Resmin bütünü

Bazı işletmelerde ne kadar değerli olursanız olun gerçek potansiyelinizi ortaya koyamazsınız. Bu tarz işletmeler sanki insanları işten soğutmaya programlanmıştır. Buna karşılık bazı işletmelerde ise insanlar, sahip oldukları potansiyelin zirvesine çıkarlar. Bu işletmeler,  insanların güçlü yönlerini ortaya çıkarmak için doğru ortamı sağlarlar. 

*

Her işletmenin bir işleyiş düzeni, bir sistemi vardır. İşletmenin bütünü, çalışanlar, birimler, süreçler ve önceliklerden oluşan parçaların tümüdür. Bir şeyin bütünü, parçaların toplamından oluşur. Fakat Aristo’nun dediği gibi, “Bütün, parçaların toplamından daha fazla bir şeydir”.  

*

İşletmelerin başarı veya başarısızlığı, her bölümün gösterdiği performansla değil, bunların bir bütün olarak ortaya koydukları sonuçla ölçülür. Bu nedenle bir işletmenin başarısı için, o işletmenin bütününe odaklanmak, performansını bütünsel bir bakış açısıyla değerlendirmek gerekir. Dünyada başarısız olmuş işletmelerin pek çoğu, teker teker çok başarılı üretim, satış, satış sonrası gibi fonksiyonlara sahip olmalarına rağmen bir bütün olarak iyi işlemediklerinden ötürü başarısızlığa uğramışlardır.  

*

Şirketlerde üretim, lojistik, satış sonrası bölümlerinin arasında yaşanan ve nihai müşteriye memnuniyetsizlik olarak yansıyan bir sorun, aslında tek bir bölümünün çıkardığı sorun değildir. İlk bakışta, bir bölümün ihmal ya da sorumluluklarını yerine getirmemesi gibi algılansa bile; bu tarz mekanik bakış açısı, gerçek dünyadaki problemleri çözmeye yetmez. Gerçek dünyada sebep ile sonuç arasında doğrusal bir ilişki değil karşılıklı ve döngüsel bir etkileşim vardır. Yaşanan pek çok sorunda, neden sonuç ilişkisi, tavuk yumurta ilişkisi gibidir. Biri, diğerinin hem nedeni hem sonucudur.

*

Karmaşık bir yapıda çözüm, çoğu zaman, meseleye bir bütün içinde yaklaşmayı, sentez yapmayı gerektirir. Sistemsel düşünme yöntemi, unsurların karşılıklı ilişkilerini değerlendirip bütüne odaklanması ve resmin tamamını görerek çözüm yolları aramasıyla olur. Bütünsel yaklaşım, kısır döngüye girilmesini önleyecek bir yaklaşımdır. Sistemsel düşünme biçimi, sorunun kök sebeplerine inmeyi ve kalıcı çözüm bulmayı kolaylaştırır.

*

İşletmeler, sayısız değişkenin birbiriyle etkileşim halinde bulunduğu karmaşık yapılardır. Bu karmaşa ve devinim içinde, çoğu zaman yöneticinin bütünü görmesini zordur. Pek çok durumda, bir sorunu çözmek için, neden-sonuç ilişkisi gibi tek boyutlu bir bakış açısından farklı olarak sistemin bütününü değerlendiren çok boyutlu, çok katmanlı bir bakış açısına ihtiyaç vardır. 

*

Sistemsel düşünme, yöneticiye, alacağı her kararın, atacağı her adımın sistemin bütününde hangi noktaları, hangi insanları, hangi süreçleri etkileyeceğini ve hangi sonuçları doğuracağını öngörmeye dönük bakış, işletme içinde, olayların ana nedenlerini anlamaya ve sistemin amacına uygun, kalıcı çözümler bulmaya yardım eder.

*

Ülke yönetimi, işletmelerden çok farklı bir yapı değildir. Söz konusu kısır döngü burada da geçerlidir. 

*

Hepimizin aynı gemide olduğumuzu asla göz ardı edemeyiz. ■