İstanbul Otogarları

İstanbul Otogarı’nın 25 yıllık işletme süresinin 5 Mayıs 2019 itibariyle bitecek olması nedeniyle bu otogarın geleceği, İstanbul’un otogar ihtiyaçları ve ülke genelinde otogarlara ilişkin iyileştirici düzenlemeler konularını hem gazete hem de köşe yazarı olarak ele almayı planlamıştık. Ancak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Binali Yıldırım’ın konuya ilişkin açıklamaları gündeme oturdu. Ben de bu konuyu bu yönüyle ele alma ihtiyacı hissettim. 

Binali Yıldırım’ın açıklamaları 

Özetle taşımaların ve lojistik merkezlerin şehrin içinden çeperlere çıkarılması, mevcut İstanbul Otogarı’nın kaldırılmasıyla yeni havalimanı civarına iki, karşıda ise Tuzla’ya bir yeni otogar yapımı, Ambarlı-Pendik arasında ro-ro hattı açılması dikkat çekti. Özellikle Avrupa yakasında yeni otogarların Yeni Havalimanı civarına yapılacağının açıklanması farklı düşünceleri akla getiriyor. 

Mevcut durum 

Şu anda İstanbul Otogarı ve Alibeyköy Otogarı’ndan hareket eden otobüsler, zorunlu olarak kuzeye yönlenip Kuzey Marmara Otoyolu’nun açılmış olan kısımlarını ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü kullanarak Anadolu yakasında TEM’e ulaşıyorlar. Bu arada, bu yola yönlendirilenlerin, iki yaka arasında hareket eden otobüslerin sadece küçük bir kısmı olan D1 belgeli otobüsler olduğunu hatırlatalım.

Köprü ve yol zorunluluğu 

Şu anda iki yaka arasında üç köprü var. Otobüsler en uzak yani en kuzeyde olanı kullanmak zorunda. Tamamlanmış iki yol var. TEM ve E5. Otobüsler, Kuzey Marmara Otoyolu’nun işletmeye açılmadığı kısımlarda bunları kullanabiliyor.Bu yolun açılıp işletildiği kısımda Kuzey Marmara Otoyolu’nu kullanmak zorunda. Peki, bu yol tamamlandığında ne olacak?Otobüsler TEM ve E5 yerine sadece yeni otoyolu kullanmak zorunda olacak mı? 

Yeni zorunluluklar gelir mi? 

Bu sorunun cevabını henüz bilmiyoruz. Ancak Avrupa yakasında yeni havalimanı civarında iki otogar yapılacağının açıklanmış olması, otobüslerin yeni açılacak otoyolları kullanarak bu terminallere geleceğini ve indirme-bindirme sonrasında aynı yollardan ileriye veya geriye seferlerine devam edeceklerini düşündürüyor. Yani otobüsler kuzeydeki otoyolu ve kuzeydeki köprünün güneyine hiç geçemeyecek gibi... Bu güzergahı ağır yük taşıtlarıyla beraber kullanmak zorunda kalacaklar gibi görünüyor.B2-D2 belgeli otobüsler diğer yol ve köprüleri kullanıp şehiriçine girme imkanını yine bulacaklar tabii ki.

İki yeni otogar! 

Bu arada B1 ve D1 belgeli otobüsler için aynı bölgede bir değil iki otogardan söz edilmesi de açıklanmaya muhtaç. Acaba biri Trakya diğeri Anadolu yönüne mi hizmet verecek? Böyle olsa bile bir yerine iki yapılması niye gerekli?Keza uluslararası-yurtiçi otogar ayrımı da akla gelebilir ama bu ayrıma da gerek var mı? 

Havalimanı ile üç otogar 

Havayolu-karayolu kombine taşıma genelgesinde de gördüğümüz üzere havalimanı işletmecisinin izin verip sözleşme imzaladığı tarifeli taşımacılar, havalimanı içinde işletmecinin göstereceği yerleri kullanarak şehirlerarası taşıma yapabilecek. Yani sözleşmeli firmalar burayı adeta bir otogar gibi kullanabilecekler. Etti mi üç otogar!

