04.08.2020, 11:35

Varan Turizm deyince…

Dr. Zeki Dönmez

Dr. Zeki Dönmez

Varan Turizm’in yeniden ulaşım hayatına girdiği haberi beni çok sevindirdi. Bu yazımda Varan’la, otobüsçülükle ve ulaşımla ilgili bazı anılarımı paylaşmak istiyorum.

Demiryolu
Köy sonrası ortaokul yıllarım Eskişehir’de geçti. Burada iki ulaşım vasıtası vardı: tren ve otobüs. Eskişehir, trenler için önemli bir kavşak idi. Çok peronlu bir istasyon, ilgi çeken bir gar ve önemli hemzemin geçitleri hatırlıyorum. İlk seyahatimi tek başıma 1965 yılında 15 yaşındayken hava lisesine kaydolmak üzere Eskişehir’den İzmir’e yapmıştım. İzmir’e vardığımda ilk kez denizi ve İzmir’i görmek unutamadığım bir anıdır. Eskişehir’de İstanbul-Ankara arası trenler çok prestijli kabul edilirdi. Bunlar motorlu tren, hızlı tren, mavi tren vs. şeklinde değiştiler. İstanbul-Ankara arasında yabancı bir şirketin işletmesini sürdürdüğü yataklı vagonlar ise çok prestijli seyahat imkanı sunardı. 

Otobüsçülük 
İlk seyahatim köyden Eskişehir’e olmuştu. Eskişehir’de merkezi yerlerde otobüslerin kalktığı sokaklar vardı. Buradan değişik yerlere ulaşım imkanı sağlanıyordu. Daha sonra şehir içindeki ilk otogarı ve bunu takiben şimdi de kullanıldığını düşündüğüm büyük otogarını hatırlıyorum. Kamil Koç, Yılmaz, Özen, Jet, Bursa Birlik, Şevelli gibi otobüs firmaları o zamanlar da vardı. İsmail Ayaz, Eskop, Yüksel, Anka, Buzlu gibi Eskişehir markalarını da hatırlıyorum. Bir de aklımda kalanlar; “Havalı Apollo” otobüsler ile “302” otobüslerdir. İstanbul-Eskişehir seyahatlerinde, gece, özellikle arka koltukların boş olması ve arka beşliyi muavinin bana vermesi en hatırladığım ve hoşuma giden anılar olarak aklımda. Eskişehir-Ankara hattının da Eskişehir için önemli olduğunu belirteyim.

Havayolları 
Havayolu şüphesiz ki, az kişinin faydalanabildiği az yere gidilebilen bir ulaşım aracıydı. Ben ilk seyahatimi 18 yaşında İzmir’den İstanbul’a yapmıştım. Bilgi yarışmasında İzmir şampiyonu olduktan sonra hava lisesi olarak İstanbul’daki yarışmalara uçakla gitmiştik. Buradan da Türkiye Şampiyonu olarak yine uçakla İzmir’e döndüğümü dün gibi hatırlıyorum. Uçaklar, pilotlar hatta hostesler o günler için çok önemli idi. Pek çok zengin, imkanlı, eğitimli kişinin hosteslerle tanışmak için uğraştığını ve evlendiğini bilirim. Keza pilot ve hostes evlilikleri de aynen böyle. Sonradan uçak da yaygınlaştı, eski prestijini de kaybetti.

Denizyolu
Benim coğrafyamda pek deniz olmadığı için anılarım azdır. Zaten denizden uzak olduğum için de yüzmeyi bile askeri lisede öğrenmiştim. İstanbul-İzmir feribotları önemliydi. İstanbul-Bandırma-İzmir tren-vapur seyahatlerinin de çok önemli olduğunu biliyorum. Bunu ben de o yıllarda kullanmıştım. Bir de Akdeniz’de, Karadeniz’de gezi yaptıran önemli gemilerimizin olduğunu hatırlıyorum, ama bunlar benim yaşam standartının çok üstünde idi. Daha sonra gemi ile tur ve yolculuk keyfini Avrupa’daki seyahatlerde yaşama imkanı buldum.

Varan Turizm 
Benim hatırladığım yıllarda az hatta çalışan çok prestijli bir firmaydı. Adeta uçakla ve özel trenlerle yarışırcasına prestij taşırdı. Biletleri önceden almak gerekirdi, yer bulabilmek için. İnsanlar ayrıca Varan ile seyahate diğer prestijli seyahatler gibi hazırlanırlardı. Bekâr arkadaşlarım yanlarına bir bayan oturur ümidiyle bu seyahatlere çıkarlardı. En iyi tıraşlarını olurlar, en iyi elbiselerini hazırlarlar ve bir de en iyi filtreli sigarayı almaya çalışırlardı. O günlerde malum sigara içmek serbestti ve erkek, bayan yan yana oturma konusunda bir ayrım hiç yoktu. Varan’ı önemli kılan, seçme kaptan ve seçme personele sahip olması, iyi otobüsleri, özel terminalleri, ücretsiz servisleri ve kaliteli hizmeti hatırlıyorum. Eşim, o yıllarda Varan ile yaptığı bir seyahatte Safiye Ayla ile yan yana gittiğini ve bunu önemli olarak özellikle belirtir. Pek çok ünlü kişiyi bu şekilde yanında görmeniz Varan’da mümkün idi. 

