07.04.2014, 14:40

Hayal değil, çözüm!

Bu haftaki köşe yazımda tüm taşımacıların ortak bazı konuları yanı sıra otobüsçülerin alışılmış/periyodik/kronik örgütlenme faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelere yer vereceğim. Ama madem ki taşımacılık bir ticari faaliyet, öyleyse işin özü serbest piyasa düşüncesi deyip oradan başlayalım… 

Serbest piyasayı anlamak…

Beğenir veya beğenmezsiniz, taraftarı olur veya olmazsınız ama dünyada ve ülkemizde bir serbest piyasa gerçeği ve olumsuz yanlarına rağmen bir başarı gerçeği, en azından tercih edilme gerçeği ortada. Serbest piyasada mal ve hizmet piyasaları rekabetle oluşacak. Başkalarından mal veya hizmet alırken rekabetten memnun oluyorsanız, kendi mal veya hizmetlerinizin de aynı esasa tabi olmasına rıza göstereceksiniz. Ama “benim işim farklı, benim işim hariç serbest piyasa” deme hakkınız yok. Serbest piyasa yanlıları kadar karşıtlarının da piyasada yeterli rekabet olmasını isteme hakları var. Bu sağlanamadığında usulünce müdahale de serbest piyasaya aykırı değil. 

Akaryakıta tavan fiyat

Akaryakıt fiyatlarında dünya şampiyonu olmamızda, şüphesiz ki devletin rolü uyguladığı yüksek vergiler nedeniyle çok fazla. Ancak bu dahi akaryakıt sektöründe rekabet olmasını ve rekabet sonucunda uygun fiyat oluşmasını beklemeyi haksız kılmaz. Geçmişte akaryakıt sektöründe rekabet olmadığını düşündüğümüzü, gerekçeleriyle sunduk. Rekabet olmadığına ilişkin şikayetlere bağlı olarak yapılan incelemelerde doğrudan bu anlama gelmeyen bazı ağır cezalar da verildi. Ama uygulanan fiyatlarda bir kuruşun ötesinde bir fark oluşmadı. Böyle olunca da devlet, tavan fiyat tedbirine başvurdu. Uygun ve yerinde bir müdahale. Biraz fiyatlar düştü. Benim gibi benzin kullanıcıları daha az olmak üzere, herkes bundan faydalanıyor. Daha iyi olduğuna inandığım benzin kullanıcılarının suçunu anlamış değilim.

Hoşafın yağı…

Bu arada “kâr marjımız düşük, rekabet ediyoruz ama bizden bu kadar” diyen dağıtıcı şirketler yeni duruma uyum gösteriyor. Önce belirtelim ki rekabet yoluyla indirim yapma imkanı olmadığını söyleyenler bazı kampanyalar ve bazı kartlar yoluyla yüzde 10’u geçen indirimler verebiliyorlardı. Sormak gerekmez mi: Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu! Tabii, tavan fiyat kârlarını düşürünce şimdi bu indirimlerini azalttılar. Böyle olunca taşımacılar tavan fiyat yoluyla kazandıklarını, kartlarla aldıkları indirimin azalması sonucu kaybettiler. Belki de zararlı çıktılar. Tabii, bu kart işine aracı olanların da “hoşafın yağı kesildi” misali kayıpları, herkesin gözünün önünde…

Sigorta…

Sigortacılar, hayır kurumu değil, ticari kuruluşlardır. Öyleyse, onlar da yaptıkları işten para kazanacaklar. Eğer zarar ediyorlarsa giderlerini azaltma ve/veya gelirlerini arttırma yoluna gideceklerdir. Onlara “zarar ediverin, başka yerden kazanırsınız” deme hakkımız yok. Onların zararı pahasına devlet, “aldıkları primleri düşürsün” düşüncesi serbest piyasaya uymaz. Üstelik serbest piyasaya aykırı yüksek primleri ortaklaşa belirledikleri şikayetleri de para etmedi. Gerçekten piyasada rekabetle oluşmuş farklı primler var. 

Bu arada “sigortacının zararını kim karşılayacak” veya “yüksek primi kim ödeyecek” sorusu önemli. Bunun cevabı basit: Zararı kim veriyorsa yüksek pirimi o ödeyecek. Ben, bu zarardan sorumlu olmadığıma göre, niye çözümün içine dahil edileyim? Yoksa benim primim de artacak. Haksızlık yapıldığını düşünenler başka sigortacı arasın. Ha, bir de taşımacılar ucuz primli bir sigorta şirketi kurabilir veya alabilir? Bunun yerine iyi bir sigortacı bulup düşük primle sigortalarını yaptırabilirler. 

Yaz sezonu geliyor

Giderleri azaltmak önemli. Bunun sınırlı olduğu veya hiç olmadığı yerlerde çare gelirleri arttırmakta. Tabii, hiçbirini yapamıyorsanız mevcut işinizi yapabilenlere bırakıp kendinize yeni bir iş bulacaksınız. “Bekara karı boşamak kolay” deyip bana kızanlar olabilir. Ben, sadece serbest piyasayı anlattım, belki de savundum ama serbest piyasanın sorumlusu ben değilim. 

Yaz gelince işler çoğunlukla açılır. Yolcu taşımacılığında bu nettir. Özellikle uçaklar yazın daha çok yolcu, çok daha yüksek fiyatla taşırlar ve kazanırlar. Bunun ahlaki yanı da olabilir, ama otobüsçülerin para kazanmayı başaran havayolculara ahlak dersi vermelerinin ötesinde kendilerinin de para kazanmaya yönelmeleri önemli. Bunun aracı da “uygun fiyat, uygun hizmet”tir. Uygun demek, yüksek demek mi? Yazın fiyatta evet. Ama uygun hizmet illa lüks veya çok hizmet değildir. 

Yine örgütlenme…

Otobüsçüler örgütlenmeye çok önem verir. Sivil toplum, tabii ki çok önemli, ama mesleki faaliyetlerde amaç değil sadece araçtır. Bunu amaç haline getirip enerjiyi hep ona yöneltmek niye? Şimdi de konfederasyon kuracaklarmış. İsterlerse -ki iş buraya varacak- ultra süper konfederasyon da kurabilirler. Bu yolla ‘beraberlik’ anlamındaki birlik’i veya ‘üst örgüt’ anlamındaki Birlik’i amaç da edinebilirler. Ama şu soruya cevap şart: Bu sayede uygulayamadığımız hangi mesleki hareket veya Meclis ile Hükümete kabul ettiremediğimiz hangi mesleki çözüm başarıya ulaşacak? Tamam, bu örgütte çeşitli koltuklar olacak, zorunlu kayıt olacak, aidat gelecek, gösterişli toplantılar olacak ama otobüsçünün sorunu bunlar değil ki! 

Tabii, bunların çözümlerinin serbest piyasaya uygun olmasını söylemeye bile gerek yok. Serbest piyasaya aykırı çözümleriniz kabulü mümkün olmayan hayaller olarak kalacaktır. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7