18.10.2014, 19:53

Kombine mi önemli, entegrasyon mu?

Yazının başlığındaki kavramlar çok önemli. Bu yüzden sık sık taşımaların entegrasyonundan ve kombinasyonunun sağlanmasından, yani kombine taşımacılığın geliştirilmesinden söz edilir. Bu yazıda, bunun üzerinde durup, çözümler önermeye çalışacağım.

Seyahat türleri

Daha önce de yazdığım gibi gerek insanların gerekse mal veya eşyaların bulundukları yerden varmak istedikleri yere ulaşması bazen tek bir seyahat ile bazen de birden fazla -çoğunlukla da iki- seyahatle gerçekleşir. Aktarmasız veya direkt tek seyahat demir, deniz, hava ve karayolu modlarından birisiyle yapılır. 

Birden fazla seyahat olduğunda, sonraki taşımanın ilk taşımayla aynı modda olması yanında farklı modda olması da söz konusudur. İki taşıma aynı moddaysa entegrasyon veya aktarma çoğu zaman kolaydır. Tren, vapur, uçak veya otobüsün birinden inip aynı yerdeki aynı cins ikincisine binilir. Bazen de birden fazla istasyon, terminal, liman veya havalimanı olur ki o zaman, birinden inip aynı cins ikinci taşıta diğer yerde binmek gerekir ve iş zorlaşabilir. Farklı yerlerdeki terminaller, limanlar, istasyonlar veya havalimanları arasındaki entegrasyonun ayrıca sağlanması gerekir ki çoğu zaman bu da kentiçi otobüs veya raylı sistemle olur.

Büyük şehirler…

Bir yerde bir terminal, bir istasyon, bir liman veya bir havalimanı bulunması bu moddaki aktarmaları kolaylaştırmak bakımından iyi gibi gözükebilir. Ancak bu tek noktaya ulaşım ihtiyacı çıkar ki bu da çok büyük bir kentiçi taşıma veya trafik yükü getirir. Bu nedenle entegrasyon zorluklarına rağmen birden çok terminal, istasyon, liman veya havalimanı olması bir zorunluluk halini alır. Bazen de coğrafi yapı bunu zorunlu kılar. 

Farklı modlar

Aynı moddaki iki taşıt arası entegrasyonun dışında zaten ikinci taşımanın farklı bir mod ile yapılması sıkça gerekir. Kara-hava, kara-deniz, kara-demir, deniz-demir, deniz-hava, demir-havayolu gibi haller doğar. Bu hallerde kara-hava yerine hava-kara gibi öncelik sırası değişimi de vardır. 

Farklı modlardaki bu taşımaların entegrasyonu için ilk istenen iki modun inme veya binme noktalarının yan yana olmasıdır. Duruma göre terminal, istasyon, liman veya havalimanından ikisinin aynı yerde bulunması gerekir. Ne yazık ki Bandırma örneğindeki denizyolu demiryolu yan yanalığı gibi bu türden haller pek sınırlıdır. Üstelik liman, havalimanı veya istasyon gibi yerlerin yan yana getirilmesi kolay da değildir. Bunları yan yana getirmeden, bunların taşıtlarını diğerinin yanına getirmek ise hiç mümkün değildir. Böyle olunca deniz, hava ve demiryolu taşımaları arasındaki doğrudan entegrasyon zorlaşır. Geriye bunun yerine kentiçi otobüs veya trenle entegrasyon sağlanması kalır ki bu da üçüncü bir taşımanın devreye girmesidir.

Karayoluna gelince…

Diğer modlardaki taşıtlar mutlaka bir istasyon, liman veya havalimanını kullanmak zorundayken otobüsler her çeşit karasal zeminden hareket edebilirler. Şüphesiz ki buna bir istasyon, bir liman veya bir havalimanı da dahildir. Dolayısıyla karayolu taşımacılığıyla diğer modların entegrasyonu epeyce kolaydır. Bu taşıtların tamamen veya kısmen demiryolu veya denizyolu taşıtına yüklenebilmesi de ayrıca bir entegrasyon kolaylığı sağlar. 

