İzmir-İstanbul seyahat notları

Bu yıl, üç ay kaldığım Çeşme’den 26 Eylül Perşembe günü döndüm. Bu türden seyahatlerde yolları ve çevreyi izleyip aktarmayı severim. Yine öyle yapacağım. Öncelikle belirteyim ki, İstanbul’da deprem haberini yolda aldım. Geri dönmem tavsiye edildi ama bu mümkün değildi. Daha da önemlisi tamamı hizmete açılan İstanbul-İzmir Otoyolu’nun yeni hizmete giren Bursa-İzmir arasını ilk kez kullandım. Bununla ilgili gözlem ve tespitlerim oldu. 

Yol kaç km? 

2018 ve öncesi haritalarda İstanbul-İzmir için 565, 561 ve 563 km yazıldığını biliyorum. Buna İstanbul’da evden itibarenki, mesafeyi de eklediğimde 590 km’yi buluyor. İzmir’den sonra eve kadar 90 km daha var. Eğer çevre yolunu kullanırsanız bir 25 km daha uzuyor. Toplam seyahat 700 km’yi biraz aşıyor. Bu uzun bir yol, kısaltma çaresi aranmalı. 

Yol kısaltma çabaları

Önceki, Sirkeci’den arabalı vapurla geçiş yerine köprüler kullanılınca seyahat biraz arttı. Zaten Üçüncü Boğaz Köprüsünü kullanırsanız yukarıdaki km epey artar. Bunu geçelim. En önemli kısaltma imkanı Körfez’i dolaşmayıp denizden gitmek. Eskiden Yalova-Kartal arasında araba vapuru ile bu kısaltma yapılırdı. Zamanla bunun yerini Eskihisar-Topçular aldı. Daha sonra da Marmara geçişli feribot seferleri başladı. 

Feribot seferleri

Bunlardan biri Pendik-Yalova; deniz üstündeki seyahat 45 dakika. Anadolu yakası için iyi bir seçenek. Üstelik epey çok günlük sefer var. İkincisi Yenikapı-Yalova; seyir 1 saat 15 dakika sürüyor. Burada da epey günlük sefer var. Daha sonrası Yenikapı-Bursa (Güzelyalı veya Mudanya) seyahat süresi 1 saat 35 dakika. Süre Yenikapı-Yalova’ya göre 20 dakika arttı ama karayolundan 50 km kadar tasarruf edersiniz. Bunun tek sakıncası yaz sezonu dışında günlük iki gidiş gelişin olması. Son olarak Yenikapı-Bandırma var; karayolundan 70 km kadar tasarruf sağlıyor ama sefer süresi 55 dakika daha artıyor: İki saat 30 dakika. Üstelik kış sezonunda sadece hafta sonunda bir gidiş-geliş olması gibi bir sorunu da var. 

Bunların hepsinde yaklaşık 1 saat kadar binmeyi bekleme ve inme süresi gerekiyor. Süre hesabı yapanlar bunu dikkate almalı. Tabii hava durumu da önemli.

Benim tercihim 

Bunlardan, mümkün olduğunca, Yenikapı-Bursa’yı tercih ediyorum. Seyahat süresi çok uzun değil. Beni sarsmıyor. Özellikle gidişte Bandırma’yı kullanırsam daha sonraki seyahat için hayli yorgun olarak feribottan iniyorum. Üstelik daha pahalı. Bursa’nın 55 dakika zaman tasarrufu, Bandırma’nın 70 km kadar yol tasarrufundan daha önemli. Ben 55 dakikada 70 km’den fazla yol yapabiliyorum. Diyeceğim odur ki, iki otomobil biri Bursa’ya diğeri Bandırma’ya giden iki feribota binerek Yenikapı’dan hareket etseler Bursa’ya giden Susurluk’a diğerinden daha önce ulaşır. 

Denizden yapılacak seyahatlerin diğer güzergahı kullanmaktan doğacak riskleri ortadan kaldırdığını, sürücünün yorulmasını azaltarak daha sonrası için de güvenli seyahat imkanını arttırdığını düşünmek gerekir. Hele İzmir sonrası Bodrum gibi uzak noktalara gidecekler için bu daha da önemli.  

Benim seyahatim

İstanbul’da evden hareketle Bursa feribotunu kullanarak Çeşme’ye İzmir içinden gidersem evime vardığımda 435 km ediyor. Çevre yolunu kullanırsam bu 455 km’yi geçiyor. 20 km tasarruf var. Az mı? Üstelik bu 435 km’lik seyahat biraz da eşimin yardımıyla yorulmadan evime ulaşmamı sağlıyor. 

