02.02.2015, 16:12

Cezalar çok mu, yanlış mı?

Klasik fıkralardan birini anlatarak yazıma başlamak istiyorum. Tanrının yardımcıları/melekleri arasında görev dağılımı yapılmaktadır: Hangi ülkelere hangi yardımcı bakacaktır. Türkiye’nin verildiği yardımcı, ayrıca başka ülke almak istemez, “benim işim zaten çok, çünkü Türkler tüm işlerini tanrıya havale eder” der.

Benzer şekilde taşımacılara ilişkin işler de KDGM’de pay edilecek olsa, şehirlerarası otobüsçülerin verildiği görevli “başka iş almam, zaten onların şikayetleri, dertleri çok fazla” diye cevap verebilir.
Şehirlerarası otobüsçülerin çok şeyden şikayetçi olduklarını, çok sık ve çok fazla talepte bulunduklarını zaman zaman yazıyorum. Bunlardan birisi de kendilerine çok fazla ceza yazıldığı şeklinde… Buna biraz bakalım.

Ceza aşamaları

Her işte olduğu gibi taşımacılıkta da önce mevzuat hazırlanır. Sonra buna uyumun görülebilmesi için uygulamalar denetlenir. Bu aşamada uyulmayan veya yanlış uygulanan hususlar belirlenir. Sonra bunlara ne işlem yapılacağına geçilir. Tabii, ceza gerektirenler varsa onlar da mevzuata göre cezalandırılır. 

Önce mevzuat

Cezalandırmanın doğru olabilmesi için mevzuatın doğru olması gerekir. İyi bir mevzuat hazırlanması için ülke deneyimleri, diğer ülke uygulamaları, AB mevzuatı, taşımacıların görüşleri gibi pek çok kaynaktan faydalanılmalıdır. Kökü, ta 1997-98’lere kadar giden Karayolu Taşıma Kanunu hazırlıkları içinde olup da bugün hala bu konuyla ilgilenen az sayıda kişiden biriyim. Bakanlıkta bile o gün bu işlerle ilgilenip de halen görevde olan pek az kişi var. 

Ben şahidim

Şahitlik ederim ki, Kanun hazırlıklarında hemen herkese görüşlerini yazılı veya sözlü olarak ifade etme şansı verildi. 2002’deki seçimler sonrasında eski taslak güncelleştirilip yasalaştırılırken de TBMM’deki komisyon çalışmaları dahil her yerde fırsat vardı, işi takip edene. Kimse ‘ben duymadım, benim haberim yok, ben yazmıştım ama yapmamışlar’ deme lüksüne sahip değil. İşini takip edecek veya etmeyeceksin. 

Kanun sonrasındaki Yönetmelik çalışmaları süresince de aynı yöntem daha hassas biçimde izlendi. Dönemin Karayolu Düzenleme (O zamanki Kara Ulaştırması) Genel Müdürü, şimdiki Müsteşar Yardımcısı Sayın Talat Aydın’ın, Yönetmelik için verilen altı aylık süreyi aşma pahasına defalarca görüş alışverişinde bulunduğunun da yine şahidiyim. 

Bunlar ne Kanunun ne de Yönetmeliğin kusursuz olduğu anlamına gelmez. En çok eleştiriyi de ben yaptım, yapıyorum. Nitekim yanlışlıklar anlaşılmış olmalı ki pek çok şey zamanla değiştirildi. Değişikliklerin tümü doğru mu, yeterli mi? Tabii ki hayır. 

Denetimler

Şu anda denetimler mevcut mevzuata göre yapılıyor. Eğer mevzuat yanlış ise sonuçları da yanlış olacaktır. Yanlış suçlamalardan kurtulmak istiyorsanız, mevzuatın yanlışlığını belirleyip düzeltilmesi için çalışmalısınız. Eğer mevzuattan şikayetçi değilseniz, bunun uygulanması/denetlenmesi kaçınılmazdır. Kimse, ‘bu kurallar iyi ama bunların uygulanması, buna göre cezalandırılması can yakıyor’ diyemez. 

Uygulama ve denetimi kabul ediyorsanız cezalandırmayı da kabul edeceksiniz. ‘Denetlensin ama ceza yazılmasın’ diyemezsiniz. Bu, denetliyormuş gibi yapmak olur ki görevli ve yetkililer de suçlu duruma düşerler. 
Bir başka husus da cezaların miktarı… Cezaların az yazılması gibi bir pazarlık söz konusu olamaz. Mevzuatta o suçun karşılığı neyse, o ceza verilecektir. 

Denetim mevzuatı

Bu arada taşımacılıkla ilgili kurallar kadar bu kurallarla ilgili denetimlerin nasıl yapılacağı da ve buna ilişkin mevzuat da önemlidir. Bu kapsamda denetimle ilgili mevzuatı da yanlış bulabilirsiniz. Denetim yöntemleri, denetim görevlileri, ceza tür ve miktarları gibi konularda mevzuatı eleştirebilirsiniz. Bu durumda dahi bu mevzuat uygulanmasın diyemezsiniz. Diyebileceğiniz şey, bunların da yanlışlıklarını belirtip düzeltilmesini talep etmektir. 

Özel bir konu

Karayolu Taşıma Kanunu öncesindeki eski yönetmelikte de ihtar cezaları vardı. Farklı olarak bunların paraya dönüştürülmesi, sildirilmesi yoktu. Belirli sürede belirli sayıya ulaştıklarında yetki belgesi iptali (firma kapatma) cezası verilirdi. Yenisinde ise belirli bir süre içinde o ihtarları bedelini ödeyerek sildirme imkanı getirildi. Bana göre Kanunla öngörülmeyen para cezası sistemi Yönetmelikle getirildi ve gelir de sağlandı. Tabii, sildirilmeyen ihtarlar arttığında yine firma kapatma durumu var. Şimdi para cezalarından şikayet eden otobüsçülere sormak gerekir: Paraya dönüştürme kaldırılsın mı? Bu defa çok fazla firma kapatma söz konusu olacak, razı mısınız? Zaten bu ihtarlar için para verip sildirme zorunluluğunuz yok, siz bilirsiniz. ‘Ben para cezasını da, firma kapatmayı da istemem’ deme lüksünüz yok. Bunu demek; denetim olmasın, mevzuat olmasın demektir. Bunu göstermelik mevzuat, göstermelik denetim şekline getirme çabaları sonuç vermez. Böyle bir anlayış da kabul edilemez. ■
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7