05.01.2021, 11:29

Yönetmelik düzenleme kılavuzu

Mevzuat, iş başarısı açısından önemli olup taşımacıların kendileri için daha iyi bir mevzuat talep etmeleri ve bunun için çalışmaları normaldir. Nitekim bunun paralelinde mevzuat konusu özellikle de yolcu taşımacılarının hep gündemindedir. 

Bazen pek bilinçli olmasa da değişiklik talep ederler. Son zamanlarda bazıları mevcut Yönetmelik üzerinde değişiklik, bazıları da yeni bir Yönetmelik hazırlanması şeklinde değişik düşüncelerin olduğunu biliyorum. Zaten bir belge çalışması da gündemde. Ben de bu değişikliklere ilişkin kendi temel görüşlerimi yazmak gereğini duydum. 

Değişiklik amaç ve kapsamı

Yönetmelik hazırlanırken veya değiştirilirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyorum. 

1- Yönetmelik değişikliği ile sadece Taşıma Yönetmeliği’nin yanlış ve eksikliği düzeltilebilir.
2- Taşıma Kanunu’ndaki eksik ve yanlışlar Taşıma Yönetmeliği ile giderilemez. 
3- Başka kanunlar ve bunların yönetmeliklerindeki taşımacılığı da ilgilendiren yanlış ve beğenilmeyen hususlar yine Taşıma Yönetmeliği değişikliği ile giderilemez.
4- Taşıma Kanunu hatta ilgili diğer kanunlara aykırı hususlara Yönetmelikte yer verilemez.
5- Kanunun yetki vermediği hususlar, Yönetmelik ile düzenlenemez. Taşıma Kanunu’nun Yönetmelik maddesinde özellikle belirtilen belirli hususların yanında, “kanunun uygulanmasıyla ilgili diğer esas ve usuller” dense de bu, her şeyin düzenlenebileceği anlamında yorumlanamaz.
6- Taşıma Kanunu’nda Yönetmelik ile düzenlenmesi öngörülmeyen hususlar da gerekirse açıklayıcı bir biçimde olmak üzere yer almalıdır. Böylece Taşıma Kanunu hükümlerini de kapsayan tam ve bütün bir mevzuat oluşturulmuş olur.

Serbest piyasa

Taşıma Kanunu’nda taşımacılık faaliyetlerinin serbest rekabet ortamında gerçekleşmesi öngörülmüştür. Beğenmeyenler de dâhil, buna herkes uymak zorundadır. Serbest piyasayı yanlış bulanlar isterlerse kanun koyucu iradeyi ikna edip bunu değiştirtebilirler. Bu da yetmez ve bu yolla başarılı olamazlarsa; yine isterlerse başka bir iradenin veya ekonomik rejimin yasal yollarla irade sahibi olmasını, güçleri yeterse, sağlayabilirler. Bu kapsamda aşağıdaki sınırlamalar yapılamaz. 

Taşıma belgesi, belgelere kayıtlı taşıt, taşıma hatlarındaki taşımacı, taşımacıların hatlarındaki sefer sayıları ile taşıma ücretlerinin Bakanlıkça süresiz veya uzun süreli olarak belirlenmesi. Özel hallerdeki geçici sınırlamalar zaten Kanunda var. 

Yukarıdaki sınırlamalar yapılacak olursa, bunu belgelerin ve sınırlanan diğer imkânların devri istenecektir. Bu da geri planda satış demektir. Şüphesiz, serbest piyasanın bu olmadığı ve bunları kapsamadığı iddia edilebilir. Böyle düşünenleri biraz ekonomi öğrenmeye veya uzmanlara danışmaya davet ederim. Bunların ötesinde esas olan sizin ahladığınız değil kanun koyucu iradenin serbest piyasadan ne kast ettiğidir. Keşke bu anlayış tanım ve açıklama olarak mevzuatta yer alabilse. Böylece tartışma biterdi.

Genel olarak söylenen; serbest piyasanın kaynakları boşa tükettiği, taşımacılıkta ise özellikle akaryakıt işgücü ve taşıtların verimli kullanılmadığı, çevre kirliliği ve trafik yoğunluğu yaratıldığı vs. iddiaları bazen karar vericiler tarafından da itibar görür. Ancak bu da sonucu değiştirmez. Karar vericiler de genel esaslara tabidir. Bu arada bu ifadelere ilişkin kendi kişisel görüşlerim saklı olup, kişisel görüşlerime göre bu iddialarda bulunmadığımı belirtmek isterim. 