Tuzla Otogarı nerede? 

Anadolu yakasında YSS Köprüsü sonrası otobüsler değişik indirme-bindirme noktalarına ulaşabiliyor. Buradaki yeni otoyolun tamamlanması sonrasında bu yolu kullanma zorunluluğu nedeniyle buralara erişememek söz konusu olabilir mi? Keza bu yakada otogar yeri olarak Tuzla’dan söz edildi. Acaba bununla kast edilen, Tuzla bölgesinde yapılan yeni otoyol üzerindeki bir nokta olabilir mi?

Sektörün derdi başka

Bilmem, ben çok yanlış anlıyor, konuyu çok kötümser yanlara mı çekiyorum? Acaba sektör hakkında görüş belirten kişi ve kuruluşlar bunlara nasıl bakıyor? Bunları gerçekten bilmek istiyorum. Bazıları ‘sathı müdafaa yerine hattı müdafaa’ deyip sadece İstanbul Otogarı’nı savunurken, ben otobüslere ilişkin yukarıdaki görüş ve şüphelerimi çok önceden beri belirtiyorum. ‘Vesvese’ olarak algılanacakları korkusuyla net olarak ifade edemesem de bu endişeleri taşıdığıma gazetedeki arkadaşlarım şahittir. 

Nereye varır?

Ben bu türden bir yapılanmanın İstanbul’daki tarifeli otobüs taşımacılığının sonunu yaklaştıracağını düşünüyorum. Birilerinin belirtilen yerdeki otogara gidip gelmeyi göze alarak otobüsle seyahati düşünmesi, bunun zaman ve para kayıplarını göze alması pek mümkün gözükmüyor. Bu durum demiryolu ve denizyolu kullanımını teşvik etmek açısından olumlu da görülebilir. Ancak bir kısım insanların da artık bu sistemler yerine özel otomobil seyahatini tercih edebileceğini, yani yolların yoğunlaşacağını mutlaka akla getirmek gerekiyor. 

Önerilerim

İstanbul’un iki yakasında TEM güzergahında raylı sistem ile erişilebilen uygun yerlerde en azından birer otogar olmasını gerekli görüyorum. Buralardan kalkış-varış öncesi ve sonrasında TEM üzerinde bilet satışı yapılamayan, önceden biletli yolcuların binebildiği indirme-bindirme noktalarıyla bunlar desteklenmeli. 

Alibeyköy Terminali ne olacak? 

Anadolu yakasındaki otogarın yeri Sabiha Gökçen Havalimanı civarı olabilir. Keza Avrupa yakasındaki Alibeyköy Terminali de hizmetine pekala devam edebilir. Bu iki nokta, süren raylı sistem bağlantıları tamamlandığında otogar yeri olarak çok cazip olabilirler. 

Ro-ro hattı 

Marmara Denizi ile Karadeniz arasındaki pek de geniş olmayan bir alandan geçirilecek yollar İstanbul’un ve Türkiye’nin iki yakası hatta Asya-Avrupa arası yük ve yolcu taşımalarının tamamına hizmet vermede zaten zorlanıyor. Dar güzergaha yeni yollar eklemek de kolay değil. Bu nedenle denizin kullanılması çok uygun. Avcılar-Pendik iyi ama daha fazlası düşünülmeli. Büyükçekmece-Silivri arasındaki bir noktadan karşıdaki Yalova ve Bursa-Mudanya gibi noktalara ro-ro seferleri yapılması da mutlaka düşünülmeli.

Bitirirken

Bir önceki sayıdaki yazıda, otobüsçülerin kombine taşımaları önemsemesini, özellikle Yalova’nın potansiyeli olduğunu ve bunların gelişmesi için yapılacakları belirtmiştim. Bazıları ‘aman buna mı kaldık’ deyip burun kıvırmış olabilir. Diğer taşıma sistemlerindeki gelişmeler ve yukarıda açıklanan hususlar dikkate alındığında başarı için kılı kırk yarma zorunda olunduğu görülecektir. ■