Taşımacılıkta sigorta değişiklikleri

Başkasına zarar verme potansiyeli olan bir işi yapanlar, olası zararın tazmininden sorumludurlar. Bu nedenle bu sorumluluğu yerine getirebilecek durumda olmalılar.  Bu da ya zararı ödeme gücüyle ya da sigorta ile olur.  Taşıt kullanmak da başkasına zarar potansiyeli taşıyor.  Bu zararı ödeme gücü olmayanlara taşıt kullandırtmamak  olamayacağına göre zorunlu sigorta şart. Bu zorunlu sigortalar zamanla değişebiliyor.  

Önceki durum

Çok eskiden beri tüm taşıtlar için Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası var.  Bu sigorta kazadan sorumlu olanın başkalarına verdiği zararları karşılıyor.  Peki, zarar verenin ödeme gücü, sigortası da yoksa. Bunun bazı çözümleri var.  Bir kazada zarar gören otobüs yolcularının  mağduriyeti sonrasında yeni bir sigorta getirildi. Galiba bu kaza Samsunspor’un futbolcularının zarar gördüğü bir kazaydı. Zorunlu olarak getirilen Ferdi Kaza Koltuk Sigortası’nı otobüsçü yaptırıyor ve otobüsçü kazadan sorumlu olmasa bile mağdurlara ödeme yapılıyor.  

Taşımacılık Sigortası 

Karayolu Taşıma Kanunu yolcu taşımacılarına bu iki sigortaya ek bir sigorta daha getirdi: Taşımacılık Sigortası. Bu sigorta da bir sorumluluk sigortasıydı.  Trafik Sigortası’ndan farklı olarak otobüsçünün kusurlu olmadığı hallerde de yolculara ödeme yapıyordu.  Bu arada hem Trafik Sigortası’nın hem de Taşımacılık Sigortası’nın ödediği teminatlar, otobüsçünün kazadan sorumlu olması halinde ödeyeceği tazminatlardan düşülüyordu. 

Şehiriçi - şehirdışı

Karayolu Taşıma Kanunu, Taşımacılık Sigortası’nı sadece şehirlerarası taşımalardaki yolcular için zorunlu kılmıştı.  Şehirlerarası olmayan taşımalar bu zorunluluk dışındaydı.  Bu eksiklik birazcık Yönetmelik ile giderilmeye çalışıldı ama bu mümkün değildi. Bir de Taşımacılık Sigortası taşıma personelini kapsamıyordu.  Zorunlu Koltuk Sigortası kapsamında personel de bulunuyor.  Trafik  Sigortası’nda da personel var ancak son düzenlemeler ile bu durum tartışılır hale geldi. Ağır kusuru halinde sürücünün yararlanamaması gibi. 

Yolcu taşımacılığında trafik, taşımacılık ve koltuk sigortaları olmak üzere üç zorunlu sigorta olduğunu belirterek, buraya noktayı koyalım.

Yönetmelik değişikliği

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde yapılan son değişiklikte buradaki  Taşımacılık Sigortası zorunlulukları kelime değişiklikleriyle Trafik Sigortası’na dönüştürüldü.  Sanki  Trafik Sigortası zorunluluğu bu mevzuatla getiriliyormuş gibi. Aslında bu zorunluluk Trafik Kanunu’nda zaten var. Tümüyle Yönetmelik’ten silmek mümkün olmadığı için bu yöntem seçildi. Ancak Yönetmelik’ten çıkarılan Taşımacılık Sigortası zorunluluğu hala Taşıma Kanunu’nda duruyor.  Bu değişiklik sonrasında yolcu taşımacıları bir sigortadan kurtularak sadece iki sigorta yaptırmaktan zorunlu hale geldiler. 

Bu durum bir yükten kurtulma anlamında iyi ancak yolcuların teminat kaybetmesi anlamında kötüydü.  Taşımacılar da sorumlu oldukları kaza halinde bu sigortanın teminatından faydalanamayacaktı.  

Sigorta değişikliği

Trafik Sigortası’nda yapılan son değişiklikle bu sigortanın teminatı Karayolu Taşıma Kanunu’na tabi taşıtlar için iki katına çıkarıldı.  Bu durum bir anlamda yolcuların ve taşımacıların teminat kaybını giderirken başka sorunlar getiriyordu.

