20.08.2019, 13:48

Ulaştırmada Sürdürülebilirlik ve Küresel Politika Örnekleri - 1

 Bu yazı dizimde siz değerli okuyucularıma ulaştırmada sürdürülebilirlik uygulamalarındaki temel esaslardan bahsedeceğim. Bu bağlamda yenilikçi girişimlere değineceğim. Ardından da bu noktadaki küresel örnekleri yatırım perspektifi dâhilinde paylaşacağım. 

Ulaştırma ve Kalkınma Enstitüsü (TDI_UKE) Amerikan İnşaat Mühendisleri Topluluğu’nun (ASCE_AİMT) kendine özgü enstitülerinden bir tanesidir. Çoğu enstitü gibi Ulaştırma ve Kalkınma Enstitüsü de (TDI_UKE) komitelere ev sahipliği yapmakta olup bunlar enstitü için bir yol ve alan tayin etmektedir. Ulaştırma ve Kalkınma Enstitüsü (TDI_UKE) komiteleri; havacılık, yük ve lojistik, altyapı sistemleri, demiryolu ve toplu ulaştırma, karayolu ve kalkınma gibi başlıklara sahiptir. Kalkınma konseyinin bir parçası olarak Ulaştırma ve Kalkınma Enstitüsü (TDI_UKE) sürdürülebilirlik ve çevre üzerine bir komiteye sahiptir. Sürdürülebilirlikteki bu komite, ulaştırma mühendisliği dâhilinde sürdürülebilirliğin bütün açıları ifade etmektedir. Bu kapsamda ulaştırma dâhilinde sürdürülebilirliğin dördüncü ve nihai uygulama alanında sürdürülebilirlikte bir bakışın nasıl geliştirilebildiğinin ortaya konması için söz konusu alanların dördü yer almaktadır:
1. Malzeme yeniden kullanımı: RAP (geri dönüştürülmüş asfalt kaplaması) ve RAS (geri dönüştürülmüş asfalt agregası)
2. Çok türlü ulaştırma
3. Akıllı ulaştırma sistemleri
4. Kaza iyileştirme unsurları
Malzeme Yeniden Kullanımı: RAP ve RAS

Asfalt karışımı; agrega ve bitüm bağlayıcıdan oluşmaktadır. Asfalt karışımının ağırlık olarak yaklaşık %93 ila %97’sini oluşturan agrega asfaltın üzerinden geçen araçların yükünü taşımada bir iskelet temini için tasarlanmaktadır. Ağırlıkça asfalt karışımının %3 ila %7’sini oluşturan bitüm bağlayıcısı agregayı bir arada tutmak ve trafik yüklemesi ile zemin hareketi süresince asfalt yapısına esneklik temin etmek için tasarlanmaktadır. Bununla beraber asfalt kaplaması zamana bağlı olarak havayla doğal temasa (aşınma) bağlı olarak esnekliğini kaybetmektedir. Aşınma; güneş ve rüzgârdan kaynaklı oksidasyon (paslanma) trafik hasarı ve nem hasarını içerebilir. Aşınma genellikle asfalt tabaka yapısının üst katmanı ile sınırlanmakta ve tipik olarak asfaltta 1,5-2,0’den yukarı aşmamaktadır. Dahası genelde bir asfaltın mevcut yüzey katmanına haddelenmekte ve onu yeni bir asfalt karışımı ile karıştırmaktadır. Asfaltın mevcut yüzey katmanına haddelenen malzeme, geri dönüştürülmüş asfalt kaplaması ya da RAP (GAK) olarak adlandırılmaktadır. RAP aşındırılmış olduğu halde halen asfalt betonunun faydasına olabilen özellikler ihtiva etmektedir. Ulusal Asfalt Kaplaması Birliği’ne (NAPA_UAKB) göre 2012 yılında 68,3 milyon tonun üzerindeki bir RAP, afsal karışımlarında kullanılmıştır. Bu RAP sadece agregaların yerini değiştirmek ile kalamamakta ve fakat aynı zamanda da kısmen de olsa bitümlü bağlayıcının da yerini değiştirmektedir. RAP kullanımı asfalt karışımında iyice yerleşmiş bir uygulamadır. Ulusal Otoyol Araştırmaları Programı Kooperatifi (NCHRP_UOAPK) asfalt karışımında RAP için karışım tasarımı, karışım performansı ve malzeme yönetimini sınayan kapsamlı bir çalışmayı icra etmektedir. Rapor; RAP kullanımının yüksek miktarlarda dahi uygun tasarım prosesi dâhilinde bütünü ile kabul edilebilir olduğunu fakat uygun performans için iyi yönetim uygulamalarının gerekli olduğunu ifade etmektedir. 

Asfalt karışımında bitümlü bağlayıcıyı tamamlayabilecek olan bir diğer malzeme ise geri dönüştürülmüş asfalt agregası ya da RAS olarak adlandırılmaktadır. Asfalt agregası hem üretim boyunca molozdan ve hem de yapıların hizmet ömrü tamamladıktan sonra çatılardaki malzemeden temin edilebilir. Belirli bir prosesten sonra RAS asfalt karışımında değerlendirilebilir. 2012 yılında NAPA 1,9 milyon tonluk RAS’ın asfalt karışımlarında kullanıldığını hesaplamıştır. RAS asfalt karışımında agrega yerine kullanılmaz iken 2012 yılı itibari ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) karayollarında RAS kullanımı, 2,1 milyon varillik bitümlü bağlayıcının kullanılması engelleyerek yaklaşık 228 milyon ABD Dolarlık tasarrufu temin etmiştir. RAP’ta bunun üzerine malzeme ve ekonomik tasarruflar görülmekte olup bu da Amerika Birleşik Devletleri (ABD) karayollarında yaklaşık 2 milyar ABD Doları ve 19 milyon varil bitümlü bağlayıcıya karşılık gelmektedir. Bitümlü bağlayıcıda RAS kullanımı RAP kullanımı kadar çok yaygın değil iken halen malzemenin uygun tasarımı ve yönetim uygulaması dâhilinde bitümlü bağlayıcıda RAS’tan başarılı bir şekilde faydalanılabileceğini gösteren çok sayıda araştırma bulunmaktadır. 

Hem RAP’ın ve hem de RAS’ın ham malzeme yerine ikamede kaliteli olduğu ispatlanmış iken RAP ve RAS’ın bağlayıcı oranının oksitlenme (paslanma) eğiliminde olup bu eğilimin de sertleşmeye yol açtığı görülmektedir. Hem RAP ve hem de RAS’ın her ikisi de petrol bazlıdır fakat hizmet ömürleri boyunca her ikisi de oksijene maruz kalmaktadır ve bitümlü bağlayıcı oksitli sertleşmeyle karşı karşıya kalmaktadır. Özetle oksitli sertleşme kutuplu ve oksijen içerikli kimyasal gruplar asfalt moleküllerin dâhil olduğunda ortaya çıkmaktadır. Oksitli sertleşme ve sertleşmenin diğer şekilleri ile ilgili daha fazla detay, Peterson’un 2009 yılındaki çalışmasında bulunabilir. 
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7