05.09.2023, 14:36

Kaza, basın, sektör...

Eğri oturalım, doğru konuşalım. Karayoluyla yolcu taşımacılığını omuzlayanlar kaptanlardır, yani otobüs şoförleri… Firmalar açılır kapanır, değişir ama firmaları da ayakta tutanlar kaptanlardır.

Bugüne kadar, yolcu taşımacılığı sektörü kaptanlardan yakınmadı, ama onlara da destek vermedi. Belki de bugün içine düşülen bunalım (genel anlamıyla bütün ülkeyi kapsayan ekonomik sorunun dışında) bu küçük ayrıntıdan kaynaklanıyor.

Birkaç gün önce bir otobüs kaptanının yolda uyuduğu için kaza yaptığı yer aldı gazetelerde, televizyonlarda. Oysa uyuyan kaptan değil, medyanın temsilcileriydi. Baştan karar vermişlerdi, “olsa olsa kaptan uyumuştur, öyleyse hiç araştırmaya gerek yoktur; hem zaten kimse de peşine düşmez” diye masa başında haber oluşturdular. Öyle olmadı, kaptan yolda kalp krizi geçirince direksiyon hâkimiyetini kaybetmiş ve kaza meydana gelmişti. Haberi düzelten olmuşsa da, insanlar ilkini unutmazlar. Bu arada, unutulmaması gereken bir küçük (aslında çok büyük, çok önemli) bir ayrıntı daha var: Vali de kazanın olası bir dalgınlık nedeniyle meydana geldiğini açıklamıştı. …sonrası yok zaten.

Sektörün durumu…

Yukarıdaki haberle ilgili olarak sektörün silkinip kendine gelmesi gerektiğini bir kez daha vurgulamak gerekir. Evet, sektör, genel hatlarıyla zor bir dönem geçiriyor. Akaryakıt fiyatları durduğu yerde durmuyor, üç kuruş ucuzlarsa ertesi gün 50 kuruş zamlanıyor (indirimle bindirim arasındaki farkı abarttığımı sanmıyorum). 
Firma sahipleri aracılığıyla yürütülen sektörde, asıl gücün, yani kaptanların hiç sesi çıkmıyor, çıkmasına da izin verilmiyor. Çünkü ne firmalar kurumsallaşmış ne de çalışanlar haklarının farkında. Patronun iki dudağı arasında, pamuk ipliğine bağlı, deyim yerindeyse ‘kelle koltukta’ çalışıyorlar. Kaptanlara ne dinlenme alanı ayrılıyor ne yemek yiyecekleri bir yer veriliyor; böyle olunca da duş almaları, kişisel sağlık ve bakımları yapılamıyor. İtiraz etseler kapı dışarı konuluyorlar, itiraz etmeseler suçlanıyorlar…

Temel sorun eğitim…

Karayolu yolcu taşımacılığı sektörünün yakıcı sorunlarından biri “deneyimli kaptan” bulamamak. İyi olarak nitelenen kaptanlar turizm alanında istihdam ediliyor. Onlar görece biraz daha serbest koşullarda çalışıyorlar ve emeklerinin karşılığını tam değilse de yolcu otobüsü kaptanına oranla daha çok alıyorlar. 

Bir zamanlar, Büyük İstanbul Otogarında, bir akademi vardı, ÜDY, ODY eğitimleriyle birlikte diğer çalışanlara işleriyle ilgili eğitimler veriliyordu. Bir modaydı akademi açmak ve kendini göstermek.

Moda geçince hepsi kaldı, akademi kapandı. Şimdi firma sahiplerinin oluşturduğu federasyonlar “nitelikle çalışan, deneyimli kaptan” bulamamaktan yakınıyor. Siz, onca otobüs sahibisiniz, yatırımlarınız bir fabrika çapında, ama bir kaptanı, bir banko görevlisini eğitmediğiniz için zor günler yaşıyorsunuz. Ağlamak daha kolay galiba. Eğitim bir yatırımdır ve firmanızı, sektörü büyütür, yolcunun güvenini kazandırır. Otogarlarda, sürücü lisansıyla günübirlik iş bekleyenler vur; güvenir misiniz siz olsanız! Ne sağlık kontrolünden geçiyorlar ne sosyal güvenceleri var… Patron kazanıyor ya, gerisi teferruat! Sizce de öyle mi? ■ 

Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 11 31
2. Fenerbahçe 11 26
3. Samsunspor 12 25
4. Eyüpspor 12 22
5. Beşiktaş 11 21
6. Göztepe 11 18
7. Sivasspor 12 17
8. Başakşehir 11 16
9. Kasımpasa 12 14
10. Konyaspor 12 14
11. Antalyaspor 12 14
12. Rizespor 11 13
13. Trabzonspor 11 12
14. Gaziantep FK 11 12
15. Kayserispor 11 12
16. Bodrumspor 12 11
17. Alanyaspor 11 10
18. Hatayspor 11 6
19. A.Demirspor 11 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 12 25
2. Bandırmaspor 12 24
3. Erzurumspor 12 22
4. Karagümrük 12 21
5. Igdir FK 12 21
6. Ankaragücü 12 19
7. Ahlatçı Çorum FK 12 19
8. Boluspor 12 18
9. Şanlıurfaspor 12 18
10. Manisa FK 12 17
11. Esenler Erokspor 12 17
12. Ümraniye 12 17
13. Pendikspor 12 17
14. Keçiörengücü 12 15
15. Gençlerbirliği 12 15
16. İstanbulspor 12 14
17. Amed Sportif 12 14
18. Sakaryaspor 12 13
19. Adanaspor 12 7
20. Yeni Malatyaspor 12 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 11 28
2. M.City 11 23
3. Chelsea 11 19
4. Arsenal 11 19
5. Nottingham Forest 11 19
6. Brighton 11 19
7. Fulham 11 18
8. Newcastle 11 18
9. Aston Villa 11 18
10. Tottenham 11 16
11. Brentford 11 16
12. Bournemouth 11 15
13. M. United 11 15
14. West Ham United 11 12
15. Leicester City 11 10
16. Everton 11 10
17. Ipswich Town 11 8
18. Crystal Palace 11 7
19. Wolves 11 6
20. Southampton 11 4
Takımlar O P
1. Barcelona 13 33
2. Real Madrid 12 27
3. Atletico Madrid 13 26
4. Villarreal 12 24
5. Osasuna 13 21
6. Athletic Bilbao 13 20
7. Real Betis 13 20
8. Real Sociedad 13 18
9. Mallorca 13 18
10. Girona 13 18
11. Celta Vigo 13 17
12. Rayo Vallecano 12 16
13. Sevilla 13 15
14. Leganes 13 14
15. Deportivo Alaves 13 13
16. Las Palmas 13 12
17. Getafe 13 10
18. Espanyol 12 10
19. Real Valladolid 13 9
20. Valencia 11 7