Marmaray ve Ulaştırma Sistemimizdeki Yeri - 2

İstanbul’un her iki yakasında Asya’dan Avrupa’ya geçişi artık Marmaray ile Boğaz’ın altından gerçekleştirilebilecek. Geçen hafta genel çerçevede ele aldığımız Marmaray konusunda ‘istasyonlar’ ile detaya gireceğim. 

İstasyonlar

Projenin Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray) bölümündeki üç yeni istasyon, derin yeraltı istasyonları olarak inşa edilmiştir. Bu istasyonlar AYGM ve Belediyeler dahil olmak üzere ilgili yetkili kurumlarla çok sıkı işbirliği içerisine hareket eden Yüklenici tarafından detaylı olarak tasarlanmıştır.

Bu istasyonların üçünün de ana konkorsu olabildiğince yeraltında tasarlanmış ve sadece girişleri yüzeyden görülebilmektedir. Yenikapı, proje üzerindeki en büyük aktarma istasyonu olacaktır. Bu bölümde ayrıca yeni bir yüzey istasyonu olan Kazlıçeşme İstasyonu, mevcut Kazlıçeşme İstasyonunun hemen doğusunda inşa edilmiştir. 

Asya yakasında 44.4 km, Avrupa yakasında ise 19.2 km mevcut banliyö hatlarının iyileştirilmesi ve yüzeysel metroya dönüştürülmesi işini kapsayan ikinci kısımda toplam 37 istasyon yenilenerek modern istasyonlar haline getirilecektir. İstasyonlar arası ortalama mesafe 1-1,5 km olarak planlanmaktadır. Mevcutta iki olan hat sayısı üçe çıkarılacaktır ve sistem T1, T2 ve T3 olmak üzere 3 hattan oluşacaktır. T1 ve T2 hatlarında Banliyö (CR) trenleri çalışacak, T3 hattı ise, şehirlerarası yük ve yolcu trenleri tarafından kullanılacaktır.

Marmaray-Metro entegrasyonu

Kadıköy-Kartal Raylı Sistem Projesi ile Marmaray Projesi, Kadıköy-Kartal Metro projesi kapsamında İBB tarafından inşa edilen Ayrılıkçeşme (İbrahimağa) İstasyonuna entegre olacak, böylece iki sistem arasında yolcu transferi gerçekleşebilecektir.

Hat üzerinde minimum kurp yarıçapı 300 metre, maksimum düşey hat eğimi ana hat yolcu ve yük trenlerinin çalışmasına elverişli olacak şekilde yüzde 1,8 olarak öngörülmüştür. Proje hızı 100 km/saat olarak planlanırken, ortalama işletme hızı ise 45 km/saat olarak tahmin edilmektedir. İstasyonların banliyö platform uzunluğu ise 10 araçtan oluşan metro dizisinin yolcu indirme ve bindirmesine uygun olacak şekilde 225 metre olarak projelendirilmektedir.

Yolculuk Süresi

"Gebze-Halkalı Banliyö Hatlarının İyileştirilmesi ve Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray)" Projesi'nin güzergahı, İstanbul Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray) -Sözleşme BC1- kesimi hariç olmak üzere, mevcut banliyö demiryolu hattının güzergahı ile benzerlik göstermektedir. Halkalı ile Kazlıçeşme ve Söğütlüçeşme ile Gebze arasındaki mevcut istasyonların çoğu yıkılıp yeniden yapılacak; fakat binalar revizyon ve onarımdan geçirilecek veya tamamen yeni binalar inşa edilecektir.

Bunlara ek olarak, Yenikapı, Sirkeci ve Üsküdar'da yeni yeraltı istasyonları inşa edilmekte ve demiryolu teknolojisi, modern sistemler ve demiryolu araçları kullanılarak iyileştirilmektedir

Halkalı'dan Gebze'ye bir yolculuk, Sirkeci'den Haydarpaşa'ya feribotla geçiş dahil olmak üzere, tipik koşullar altında 185 dakika sürmektedir. İyileştirilmiş banliyö demiryolu sistemi tümüyle hizmete açıldığında, bu yolculuk 105 dakika sürecektir. Bir başka ifadeyle yolcular, bu yolculuktan 80 dakika zaman kazanacaklardır.

Yukarıda belirtilen durum dahil olmak üzere, yolculuk süresi ile ilgili diğer örnekler, aşağıda liste halinde sunulmuştur:

Zaman kazandıracak…

• Gebze ve Halkalı arası 105 dakika

• Bostancı ve Bakırköy arası 37 dakika

• Söğütlüçeşme ve Yenikapı arası 12 dakika

• Üsküdar ve Sirkeci arası 4 dakika

Tüm sistemin hizmete açılacağı yılda, zamandan elde edilecek toplam tasarrufun yaklaşık 13 milyon saat olacağı hesaplanmıştır; 2015 yılı itibariyle elde edilecek olan toplam zaman tasarrufu, yaklaşık 25 milyon saat olacak ve sistemlerin kapasitesi tamamen kullanılabilir hale geldiğinde elde edilecek zaman tasarrufu yılda yaklaşık 36 milyon saat veya tüm dünya genelinde her gün insanlar tarafından kazanılan zaman yaklaşık 100 bin saat (11,4 yıl) olacaktır.