Tarifesiz taşımalar

Tüm tarifesiz taşımalar liman, havalimanı veya istasyondan kalkış-varış yapabilmekte ve bu entegrasyon kolayca sağlanabilmektedir. Yeter ki bu yerlerin otoriteleri otobüslerin önemini kavrayıp gerekli park veya indirme-bindirme alanını sağlasınlar. Tarifesiz otobüslerin her yerden hareket serbestliği diğer modlarla kombine olmadan da buralardan da kalkış-varış imkanı vermektedir. Bir otobüs tamamı veya bir kısmı trenle gelmemiş yolcularını da bir istasyondan veya civarından alıp götürebilmektedir. 

Tarifeli taşımalar

Karayolu taşımacılığının diğer modlarla entegrasyonunda genelde bulunmayan zorluk mevzuatla yaratılmaktadır. Tarifeli karayolu taşımalarının bir terminalden yapılması zorunluluğu, diğer modlarla entegrasyonu zorlaştırmaktadır. Bunun tek istisnası kombine özellikli tarifeli taşımalara istasyon, liman veya havalimanından kalkış-varış izni verilmesidir. Her ne kadar kombine taşımalara ilişkin genelgelerde pek çok husus düzenlenmiş görülse de bunların çoğunun hiçbir fonksiyonu yoktur. Tek kolaylık kombine taşımada terminal şartının aranmamasıdır. 

Terminal engeli

Bu kolaylığa rağmen tarifeli taşımalarda otobüs-tren, otobüs-uçak, otobüs-vapur entegrasyonu -ücretsiz servisler ve kentiçi entegrasyonlar hariç- pek sağlanamıyor. Bu türden taşıma gelişmiyor. Gelecekte de sağlanması mümkün gözükmüyor. Bu da gelişen diğer mod taşımalarında otobüs entegrasyonunun zorlaşması, yani yolcuların yeterince kolay aktarma yapamaması demek olmuyor mu? 

Yazının genelinde görüldüğü üzere kentler arası taşımalarda entegrasyon kolay değildir. Şüphesiz ki kentiçi otobüs-otobüs, tren-tren, vapur-vapur entegrasyonları yanı sıra otobüs-tren, otobüs-vapur, hatta tren-vapur entegrasyonları sağlanmakta. Ama kent dışında iş hayli zor. Bu zorluğu aşmak için kombine olmayan tarifeli taşımalarda da terminal zorlamasından vazgeçilmesi esas olmalıdır. 

Belediye çözümü…

Yetki belgesi olsun veya olmasın, belediyelerin belirlediği yerler terminal gibi kalkış-varış işlevi görebilmektedir. Öyleyse terminal şart ve zorlaması neye yarıyor? Bu olmadığında belediye gerekeni zaten yapacak, rastgele yapılacak kalkış-varışlara gerekirse kendi karar ve kurallarıyla engel olacaktır; belki de daha etkili biçimde. Bu durumda kombine olma şartı aranmadan belediyelerin izin verdiği istasyon, liman veya havalimanından tarifeli taşıma yapılabilecek, entegrasyon artacak, taşımalar kolaylaşacaktır. Kombine taşımadaki sefer iptal ve gecikmeleri dahil pek çok zorluk ve sorun çözülecek çok sayıda insan bu taşımaları kullanabilecektir. Olası başıboşluklara ve sorunlara kafayı takmayın. Yetkili belediye gerekli düzenleme ve sınırlamaları getirebilir. Bilinmeli ki mevcut durumda bile Bakanlığın izin verdiği kombine tarifeli otobüs seferi belediyenin istememesi halinde yapılamaz. 

Otogar denetimlerinin ne olacağına gelince; otobüslerin yüzde 75’ten fazlasını oluşturan tarifesiz otobüsler ve terminal dışı kombine tarifeli seferler nasıl denetleniyorsa, bunlar da öyle denetlenecek. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7