Mola yerleri
Varan’da araç içinde çeşitli ikramlar yapılırdı. Bunlarda alkol bile bulmanın mümkün olduğunu hatırlıyorum. Hiç de garipsenmez ve problem de yaratmazdı diye biliyorum. Varan’ın en önemli özelliklerinden birisi çok iyi yerlerde mola vermesiydi. Bunların önemli bir kısmı kendisinin sahipliğinde veya kendi izniyle işletilen tesisler idi. Başka tesisleri seçerse mutlaka oraların da çok özel olması gerekirdi. Varan’ın durduğu yerde özel araçlar da mola vermeyi tercih ederlerdi. Yer bulmak epey zor olurdu. Varan taşımacılıktan çekildiğinde onun kaybı kadar Varan’ın mola yerlerinin kaybına ve zamanla prestijli olmaktan uzaklaşmalarına üzülmüştüm. Bu arada konumuz olmasa da Varan ile aynı keyfi İstanbul-Ankara arasında Bosfor Turizm’de yaşamak mümkündü. Tabii, yine konusu olmasa da Ulusoy da buna yakın standartları her zaman sunan bir firmaydı. 

Ücret politikaları 
Varan, herkesten daha pahalı taşımayı bir prestij konusu yapardı. Zaten diğer firmalar da onun ücretine göre ücret belirlerdi. Varan 100 lira ücret açıklarsa ki, öncelikle açıklanması beklenirdi, Ulusoy da 90-95 lira fiyat kararı alırdı. A grubu olarak bilinen firmalar buna karşılık 70-75 lira, B grubu olarak bilinen firmalar da 60-65 lira gibi bir fiyat aralıklarını seçerlerdi. İstanbul Otogarı’nda bu fiyatları zorla uygulatırlardı. Hiçbir firmaya B grubu olarak fiyat seçme hakkı verilmezdi. Bu çok zalimceydi. Aksini yapanlar otogara sokulmazdı, hangi hakla ise. Böylece B grubu fiyat olmasın, herkes A grubu firmalara gitsin istenirdi. Ama bunu kötü bir anı olarak hâlâ hatırlıyorum.

Varan yeniden kurulurken 
Varan’ın yeniden kurulduğunu öğrenmiş bulunuyorum ve onun sevincindeyim, ama Varan olmanın zor olduğunu da özellikle hatırlatırım. Bunda firmanın neyi seçeceği çok önemi. Çok yolcu derseniz, ucuz yolcu olur, kalite de düşebilir. Öncelik kalite der de fiyatı buna göre belirlerseniz eski yolcuyu geriye getirebilirsiniz, ama pek çok konuda sorunlarla karşılaşabilirsiniz. Özel terminaller, ücretsiz servisler, ikramlar vs. konusunda Varan’ın önüne birçok zorluğun çıkartılacağını düşünüyorum. Mola yerlerini yeniden yaratmak, onları bulmak, seçmek zor olacaktır. Ben buna rağmen Varan’ın kurulmasına sevindim ve başarılı olmasını canı gönülden istiyorum. 

Tüm taşıma alanı çalışanları, taşımayla ilgili kamu görevlilerinin ve okuyucularımızın Bayramını kutluyorum... ■
#Varan #Turizm #deyince
Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi
Dr. Zeki Dönmez
Dr. Zeki Dönmez
Terminal dışı varış-kalkış...
26 Şubat 2013
Sami Acerüzümoğlu
Sami Acerüzümoğlu
Seyahatname-3
12 Aralık 2024
Yorumlar (0)
banner117
15
açık
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 16 44
2. Fenerbahçe 16 36
3. Samsunspor 16 30
4. Göztepe 16 28
5. Eyüpspor 17 27
6. Beşiktaş 16 26
7. Başakşehir 15 22
8. Gaziantep FK 16 21
9. Antalyaspor 16 21
10. Konyaspor 16 20
11. Rizespor 16 20
12. Kasımpasa 15 19
13. Sivasspor 17 19
14. Alanyaspor 16 18
15. Trabzonspor 15 16
16. Kayserispor 16 15
17. Bodrumspor 15 14
18. Hatayspor 15 9
19. A.Demirspor 15 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 17 35
2. Bandırmaspor 17 33
3. Karagümrük 17 31
4. Erzurumspor 17 29
5. Keçiörengücü 17 27
6. Igdir FK 17 25
7. İstanbulspor 17 24
8. Ahlatçı Çorum FK 16 24
9. Ankaragücü 16 23
10. Manisa FK 17 23
11. Pendikspor 17 23
12. Gençlerbirliği 16 23
13. Esenler Erokspor 17 22
14. Ümraniye 16 22
15. Boluspor 17 22
16. Amed Sportif 16 22
17. Şanlıurfaspor 17 21
18. Sakaryaspor 17 21
19. Adanaspor 16 11
20. Yeni Malatyaspor 17 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 15 36
2. Chelsea 17 35
3. Arsenal 17 33
4. Nottingham Forest 17 31
5. Bournemouth 17 28
6. Aston Villa 17 28
7. M.City 17 27
8. Newcastle 17 26
9. Fulham 17 25
10. Brighton 17 25
11. Tottenham 16 23
12. Brentford 17 23
13. M. United 17 22
14. West Ham United 17 20
15. Everton 16 16
16. Crystal Palace 17 16
17. Leicester City 17 14
18. Wolves 17 12
19. Ipswich Town 17 12
20. Southampton 17 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 18 41
2. Real Madrid 18 40
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Mallorca 19 30
6. Villarreal 17 27
7. Real Sociedad 18 25
8. Girona 18 25
9. Osasuna 18 25
10. Celta Vigo 18 24
11. Real Betis 17 24
12. Sevilla 18 22
13. Rayo Vallecano 17 21
14. Las Palmas 17 19
15. Leganes 17 18
16. Deportivo Alaves 18 17
17. Getafe 18 16
18. Espanyol 17 15
19. Valencia 17 12
20. Real Valladolid 18 12