Hak ve menfaat  dengesi

Mevzuatlar, kapsamlarında mal ve hizmet üretenlerin burada ise taşımacıların hak ve menfaatlerinin ötesinde sorumluluklarını da belirtirler. Diğer taraftan bunlar taşıma hizmetlerinden faydalananların hak ve menfaatlerini koruma amacını da güderler. Herkes sonunda bir tüketicidir ve sonunda hiçbir üretici tüketicilere ilişkin sorumluluklardan özel olarak muaf tutulamaz. Taşımacılarımızın “Bizim Bakanlığımız” türünden ifadeleri yanlıştır. Bakanlık, tüm ülkenin bakanlığıdır. 

Yöntem konusu 

Eski yönetmeliği bir kenara atıp, yeni bir yönetmelik ile bunun istenmeyen hususlarından kurtulunması söz konusu olamaz. Yeni yönetmelik hazırlanacak olsa da eski yönetmelikteki her hususun değerlendirilmesi ve aksine karar verilmedikçe yeni Yönetmeliğe aktarılması gerekir. Bu kapsamda eski yönetmeliğin üzerindeki değişikliklerle iyileştirilmesi uygun ve yeterli görülmese dahi yeni yönetmelik hazırlanmasının eskisi üzerinden aşağıdaki anlayışa göre yapılmalıdır:
- Yenisine aktarılmayacak (iptal edilecek) düzenlemeler 
- Değiştirilerek yenisine aktarılacak düzenlemeler ve bunların değiştirilmiş şekilleri
- Aynen korunan düzenlemeler 
- Eskisinde hiç olmayıp yenisine eklenecek düzenlemeler 

Şekil konuları 

Yönetmeliklerin ifade kalitesi ile konu ve şekil düzeni; istenilene kolay erişilmesi, kolayca anlaşılabilmesi ve yanlış anlamaların önlenmesi bakımından önemlidir. Bu nedenle mevcut üzerinde iyileştirme yapılması sonrasında, eskisinde var olan yanlışlar ile yeni düzenlemeler sırasında oluşabilecek yanlışların giderilmesi gerekir. Buna göre önce yeni Yönetmelik için gerekirse yeni bir düzen tasarlanmalı ve sonra bu düzene göre maddeler yerleştirilmelidir. 

Gereksiz düzenlemeler 

Giriş, kapsam, tanımlar, dayanak, yürürlük, yürütme gibi her mevzuatta bulunması şart olan düzenlemeler ile diğer düzenlemelere esas olacak anlaşılırlığı sağlayacak ifadeler (yetki belgesi türleri, denetim esasları, uluslararası taşımaların kapsamı gibi) dışında yaptırımı olmayan kurallara mümkün olduğunca yer verilmemelidir. Yönetmelikler faydalı olabilecek gibi gerekçelerle her şeyin yazılabileceği hatırlatma kitapçıkları değildir. 

Mevzuatlarla ilgili hususlar

Şüphesiz ki, taşımacıları Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği dışında ilgilendiren pek çok düzenleme vardır ve taşımacılar bunlara uymak zorundadırlar. Ancak bunlarla ilgili ifadelere yer verip taşımacıların bunlara uymak zorunda olduklarını tekrarlamak kanaatimce lüzumsuzdur. Bunların bilinmesi ve uyulması zaten zorunludur. Buna mukabil, ilgisi bakımından önemli mevzuatın uygun şekillerde Yönetmelikte ifade edilmesi faydalı olabilir. 

Şeffaflık 

Yönetmelikleri herkese duyurmadan ve tartışmadan kaçınarak hazırlamak hiçbir şekilde kabul edilemez. Bunu isteyenlerin yaptığı eğer sorumsuzluk değilse iddia sahibinin kendi yararına gördüğü düzenlemelerdeki yanlışların ortaya çıkması ve bunların savunulamaması korkusudur. Özellikle de bu türden bilgileri edinmesi istenmeyen kişilerden, yangından mal kaçırır gibi düzeltme, tasarı ve taslakların saklanması mutlaka engellenmelidir. 

Benim bakışım

Bu düşünceler çerçevesinde mevzuat hazırlama veya iyileştirme çabalarına isteyenin arzusuna da bağlı olarak, açık veya gizli destek sunmaya, katkı vermeye hazırım. Savunamayacağı, iyi (!) düşüncelerin ortaya çıkıp hayata geçirilemeyecek olmasından korkanlara bir desteğim olamayacağı gibi imkânlar nispetinde karşı çıkıp bunları sergilemek isterim. Küfür dâhil hiçbir şey beni bunlardan alıkoyamaz.

