13.03.2013, 18:52

Terminal dışı kalkış-varış

 Karayolu Taşıma Kanun ve Yönetmeliğine göre tarifeli taşımalarda kalkış-varışların bir terminalde yapılması esastır (bir yerin terminal sayılıp bu kapsamda kalkış-varışlarda kullanılması için yetki belgesi de olması gerekir).

Burada “zorunludur” denmeyip “esastır” denmesi 1997-1998’deki Kanun hazırlığı ilk çalışmalarında tarafımdan önerilmiş olup, bunun istisnaları olabileceği içindir. Bu istisnalar üzerinde duracağız.


Hiç terminal bulunmaması

Bu durumda ilgili mahalli makamlarca bir yer gösterilecek, bu yer için mülki veya mahalli makamlardan resmi yazı alınacak ve bu yer taşımacılarca kullanılacaktır. Eğer bu makam belediye olursa taşımacı, terminali yapmayan makama teslim edilmiş, terminal yapmamaktan ötürü belediye bir şey kaybetmemiş olur. 

Terminalin yetki belgesi yoksa 

Bir yerde terminal bulunmakla birlikte yetki belgesi olmaması halinde bu terminal Bakanlıkça ‘yok’ sayıldığı için birinci husus geçerlidir. Bu durumda taşımacının, yetki belgesi almayan veya yetki belgesi için gerekli şartları gerçekleştirmediğinden dolayı belge alamayan belediyeye mahkum edilme anlamı olursa, kusurlu belediyenin suçu yanına kâr kalacaktır. 

Taşımacıya yer verilmemesi

Belgeli terminalin yetersiz kalması nedeniyle taşımacıya yer veril(e)memesi veya yer olduğu halde bir taşımacının taşımasını engellemek amacıyla ona yer verilmemesi hallerini içeren (buna yetki belgesiz terminalde yer verilmemesi de dahildir) bu durumda Yönetmelik (tam olarak böyle ifade etmese de) terminalin bulunmaması halinin uygulanacağını ifade etmektedir ki yer vermeyen bu kurum, belediye veya belediye adına işleten terminalci olursa adı geçen yasal belgenin belediyeden alınmasının söz konusu olması, yine taşımacıyı suçluya mahkum etmek olur. Bu nedenle bu makam her durumda belediyenin dışında valilik olmalıdır. Belediye sadece hiç terminalin bulunmadığı hallerde adı geçen belgeyi verebilmelidir. 

Terminali beğenmeme…

Özellikle yer vermeme hali üzerinde ayrıca durulması gerekir. Zira burada yer verme-vermeme tartışması söz konusu olabilir. Önce şunu belirtelim ki mevcut yetki belgeli bir terminali beğenmeyen bir taşımacı için burayı kullanmama hali yer verilmemiş gibi hak arama durumunu doğurmaz. Dolayısıyla yer verilmediğine ilişkin bu belgenin idari makamlarca mutlaka aranması gerekir. Belki de beğenmeme hali de düşünülüp Yönetmeliğe konabilir. 

Diğer sorular…

İkinci olarak yer verip vermemenin anlamı netleştirilmelidir. Yer verme ifadesi, taşımacının kendisine veya kendi belirlediği bir acentesine taşımacının istediği bedelle bir bilet satış yeri verilmesini de kapsar mı kapsamaz mı?

Uygun bilet satış yeri gösterilmeyerek terminal işletmecisinin veya onun belirlediği bir acentesinin komisyon usulü acentelik yapması dayatılabilir mi? Keza bir kişinin taşımacılığını engellemek amacıyla yüksek bedelli bilet satış yeri sunularak yer vermeme durumunun doğmadığı iddia edilebilir mi? Bana göre olamamalı. 

Peki, her isteyene istediği bedelle terminalde yer mi verilecek? Oradan kalkmak istemeyen, orayı beğenmeyen kişi ‘istediğim şartlarda yer verilmedi’ diyerek başka yerden kalkma hakkı talep edebilir mi? Bana göre yine, hayır. 

İki davacıya da ‘evet, haklısın’ diyen Nasrettin Hoca gibi oldum. Böyle diyen karısına, ‘sen de haklısın’ dediği gibi; beni eleştirenlere de ‘sen de haklısın’ diyorum. 

Terminal hak mı, zorunluluk mu?

‘Her taşımacı terminalcinin istediğini verip, oradan kalkmak zorundadır’ mı diyeceğiz, yoksa ‘her terminalci taşımacının verdiğine razı olup ona bilet satış yeri, hakkı veya imkanı sağlamak zorundadır’ mı diyeceğiz?

Yönetmelik (60.2) ‘taşımacının kendisi veya acentesi terminale bağımsız olarak veya birlikte (özünde terminalin bir kısmına) sahip olmak veya bunu kullanma hakkına sahip olmak zorunda’ diyor. Bu ne demek? Bir yeri veya kullanım hakkını alacaksın veya bu hakka sahip birini acente yapacaksın; başkaca yolu yok. Yani bu işi yapmak istiyorsan bu yerin veya acentenin olası yüksek bedellerine katlanacaksın. ‘Pahalı dahi olsa imkan veriliyorsa’ haline de razı olacaksın. Kalkıp da ‘ben ayrı yer istiyorum’ diyemeyeceksin. 

Görüldüğü gibi hayli karmaşık bir konu. Görünüşe aldanıp ‘her şey Yönetmelikte yazılı’ demek gerçekte sorunları çözmüyor. Ek açıklamalar üretilmek zorunda. Örneğin, biletini şehiriçindeki noktalarda satan/sattıran bir taşımacı terminalcinin yüksek bedelli yer veya acentelik hizmetlerine katlanmaksızın sadece diğerlerinin ödediği çıkış ücretini ödeyerek niye terminali kullanamasın? Hatta bu, terminalcinin istediğini vermeyen taşımacı için de zorunlu olabilir. 

Her iki tarafın menfaatlerinin dengelenmesi gerekiyor. Terminallerde rekabet de mümkün olamayacağına göre bunu mevzuatla netleştirmek önemli. Bir de terminalcilerin dayatmalarını sınırlamak için ticari olmayan özel terminal işletmeciliğini kolaylaştırmak önemli. 

Terminalleri özelleştirmek de çok hassas bir konu. İşletmeyi özelleştirenler, hatta mülkiyetini satanlar; taşımacıları düşünmeden kayıtsız şartsız, en yüksek bedeli almaya bakıyorlar. İşletmeci de bu parayı çıkarıp kendini kurtarmaya çalışıyor.

Yazarken ve konuşurken dil birliği de önemli. Bazıları yetki belgesiz yerlere de terminal derken bazıları bilet satış noktalarına da terminal deyiveriyor. Üretilen yeni kavramlar ise işi daha da zorlaştırıyor. Örneğin, cep terminali; ne olduğu belli değil. Cep terminali diye nitelenen yerler cebe girmediğine göre, cep terminali de olamazlar.

Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7