Dönüş seyahatim

Bu kez dönüşte İzmir-Bursa arasında yeni otoyolu kullandım. Güvenlik açısından tabii, iyi bir yol. Eski yolun trafiğini de hafifletmiş olmalı. O yol da daha güvenli olmuştur. Görmediğim farklı coğrafyaları keyifle izledim. İki eksik dikkatimi çekti. Birisi henüz çevre güzelleştirmenin yeterince olmaması, ama bu yönde çabalar gözledim. Bu yaz bile daha iyi olabilir. İkincisi ise servis yerlerinin durumu. Epey çok yer ayrılmış ama neredeyse hepsinde hizmet çok yetersiz. Zamanla bu da aşılacak ama şimdiden yakıtta dikkatli olunmalı. Bir de sık ve çok olan yerler hayatta kalabilecek mi bilmem… 

Yolun değerlendirmesi

Bu yolu kullanarak eve geldiğimde eskisine göre 10 km fazla kat ettiğimi gördüm. Kısacası, yeni yolu kullanmak benim yolumu kısaltmadı. Arttırmadıysa azaltmadı da. Yolun güzergahını haritada incelediğimde oluşan bu yöndeki kanaatimde haklı çıktım. Bu arada belirteyim ki, bu yolu kullanarak Edremit ve Ayvalık yönlerine gidecekler için km tasarrufu dahil önemli avantaj olabilir. 

Fayda-maliyet analizi

Otoyolu kullanmam karşılığında 120 TL ücret ödedim. Yolu kısaltmayan bu kullanıma değer miydi? Belki yorulmadan daha güvenli seyahatin bedeli denebilir. Ben otoyollarda dikkat etmekte zorlananlardanım. Bu yolun seyahat süremi bir saat kadar kısalttığını düşünüyorum. Biraz daha hızlı gidenler için bir 15 dakika daha kazanç olabilir. Kural tanımayanlar için bu kazanç daha da artabilir. Netice olarak söyleyebilirim ki, ben kararsız kaldım. Öbür yolun da rahatladığını düşündüğümde, acelem olmadığı sürece eski yolu kullanmaya devam edeceğimi sanıyorum. Önceden bileti alınmış feribotu kaçırmama arzusuyla dönüşte eşimin yeni yolu kullandırabileceğini biliyorum. 

Bir analiz daha 

Feribot yerine Bursa’dan sonra karayolundan devam edecek olsam… Bir kere Körfez’i dolaşan çözümler beni cezbetmez. Diğer güzergahın uzunluğu ve İstanbul Boğaz köprülerinin yoğunluk riskleri nedeniyle Yalova-Yenikapı’yı düşünürüm. Bunu da pas geçip, Osmangazi Köprüsü’nü ve sonrasını kullandığımda 145 TL kadar daha ödeme yapmam gerekecek. Ben bunun yerine feribota 215 TL ödedim. Aradaki 70 TL’lik fark benim 245 km tasarrufuma göre çok uygun bir rakam. Araç otomobil olduğunda bu rakam biraz daha düşecek. 

Süreye gelince

Feribotla gidişte evden Bursa’ya kadar ortalama iki saat 45 dakikam geçiyor. Bilmem diğer güzergahtan bu ne kadar sürer? Yoğun saatlerde bunun çok kısalmayacağını sanıyorum. Diğer zamanlardaki süre kısalmasının da yorgunluğa değmeyeceğini düşünüyorum. Belki yaz döneminde, feribot ücreti arttığında, bu cazibe azabilir. Ama o zaman diğer güzergahın da kalabalıklaşacağını da düşünmeli. Önceden daha ekonomik feribot bileti alımı feribot kullanımının cazibesini arttırabilir de.  

Yeni yol genel değerlendirmesi 

Belirttiğim gibi, Bursa-İzmir arası yeni yol km tasarrufu sağlamıyor, ama zaman tasarrufu sağlıyor. Bursa-Gebze arası ise köprü kullanıldığında Körfez’i dolaşmaya göre önemli km ve zaman tasarrufu sağlıyor. Eskihisar-Topçular hattına göre ise km tasarrufu çok değil, ama zaman tasarrufu yeterince var. Ancak bu tasarruf yeni doğmadı. Köprünün kullanıma başladığı geçen yıldan beri zaten var. Gebze-İzmir arasında eskiye göre toplam km tasarrufu 20-30 km’yi geçmezken zaman tasarrufunun toplam 2,5 saat kadar olduğunu düşünüyorum. Buna göre yolun kaç km süreceğini siz hesaplayın. 

Bundan sonrası 

Ben İstanbul’un Avrupa yakasında oturan bir kişi olarak İzmir’e hatta Bursa ve Balıkesir’e yönelik seyahatlerimde Marmara Denizi’ni ve feribotları kullanmayı sürdüreceğim. Herkese de bu değerlendirmeyi yapmayı öneririm. Tabii ki, özellikle yaz sezonu dışında, sınırlı olan seferlere bağlı kalmak ve acil durumlarda feribotu beklemek nedeniyle gecikmek gibi istisnalar olacak. Bursa sonrasında ise net bir kararım yok. Eski yolu kullanmaya devam etmem pekâlâ mümkün.

Otobüsçüler buna dikkatli uyum yapmalı. İstanbul - Bursa ve Bursa - İzmir hatlarında molasız non-stop, İstanbul - İzmir arasında ise tek molalı ekspres sefer yapmalılar. ■