Ulaştırma Yatırımları Ve Ekonomik Kalkınma 6

Ulaştırma altyapı yatırımı ve ekonomik kalkınma arasındaki bağıntı analizinde kritik bir mevcut durum bulunabilir. Analizlerin kolay işleyebilir hale getirilmesi için bir dizi basitleştirilmiş kabule ihtiyaç duyulmaktadır fakat bu değişim analizin kullanışlılığını düşürmektedir. Eğer daha kapsamlı formülasyonlar imkân dâhilinde olsa dahi uygun veri kısıtlarına kolaylıkla ulaşılabilmektedir. Bu durum kesin olmayan sonuçlar ortaya koymakta ve açık sonuçlara ulaşmayı engellemektedir. Bu karmaşıklık özellikle de yeni fonlama öncelikleri ve mekanizmalarına, değişen endüstriyel tabanlara ve sosyal, çevresel ve benzeri kaygılar ile ekonomik önceliklerin dengelenmesine karşı artmaktadır. Bununla beraber, bu söz konusu proseslerin anlaşılmasına bağlı olarak analizlerdeki karmaşıklık düzenlenmeli ve ulaştırma, yerleşim, kalkınma ve diğer ilgili birçok faktör arasındaki bağlantıların çok boyutlu yapısının anlaşılması gerekmektedir. 

Bu anlamda ortaya konulan bağıntının altı çizilen temel fikri ulaştırma tarafından desteklenen ekonomik büyümenin ortaya konması olup bu noktada değişen pazarlardan değişen ekonomilerin ifade edilmesi gerekmektedir. Bunların başlıcaları; şirket kümelenmeleri, ulaştırma ağları, emek sektörü, arazi piyasası ve çevresel kalitenin iyileştirilmesidir. Seyahat sürelerinde düşüş ve seyahat hacimlerinde artış anlamına gelen erişilebilirlik artışı büyümenin sağlanması için tek başına yeterli olmayabilir. 

Mikro ekonomik bir analizde, 2000’li yıllarda yapılan bu tarz bir çalışmada söz konusu faktörlerin bir kısmı dâhil edilmeye çalışılmış olup bağıntıdaki altı çizilen dinamikler ifade edilmiştir. Fakat burada bile model; iş ile ilgili etkinliklere, tek tek çalışanların hane halkı özelliklerine, zaman değerinin standart anlamına yoğunlaşmaktadır. Belki de konunun karmaşıklığı, yöntemler arasında bağlantılar kurabilecek olan tanımlayıcı niteliksel analizler ile daha şekilsel modelleme yaklaşımlarıyla birlikte yöntemlerin terkibi vasıtası ile bir yaklaşımı gerektirmektedir. Bu gibi bir yaklaşım sağlam ve esnek bir mantık ile söz konusu karmaşıklığı çözebilir ve böylelikle daha net bir resim ortaya konabilir. 

Bu tarz çalışmalar kapsamında karmaşıklıkla ilgili olarak incelenen altı çizili problemlerden birisi nedensellik olarak adlandırılmaktadır. Temel ekonomik argümandaki anahtar unsurlardan birisi, aksi takdirde aynı zamanda ekonomik büyümeyi teşvik eden ulaştırma altyapı yatırımlarını gerektiren herhangi bir temel olmayacağından dolayı, ulaştırma yatırımı ve ekonomik kalkınma arasında bir nedensellik ilişkisi olması gerekliliğidir. Kamu altyapı yatırımı, daha yüksek toplam çıktı ve ekonomik büyümeye yönelik sonuçlar ortaya koyan özel anapara stoku ve emek üretkenliğinde artış vasıtası ile özel anapara geri dönüş oranlarında artış için tetikleyici bir mekanizma olarak addedilmektedir. 

2000’li yıllarda yapılan bu tarz çalışmalardaki verili bakış açısı dahilinde bu nedensellik argümanının kullanılabilecek olan çok sayıdaki alternatiflerden bir tanesi olduğu ve ampirik delillerin de zayıf olduğu tartışılmaktadır. Kamu altyapı yatırımının, mevcut emek gücü ile üretkenlikte artış vasıtası ile gerçekleştirilmekte olan potansiyel tasarrufların çoğunda olduğundan dolayı yeni istihdamdaki büyük artışlara öncülük etmesine kuşku ile bakılmaktadır. Erişilebilirlikteki değişimler yer değiştirmelere de neden olabilir fakat sadece eğer bu değişimler anahtar limitlerin üzerinde ise ve diğer faktörler aynı doğrultuda sağlam bir şekilde işliyorsa, bu yer değiştirmeler daha fazla ekonomik büyümeler sağlayabilir. 2000’li yıllarda bu tarz çalışmalar kapsamında mikro ekonomik modelde zamanı nasıl kullanacakları noktasında kişilerin yaptığı seçimlerde altyapı yatırım etkileri tespit edilmiştir. İlave zaman (bir altyapı yatırımı yoluyla seyahat sürelerinin azaltılmasının bir sonucu olarak) ilave bir iş ya da boş zaman olarak hesaba katılsa da temel bir soruyu teşkil etmektedir. İyi kalkınmış ülkelerde boş zaman etkinliklerinin yaygınlaşması, emek arzının arttırılmasında ilave zamanın kullanılmayabileceği anlamına gelmektedir. Eğer hâlihazırdaki durum bu ise erişilebilirlik gelişimi ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik bağlantısı daha da zayıf bir hale gelebilir. Analizler, ağın bütünüyle gelişmiş olmasından dolayı ilave altyapının oldukça hızlı bir şekilde azaltılması yoluyla temelde ilave istihdama göre ilave büyüme göstermektedir. İlgili detaylar Şekil 3’te gösterilmektedir. 

 

Bu noktada ulaşılan temel sonuç, kamu fiziksel anaparasında geri dönüşlerin düşecek gibi görünmesinden dolayı nedensellik argümanının zayıflıyor olmasıdır. Bu noktada söz konusu sonuç detaylı olarak ele alınmamasına karşın bilgi ve teknolojide artan geri dönüş oranı argümanları, ulaştırma altyapısındaki geri dönüşlerden daha çok ekonomik büyümenin yeni itici gücü olacak gibi görünmektedir.