde de görüleceği üzere, bu önemli bir sorun.

Önceden duyurduk, ama…

Aslında büyükşehir yapılanmalarının yolcu taşımacılığına etkilerini 24 Şubat 2014 tarihli 127’nci sayımızda duyurduk. Özellikle Bakanlığın A1, B2-D2, B3-D3 belgeleriyle bu illerde önceden yapılabilen taşımaların artık yapılamayacağını belirttik. Bu kadar önemli bir konuda ‘çıt’ yok. “Sen artık Antalya ilinde, Muğla ilinde, Balıkesir ilinde iç taşıma yapamazsın, çalışamazsın” diyoruz, ses çıkmıyor. Biz yanılıyorsak belirtsinler, ama o da yok. Böylece, “yasa içi veya dışı biz işimizi hallederiz” mi diyorlar? O zaman, ceza yiyince “hep bizim üzerimize geliyorlar” dememeliler. Bana göre, Antalya’daki bir trafik polisi, hemen şu anda D2 belgesiyle, iliçi taşıma yapan otobüsü çevirip ceza yazmalı. Kanun böyle diyor. Aksi durumda idare, yani polis suçlu olur. 

Ne yapılmalıydı?

Bu işin esas çözümü ilgili Büyükşehir Kanunlarına, bir geçici madde konmasıydı. Daha önce de belirttiğim gibi, büyükşehir belediyeleri, alanına yeni giren yerlerde önceden taşıma yapılmasına imkan veren yetki belgelerini belirli bir süre -örneğin Ekim 2014’e kadar- geçerli kabul etmeliydi. Ama bu yapılmamış. Peki, şimdi ne yapılabilir?

Yetkiyi ele alan her bir büyükşehir belediyesi, önceki belgelerin kendi alanında taşıma yapma hakkını bir süre için tanıyabilir. Bu, bir anlamda, kendi izin verme yetkisinin mevcut belgeleri tanıma şeklinde kullanılması demektir. İşin aslına bakarsanız, büyükşehir belediyelerinin Bakanlığın olumlu düzenleme ve düzenine sahip yetki belgeleri ile taşımacıların işlerine devam etmelerine hep izin vermesi gerekir. Ama nerede! Her belediye bu işten kendisine ve bazılarına ‘ekmek’, daha doğrusu rant çıkarmak için bundan vazgeçmez. Göreceksiniz, bize neleri nasıl yutturmaya çalışacaklar. Ben de, elimden geldiğince bunları yutmamaya, itiraz etmeye devam edeceğim. 

Keşke olabilse…

Bu arada olumlu anlayışa sahip, Bakanlık düzenini takdir edebilecek belediyeler için Bakanlık da kolaylık yapmalı. Belediyenin izin vermesi halinde B1-D1-D4, B2-D2 ve B3-D3 gibi belgeler ve bunlara kayıtlı araçlarla iliçi taşıma yapılmasına olumlu bakmalı. Tabii, tarifelilerde Bakanlığın hat, güzergah, tarife, indirme-bindirme koşullarıyla çalışılacak. Bu taşımalarda KTY’nin 38, 39, 40, 42, 43, 44, 45, 51, 55, 56, 57, 58, 59 ve 60’ıncı maddelerindeki bazı şartların aranmamasına imkan verilecek. Keza tarifesiz taşımalarda gece seferini yasaklayan genelgeler gibi hususlar da aranmayacak. Zaten iliçinde bunlara uyan yok ya… 

Farklı ulaşım anlayışı…

Aslına bakarsanız, bu belirttiğim düzeni kabul edip etmeme hususunu belediyelere bırakmamak, Bakanlık düzenini buralarda büyük ölçüde hakim kılmak konusu Kanunla getirilmeliydi, ama yok! Konu buraya gelince, benim ulaşımla ilgili büyükşehir anlayışımın farklı olduğunu belirtmeliyim.  Büyükşehir belediyesinin gerçek anlamı ‘bütün il belediyesi’dir. Bütün il belediyesinin merkezinde gerçek anlamdaki büyükşehir vardır. Büyük veya küçük, sadece bu il merkezindeki taşımalar büyükşehir belediyesine bırakılmalıydı. Burası, yani merkez ilçeler dışındaki ilçelerin kendi aralarında veya merkeze yönelik taşımaları Bakanlık düzenlemelerine tabi olmalıydı. Buna belki merkez ilçeler dışındaki ilçelerin iç taşımalarının da bu ilçelere bırakılmasını eklemek mümkün olabilirdi. 

Farklı büyükşehir anlayışı…

Aslında konu ulaşımla da sınırlı değil. Büyükşehir (bütün il) belediyesi mevcut tüm yetkilerini sadece merkezde kullanmalı. Bunun dışındaki alanlardaysa bazı yetkilere hayır! İmar, su, iliçi yollar vs. tüm ilde büyükşehrin, ama mezarlık, itfaiye, ulaşım vb. konularda merkezde olmayan ilçe belediyelerine yetki ve imkan verilmeliydi. Mevcudun mu, yoksa benim örenimin mi daha iyi olacağını zaman içinde anlayabiliriz. 

Bakanlık devreye girmeli

Bu yazının hareket noktası büyükşehirlerin yeni alanlarındaki taşımalardaki yetki belgesi sorununa dikkat çekmek, çözüm örenmek idi. Bu önemli, ama geçici bir durum. Bir süre sonra, yeni belediyeler kendi belgelerini verecek ve sorun çözülecek. Peki, iyi çözülecek mi? Aslında hayır! Çok karmaşık, çapraşık bir çözüm olacak. 30 büyükşehirde 30 farklı anlayış! Yerelliğe evet, ama temel ilkeler, doğrular yok mu? Bakanlık bu alanda meydana gelebilecek olası yanlışları önlemek için devreye girmeli. 
Gelecek hafta buradan devam edeceğim… ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7