Son söz

Mevzuat hazırlama, mevzuatı kapsamında hazırlanmış olmasa da bu yazı özü itibariyle; bilgim ve tecrübeler ışığında katkı sunmak amaçlı, sadece Zeki Dönmez kapsamlı, vatandaşlık hak ve sorumlulukları dayanaklı ve tarafımdan yürütülen bir Taşıma Yönetmeliği düzenleme Yönetmeliği mahiyetindedir, en azından bir rehber niteliğindedir. ■

Not: 14 Aralık 2020 tarih ve 370 sayılı gazetede yayımlanan “Herkese sadece bir belge” adlı yazıya ek:

Geçen yazımda unuttuğum belge düzenlemesine ilişkin Yönetmelik değişikliklerini kısaca aktarmak istiyorum. 1- B1 ve D1 belgelerinin tanımındaki tarifeli kelimesinden sonra ve/veya tarifesiz ifadesi eklenecek. 2- Özmal karşılığı çalıştırılabilecek taşıt sayısındaki farklılıklar giderilecek; tüm belgelerde 1 özmal karşılığı 2 veya 3 sözleşmeli uygun olabilir. Çok belgeli büyük firmalarda bütün taşıtlar aynı belgeye yazılıp tüm taşımalarda kullanılabileceği için eskisine göre çok daha avantajlı durum doğacak. 3- Tarifeli belgelere sadece 25 koltuk ve üstü taşıtların yazılması ifadesi kalkacak. Bana göre gerek yok, ama eğer gerekli görülürse tarifeli seferlerde sadece “25 koltuk ve üzeri taşıtlar kullanılabilir” şeklinde yer alabilir. Bu durumda da nereden çıktığı belli olmayan 25 rakamının 18’e (minibüsten sonrası) düşürülmesi uygun olur. 

Yorumlar (4)
muammer acar 4 yıl önce
havayolu+karayolu genelgesi yeniden düzenlendi.rica etsem yorumlarmısınız.saygılarımla
şükrü şen. 4 yıl önce
Ukome kanunları halen yürürlükteyken kombine yolcu hakkında genelge yayınlandı
şükrü şen. 4 yıl önce
zeki bey,bıktık artık kombine genelgelerden bir yılda üç genelge.yetti artık
ersin düzen 4 yıl önce
havaalanına yolcu taşıma genelgesi yayınlandı.okuma ile baş edemiyoruz.ne yapacağız
banner117
15
açık
banner159
banner153
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 10 28
2. Samsunspor 11 25
3. Fenerbahçe 10 23
4. Beşiktaş 10 20
5. Eyüpspor 11 19
6. Sivasspor 11 17
7. Göztepe 10 15
8. Başakşehir 10 15
9. Kasımpasa 11 14
10. Konyaspor 11 14
11. Trabzonspor 10 12
12. Gaziantep FK 10 12
13. Bodrumspor 11 11
14. Antalyaspor 11 11
15. Alanyaspor 11 10
16. Rizespor 10 10
17. Kayserispor 10 9
18. Hatayspor 10 3
19. A.Demirspor 10 2
Takımlar O P
1. Erzurumspor 11 22
2. Kocaelispor 11 22
3. Bandırmaspor 11 21
4. Karagümrük 11 18
5. Igdir FK 11 18
6. Boluspor 11 18
7. Esenler Erokspor 11 17
8. Ümraniye 11 17
9. Pendikspor 11 17
10. Ankaragücü 11 16
11. Ahlatçı Çorum FK 11 16
12. Şanlıurfaspor 11 15
13. Gençlerbirliği 11 15
14. Manisa FK 11 14
15. Keçiörengücü 11 14
16. İstanbulspor 11 13
17. Sakaryaspor 11 13
18. Amed Sportif 11 13
19. Adanaspor 11 6
20. Yeni Malatyaspor 11 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 10 25
2. M.City 10 23
3. Nottingham Forest 10 19
4. Chelsea 10 18
5. Arsenal 10 18
6. Aston Villa 10 18
7. Tottenham 10 16
8. Brighton 10 16
9. Fulham 10 15
10. Bournemouth 10 15
11. Newcastle 10 15
12. Brentford 10 13
13. M. United 10 12
14. West Ham United 10 11
15. Leicester City 10 10
16. Everton 10 9
17. Crystal Palace 10 7
18. Ipswich Town 10 5
19. Southampton 10 4
20. Wolves 10 3
Takımlar O P
1. Barcelona 12 33
2. Real Madrid 11 24
3. Atletico Madrid 12 23
4. Villarreal 11 21
5. Osasuna 12 21
6. Athletic Bilbao 12 19
7. Real Betis 12 19
8. Mallorca 12 18
9. Rayo Vallecano 11 16
10. Celta Vigo 12 16
11. Real Sociedad 12 15
12. Girona 12 15
13. Sevilla 12 15
14. Deportivo Alaves 12 13
15. Leganes 12 11
16. Getafe 12 10
17. Espanyol 12 10
18. Las Palmas 12 9
19. Real Valladolid 12 8
20. Valencia 11 7