16.05.2021, 13:06

Fırtınaya karşı duracak ağaçlar yoksa toprak savrulur başka diyarlara…

Kaşgarlı Mahmud’a göre kelimenin aslı Farsça beẕrem/beẕrâm olup “sevinç ve eğlence günü” demektir. Beyrem/bayram telaffuzu Oğuzlara aittir
“Çok neşeli yer” şeklinde açıklanan ve Farsçaya Eski Türkçeden geçtiğini söylenen kelimenin etimolojisi yapılamamış, hangi dilden geldiği ve tam anlamı bulunamamıştır. Beẕrâmın, beẕm “yiyip içme, konuşup eğlenme meclisi” kelimesi ile “hoş ve sevinçli” anlamını taşıyan râm; sükûn, kelimesinin birleştirilmesi sonucu elde edilmiş, “neşeyle konuşup eğlenme, yiyip içme meclisi” anlamında bir birleşik isim olduğu kabul edilebilir.
İslâm öncesi dönemlerde de bayramlar, toplumların hayatında görülen olağanüstü günlerdir. Fazla iş günü kaybına ve çeşitli savurganlıklara sebebiyet verdiği için sayıları mümkün olduğu kadar azaltılan bayramların en fazla eskiçağ ’da kutlandığı görülmektedir.
İlk bayram sahnesi, milâttan önce VI. binyıla ait Çatalhöyük duvar resimlerinde yer almaktadır. Çok tanrılı toplumlarda ilkbahar yağmurlarının başlaması, ilk tohumların toprağa atılması, ilk ürünün devşirilmesi, hasat ve bağ bozumu gibi tarımla ilgili hemen her tabiat olayı ilâhî bir hüviyetle, tanrıların evlenmesi, doğurması vb. birer bayramla kutlanmıştır.
Dinî bayramların dışında, kazanılan yeni zaferler, eski zaferlerin yıl dönümleri, hükümdar ailesinde meydana gelen evlenme ve doğum gibi olaylar, yeni tahta geçmeler de bayramlara konu olmuştur.
Pek çok toplumda, bayramların dikkat çeken özelliği, ortak heyecanın doruk noktasına ulaştığı anda orada hazır bulunan insanların el ele tutuşarak yahut el tutuşmadan halka olup döndükleri ve raks ettikleri, bu raks veya dönmeyi de genellikle ateş ya da kutsal tanınan bir nesnenin etrafında yaptıkları görülmektedir.
Genellikle bayramlarda görülen bu ibadet şekline İranlılar, Hindular, Budistler ve Romalılarda rastlandığı gibi Şamanist Türklerle Kızılderililerin ve Afrika yerlilerinin de totemlerin etrafında dans ettikleri bilinmektedir.
Bir bayram yazısı hedefliyorum, ama ortam karışık olunca duygular da karışıyor. Dünya, ülkemiz, sektörümüz ve bizler değişiyoruz daha da kötüsü dönüşüyoruz farkında olalım ya da olmayalım. Hızlı bir dönüşüm süreci içine girdik. Gelenekler, kurallar, sistem ve ilişkiler değişiyor. Bizim, ananevi bayram, ramazan, ikili ilişkilerimiz bize aktarılan her şey değişiyor. Geçen 23 Nisan’ı, 1 Mayıs’ı kutlayamadık, 19 Mayıs’ı da muhtemelen kutlayamayacağız. Dini bayramlarımızda geleneksel bayramlaşmalarımızı da yapamayacağız.
Hıdırellez gibi İslamiyet’ten çok önce, kökü Sümerlere kadar uzanan bazı gelenek ve kutlamalar, nesilden nesle yazılı kuralları olmayan bir biçimde aktarılarak devam ettirilir. Nasıl ve nereden çıkmıştır bilmem, ama bugüne kadar hep kutlandı. Bu tür geleneksel ritüeller kesintiye uğradı mı unutulur gider. Sanırım böylece kök bağımız yavaş yavaş koparılmış oluyor.
Tehlikeli bir laf edeceğim: “Tehlikenin farkında mısınız?” diye sormak lazım.
Fırtınaya karşı duracak ağaçlar yok ise toprak savrulur başka diyarlara… Ortam çoraklaşır. Bizde de başlayan bu kültürel erozyon sonrası çoraklaşmanın başladığını düşünüyorum. Bir orman içinde olmak yerine çorak bir ovada tek bir ağaç gibi yaşamak ister misiniz?
Bu durum, ikili ilişkilerimizden, ticaretimizi, siyasetimizi, her şeyimizi etkiliyor. Doğaldır ki, sektörümüz de bundan nasipleniyor. En basiti otobüsçülükte yakın zaman kadar can suyu olan “bayram işi” olurdu. Farkındaysanız artık o da yok. Görüyoruz, görmekteyiz ve daha fazlasını göreceğiz “hayaldi gerçek oldu” mu demek lazım acaba?
“Filler tepişir çimler ezilir” diye bir laf vardır. Çimler, birbirine kenetlenerek hayatlarının devam ettirirler. böylece bir bütünlük, bir ambiyans sağlarlar. Fillerin tepişmesi çimleri ezer ama yok etmez. Çimler o ağırlık üzerinden kalkınca tekrar eski hayatına dönerler.
Bizim kenetlerimiz koparıldığında tek başına yaşama şansımız olabilir mi? Bizi bir arada tutan bağlar, geleneklerimiz, göreneklerimiz, ananelerimiz, zayıfladıkça biz birliği kaybedip yalnızlığa itilmiş bireyler olarak yaşadıkça bu gelişme mi, gerileme midir?
Kendi öz vatanımızda yabancılaşmadan, toplumu ayrıştıran her türlü tesirden bir an önce kurtulup, keyif, neşe ve dayanışma ile şölen havasında kutlayacağımız gerçek bayramlar yaşamak dileğiyle…
Bayramımız kutlu olsun. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7