05.09.2023, 14:36

Kaza, basın, sektör...

Eğri oturalım, doğru konuşalım. Karayoluyla yolcu taşımacılığını omuzlayanlar kaptanlardır, yani otobüs şoförleri… Firmalar açılır kapanır, değişir ama firmaları da ayakta tutanlar kaptanlardır.

Bugüne kadar, yolcu taşımacılığı sektörü kaptanlardan yakınmadı, ama onlara da destek vermedi. Belki de bugün içine düşülen bunalım (genel anlamıyla bütün ülkeyi kapsayan ekonomik sorunun dışında) bu küçük ayrıntıdan kaynaklanıyor.

Birkaç gün önce bir otobüs kaptanının yolda uyuduğu için kaza yaptığı yer aldı gazetelerde, televizyonlarda. Oysa uyuyan kaptan değil, medyanın temsilcileriydi. Baştan karar vermişlerdi, “olsa olsa kaptan uyumuştur, öyleyse hiç araştırmaya gerek yoktur; hem zaten kimse de peşine düşmez” diye masa başında haber oluşturdular. Öyle olmadı, kaptan yolda kalp krizi geçirince direksiyon hâkimiyetini kaybetmiş ve kaza meydana gelmişti. Haberi düzelten olmuşsa da, insanlar ilkini unutmazlar. Bu arada, unutulmaması gereken bir küçük (aslında çok büyük, çok önemli) bir ayrıntı daha var: Vali de kazanın olası bir dalgınlık nedeniyle meydana geldiğini açıklamıştı. …sonrası yok zaten.

Sektörün durumu…

Yukarıdaki haberle ilgili olarak sektörün silkinip kendine gelmesi gerektiğini bir kez daha vurgulamak gerekir. Evet, sektör, genel hatlarıyla zor bir dönem geçiriyor. Akaryakıt fiyatları durduğu yerde durmuyor, üç kuruş ucuzlarsa ertesi gün 50 kuruş zamlanıyor (indirimle bindirim arasındaki farkı abarttığımı sanmıyorum). 
Firma sahipleri aracılığıyla yürütülen sektörde, asıl gücün, yani kaptanların hiç sesi çıkmıyor, çıkmasına da izin verilmiyor. Çünkü ne firmalar kurumsallaşmış ne de çalışanlar haklarının farkında. Patronun iki dudağı arasında, pamuk ipliğine bağlı, deyim yerindeyse ‘kelle koltukta’ çalışıyorlar. Kaptanlara ne dinlenme alanı ayrılıyor ne yemek yiyecekleri bir yer veriliyor; böyle olunca da duş almaları, kişisel sağlık ve bakımları yapılamıyor. İtiraz etseler kapı dışarı konuluyorlar, itiraz etmeseler suçlanıyorlar…

Temel sorun eğitim…

Karayolu yolcu taşımacılığı sektörünün yakıcı sorunlarından biri “deneyimli kaptan” bulamamak. İyi olarak nitelenen kaptanlar turizm alanında istihdam ediliyor. Onlar görece biraz daha serbest koşullarda çalışıyorlar ve emeklerinin karşılığını tam değilse de yolcu otobüsü kaptanına oranla daha çok alıyorlar. 

Bir zamanlar, Büyük İstanbul Otogarında, bir akademi vardı, ÜDY, ODY eğitimleriyle birlikte diğer çalışanlara işleriyle ilgili eğitimler veriliyordu. Bir modaydı akademi açmak ve kendini göstermek.

Moda geçince hepsi kaldı, akademi kapandı. Şimdi firma sahiplerinin oluşturduğu federasyonlar “nitelikle çalışan, deneyimli kaptan” bulamamaktan yakınıyor. Siz, onca otobüs sahibisiniz, yatırımlarınız bir fabrika çapında, ama bir kaptanı, bir banko görevlisini eğitmediğiniz için zor günler yaşıyorsunuz. Ağlamak daha kolay galiba. Eğitim bir yatırımdır ve firmanızı, sektörü büyütür, yolcunun güvenini kazandırır. Otogarlarda, sürücü lisansıyla günübirlik iş bekleyenler vur; güvenir misiniz siz olsanız! Ne sağlık kontrolünden geçiyorlar ne sosyal güvenceleri var… Patron kazanıyor ya, gerisi teferruat! Sizce de öyle mi? ■ 

Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7