Yolcu-yük taşıma sigorta farkları

Yolcu taşımacılığında önce ikiye sonra üçe çıkan sigorta zorunluluğu son değişiklikle yine ikiye düştü.  Taşımacılık Sigortası’nın kalkmasıyla oluşan teminat kaybı Trafik Sigortası’nın ikiye katlanmasıyla giderildi.  Yük taşımacılığında baştan beri tek sigorta zorunlu: Trafik Sigortası.  Son değişiklikle bu değişmedi ama bunun teminat kapsamı iki katına çıkmış oldu. 

Ticari - özel taşıtlar

Özel taşıtlar sadece Trafik Sigortası zorunluluğuna tabi. Bunların teminatları da son değişiklikle artmadı.  Ticari taşıtlar ise yolcu-yük taşıtı oluşlarına göre yeni düzenlemeden etkilendi. Birde  şehiriçi-şehirlerarası ayrımı var. 

Özel taşıtlar için her yerde zorunluluk aynı. Yük taşıtları için de durum benzer. Bilindiği gibi şehiriçi-şehirdışı ayrımı olmaksızın tüm yük taşıtları Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında. Dolayısıyla bunların tamamı son Trafik Sigortası değişikliğinden etkilendi. Yani tüm yük taşıtlarının sigorta teminatları katlandı. 

Yolcu taşıtlarında durum ilginç. Hepsinde iki sigorta zorunlu. Bilindiği gibi bu taşıtların iki grubu var. Birisi karayolu taşıma mevzuatına tabi olanlar bunlarda trafik sigortası teminatı iki kat. Bir de belediyeden izinli belediye alanı içi taşımalar var.  Bunlar büyükşehirlerde tüm iliçi taşıtlar oluyor.  Bunlarda trafik sigortası teminat zorunluluğu iki kat değil. Diğer özel taşıtlar gibi tek kat. Zaten bunlarda Taşımacılık Sigortası zorunlu değildi. 

Yukarıda da belirtildiği gibi her ikisi de sorumluluk sigortası. Taşımacının sorumlu olduğu kazalarda bunlardan yapılan ödemeler taşımacının ödeyeceği tazminattan düşülüyor.  Bu durum yeni halde de aynı. Yani sadece trafik sigortası olması durumu pek değiştirmedi.  Sadece taşımacının sorumlu olmadığı hallerde taşımacılık sigortasından yapılan ödemeler kalktı. Bu yapılacak ödemeleri ve bağlı olarak primleri azaltabilir.  Yolcular ise bunu kaybettikleri durumlarda koltuk sigortasıyla yetinmek durumunda kalacak. 

İyileştirme çabaları 

Bu arada bir hususu daha belirtelim. Özellikle yolcu taşımacıları sadece kendilerine uygulanan Taşımacılık Sigortasıyla ilgili çeşitli taleplerde bulunuyorlardı. Kimisi kapsamının genişletilmesini ve manevi tazminatları da kapsamasını istiyordu. Kimisi de var olan teminatların sonuna kadar kullanılmasını. Şimdi Taşımacılık Sigortası ortadan tümüyle kalktı. Artık yolcu taşımacılarının böyle bir oyuncakları yok. Şimdi Trafik Sigortası var ve bununla ilgili değişiklik istemek pek kolay değil. Çünkü bu sigorta özel-ticari, yük-yolcu, şehiriçi-şehirdışı tüm taşıtlara zorunlu. Sadece teminatın tek kat-iki kat olma farkı var.  Belki tüm taşımacılarca bu konuşulabilir. Bunun dışındaki hususlar ortak olup değiştirilmesi hayli zor. 

Sigorta primleri

Artacak teminatlar yapılacak olası ödemeleri de artıracağından primlerde yükselecektir. Bunun tek istisnası taşımacılık sigortasına tabi yolcu taşımacıları olabilir. Onların yeni haldeki toplam primleri biraz olsun azabilir.  Artışa ilişkin şikayetler kuvvetlenerek sürebilir. Bu arada 2014 istisna tutulursa sigorta primlerindeki artışın normal olduğunu söyleyenler var. Keza, trafik sigortasındaki yeni iyileştirmelerin olumlu etkisi de söyleniyor.  Ancak her durumda yük taşımacıları rahatsız olabilir.  Bekleyip görelim. 

Bir şey daha belirteyim; Sigorta Bilgi Merkezi var. Buraya müracaatla bir taşıtın geçmişi öğrenilebiliyormuş. Yaptığı kazalar, onarımlar, kullanılan parçalar vs..Priminden şikayet edenlerin taşıtını bilirseniz, geçmişteki olası suçlarını da görebilirsiniz. ■