Marmaray Projesi’nin mevcut halinin açılışıyla dahi birçok mesafe çok daha kısa sürede kat edilecek olup, halkın ulaşımda doğru tercihleri kullanmasının sağlanmasıyla birlikte mevcut köprü trafiklerinde de gözle görülür bir iyileşme beklenmektedir. Bu çerçevede; söz gelimi Marmaray öncesi Maltepe’den Taksim’e en kısa mesafe karayolu ve özel araçla kat ediliyor olup, yolculuk mesafesi 26,6 km, pik saatte ortalama 10-15 km/sa ticari hızla tahmini yolculuk süresi 104-156 dakika olarak gerçekleşmektedir. Şekil 3’te özel araçla Maltepe-Taksim arası yolculuk güzergahı vermiştir.

Aktarma olsa da hızlı ve seri

Maltepe-Taksim arası raylı sistemlerle ve Marmaray kullanılarak seyahat edildiği takdirde ise süreden önemli oranda bir kazanç söz konusu olacaktır. Maltepe-Taksim arasını raylı sistemlerle kat edecek olan bir yolcu ilk olarak Kadıköy-Kartal metrosu vasıtasıyla, Maltepe’den Ayrılıkçeşme’ye kadar 18 dakika yolculuk yapacak, ardından Ayrılıkçeşme’den Marmaray vasıtası ile Yenikapı’ya 10 dakikada ulaşacak, takibinde Yenikapı-Taksim arasını da metro ile 8 dakikada kat edecektir. Bütün bu sistemlerin birbirine entegre olarak çalışması sebebiyle aktarmalarda harcayacağı toplam maksimum zaman ise 6 dakika olacaktır. Böylelikle; Yenikapı-Taksim metrosunun da tamamlanmasıyla, Maltepe’den Taksim’e raylı sistemler vasıtasıyla toplamda 3 aktarma ile 42 dakikada ulaşmak mümkün olabilecektir. Şekil 4’te Maltepe-Taksim raylı sistem güzergahı ve ilgili değerler verilmiştir.

Geniş bir alanı kapsayacak 

Marmaray’ın bütününün işletime girmesiyle birlikte diğer metro ve hafif raylı sistem hatlarıyla entegrasyonu paralelinde çok daha geniş bir alandaki yolculuk güzergahında belirleyici olacağı açıktır. Şekil 5’te Marmaray’ın tamamının işletime girmesiyle oluşacak olan Marmaray yolculuk güzergahı verilmiştir.

Banliyö hatlarını rehabilitasyonunun tamamlanmasıyla beraber Gebze’den Halkalı’ya; Maltepe, Bostancı, Söğütlüçeşme, Kazlıçeşme, Ataköy ve Küçükçekmece geçilerek 105 dakikada ulaşılması öngörülmektedir. Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Demiryolu (YHD) Hattının Pendik’ten Marmaray’a bağlanmasıyla beraber, İstanbul-Bulgaristan YHD Hattının bitişiyle bu hat da Halkalı’dan Marmaray’a bağlanacaktır. Gebze ile Halkalı arası bütün raylı sistem bağlantıları ile beraber 77 km.lik bir mesafeyi ifade etmektedir. Yine Yenikapı-Taksim metrosunun tamamlanmasıyla, Taksim üzerinden Kabataş-Bağcılar metrosu ile Marmaray bütünleşmiş olacaktır. 

Dünya düzeyine çıkacak

Şekil 6’da 2013-2019 arası tamamlanması planlanan metro hatları verilmiş olup, 2019 itibariyle bu hatların tamamlanmasıyla İstanbul’un ulaşacağı metro kilometresi New York, Tokyo ve benzeri dünya metropolleri birlikte değerlendirilecek düzeye ulaşacaktır. Bütün bu hatların Marmaray ve diğer raylı sistem hatlarının yanı sıra, diğer ulaştırma türleriyle de entegrasyonunun tamamlanmasıyla birlikte İstanbul’umuzun trafik tıkanıklığı sorununda önemli bir iyileştirme yakalanabileceği öngörülmektedir.

29 Ekim 2013 tarihi itibariyle açılan Marmaray, gerek kentiçi ve gerekse de ulusal ve uluslararası ulaşıma önemli bir etki bırakacak kapasitededir. Ulusal düzeyde gerçekleştirilmekte olan yüksek hızlı demiryolu yatırımları ve İstanbul ölçeğinde devam eden metro ve hafif raylı sistem yatırımları, Marmaray’ın entegrist ve bütünlükçü bir bakış açısıyla değerlendirildiğini ortaya koymaktadır. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, UDH Bakanı Binali Yıldırım, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş, Japonya Başbakanı Shinzo Abe, Romanya Başbakanı Victor Ponta, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile birlikte yerli yabancı çok sayıda devlet adamı, bürokrat ve sektör bileşeni temsilcilerinin iştirakiyle açılan Marmaray’ın tüm halkımız ve bölgemiz adına hayırlı olmasını dilerim. Açılışında, Somali, Japonya ve Romanya halklarını temsilen liderlerinin bulunduğu Marmaray’ın ülkemizin kavşak özelliğinden hareketle, Afrika Asya ve Avrupa’dan insanların ‘kültürel merkezi’ olma konumunu güçlendirmesini ümidiyle, hepinize sağlıklı, huzurlu, mutlu ve başarılı bir hafta dilerim. ■