Kortrijk Busworld Fuarında, çoğu kişinin gözünden kaçan, fuarın açık alanında otoparkta, sürücüsüz (otonom) çalışan minibüs sergileniyordu. Tanıtımı zayıf olsa gerek, çoğu kişinin haberi olmamış. Biz İTÜ Arı Teknokent’in OİB işbirliğiyle, girişimcilerimiz özelinde gerçekleştirdiğimiz program çerçevesinde, yurtdışındaki bu fuardaydık. Girişimcilerimizin fuarın kapalı alandakilere olduğu gibi, açık alandakileri de iyi incelemeleri sayesinde sürücüsüz minibüsten haberimiz oldu ve soluğu minibüsün yanında aldık. Gittiğimizde daha yeni provaları yapılıyordu. Otoparkta trafiğe kapalı alanda, park etmiş arabaların arasında 500 metrelik bir mesafeyi, başladığı yere dönecek şekilde bir güzergahı vardı. Sürücüsüz araç sorumlularının provalarını da izledikten sonra, minibüse ilk binen biz olduk. Araç, bildiğimiz minibüs, 15 kişilik, yüzde 100 elektrikli ve tamamen otonom (sürücüsüz). Şoför koltuğu, direksiyonu yok. Dolasıyla gaz ve fren de yok. Fransız otonom araç üreticisi Navya tarafından üretilen bir araç. Maksimum hızı saatte 45 km hız yapabildiği gözüküyor. Biz 10 km/s hızla gittik. Lansmanı Ekim 2015’te yapılan bu araçtan; Avrupa’da, Amerika’da ve Asya’da toplam 50 tanesinin çalıştığı ve bugüne kadar da 180 bin yolcuya hizmet verdiği belirtildi.
Sürücüsüz Minibüsün Hissettirdikleri
Gelelim gazı, freni, direksiyonu olmayan bu minibüste seyahati deneyimlerken ne hissettiğimize? Öncelikle minibüse girince, insanın gözü şoförü arıyor sağ başta. Sağınızda olmadığını fark edince bu sefer, normalde arka dörtlü olan tarafa bakıyorsunuz, orası da sağınızdaki koltuk dizilimiyle aynı. Henüz hareket etmediğinden merakla koltuklardan birine geçip oturuyorsunuz ve aracın ön camından araçla birlikte yola ve etrafa bakmaya başlıyorsunuz. Araçla birlikte bakmaya başlıyorsunuz diyorum, çünkü aynen o da sizin gibi yolu ve etrafı inceleyerek yol alıyor. Aracın çeşitli yerlerinde sensorlar var. Dışında, tepede de bir kamera. İşte gözü o. Etrafı görüyor ve görüntü işlemeyle neyin ne olduğunu ayrıştırıyor. Otoparkta olduğumuzdan park etmiş araçların arasındaki koridorda yol şerit çizgileri yok. Zaten yol şerit çizgisinden de bağımsız, etraftaki nesnelere göre yolunu belirliyor. Önüne insan, köpek vs. çıktığında da durduğunu söylediler. Bizim test esnasında içimizden biri de bunu deneyelim diye düşünmedik ☺ Bizi başlangıç noktamıza sağ salim getirmesi yeteri kadar büyük bir deneyim olacaktı zaten. Yüzde 100 elektrikli oluşundan dolayı, ses hiç yoktu. Hızı zaten saatte en fazla 45 km olan bir minibüs olduğunu da göz önüne alırsak, özellikle shuttle olarak iyi değerlendirilebileceğinde hemfikirdik, özellikle de üniversite kampüslerinde… İTÜ Ayazağa kampüsünde metrodan Arı-3’e mesela… Firmanın beklentisi, kampüslerin haricinde havaalanlarında, hastanelerde, parklarda, fabrikalarda ve benzeri yerlerde kullanımının artacağı yönünde.
Açık Trafikte Sonuç Ne Olur?
Genel gözlemimim aracın trafiğe tamamen açık olan bir yolda çok zorlanabileceği yönünde. Provalar sırasında firma sorumlularının güzergah boyunca olası ihtimalleri gözden geçirip yolu tamamen temizlediklerini de düşünürsek, onlar da trafiğe tamamen açık olan yollarda aracın tam olarak nasıl tepki vereceğinden çok emin değillermiş gibi geldi bana. Daha doğrusu, tepkisi ağırlıklı olarak durmak şeklinde olacaktır sanırım. Fakat Amerika’da birkaç sene önce sürücüsüz otomobilin karıştığı ölümlü kazayı göz önüne alırsak, trafiğe tamamen açık bir yolda kazaya karışma ya da kazaya sebebiyet verme olasılığı şu an için yüksek. Amerika’daki o kazada, sürücüsüz otomobil gitti bir başka araca çarptı ve bir ölü var. Neden çarptığı araştırıldığında anlaşıldı ki, çarptığı aracın dış boyası beyazdı ve güneş altında o an parladığından, sürücüsüz otomobil onu fark etmemişti ve kaza kaçınılmaz olmuştu. Ring gibi, nispeten trafiğe kapalı alanlarda kullanabileceğini düşünüyorum. Tabii, o yollarda da hiç düşünemediğimiz olaylara gebe olduğunu da unutmadan… Ya da İsveç’teki bir sürücüsüz aracın başına geldiği gibi, önüne sarkan 20 cmlik bir daldan dolayı 1 saat yolda da kalabileceğini de... Deneyimlediğimiz sürücüsüz minibüsün kısa bir videosunu instagram hesabımda bulabilirsiniz: _ekremozcan ■